Boka Kotorska uključujući Budvu je regija u Crnoj Gori kojoj je neophodna reorganizacija zdravstvene zaštite na sekundarnom, bolničkom, nivou.
Postojeće bolnice Opšta bolnica u Kotoru, Specijalna bolnica za ortopediju neurologiju i neurohirgiju u Risnu , Opšta bolnica u Meljinama, Specijalna bolnica za psihijatriju u Dobroti su infrastrukturno i tehnološki prevaziđene. Zgrade su vrlo stare, izvan su savremenih standarda i traže stalne parcijalne investicije koje su skupe i kratkroročne. Trud koji se ulaže u održavanju kvaliteta usluga u pojedinim ustanovama, misli se na kadrovsku obnovu, nabavku opreme i sanaciju prostora za rad su samo „vatrogasne mjere“ da bi se bolnički sistemi održali. U bolnicama radi medicinski kadar koji je usitnjen, posebno neke vitalne specijalističke i subscpecijalističke oblasti i ne može pružiti adekvatnu prisutnost u bolnicama izvan redovnog radnog vremena. Međusobno, bolnice su povezane lošom putnom infrastrukturom s čestim zagušenjima saobraćaja. Pomorski sanitetski transport ne postoji, a helikopterski je skup, izuzetno rijedak i kompleksan za pokretanje.
Ministarstvo zdravlja izradilo je 2011. godine dokument „strategija za optimizaciju sekundarnog i tercijarnog nivoa zdravstvene zaštite sa akcionim planom za implementaciju“ u kojem ze zaključuje da je „potrebno preispitati i revidirati model organizacije pružanja bolničke zdravstvene zaštite kako bi se obezbijedilo adekvanto optererećenje ljekara u cilju racionalizacije korišćenja raspoloživih resursa i unapređenja kvaliteta zdravstvene zaštite“. Dalje, navodi se potreba nove organizacije mreže zdravstvenih ustanova s osnivanjem zdravstvenih centara i referetnih regionalnih centara s najmanje 4 odjeljenja od kojih je jedno odjeljenje „ hirurgija s traumatologijom i operacionim blokom“. Osnovni cilj ovoga bili bi izmedju ostalih i „razvijanje kapaciteta za zbrinjavanje akutnih stanja“. Međutim , od vog dokumenta nije ništa urađeno.
Postojeći bolnički sistem u ovoj regiji ne može adekvatno odgovoriti savremenim trendovima u liječenju akutnih stanja. To ću pokušati objasniti na nekoliko primjera koji spadaju u česta i najteža akutna oboljijevanja i koji su u grupi vodećih uzroka smrtnosti i invaliditeta.
Prvi primjer je teška trauma tzv. politrauma / saobraćajna, padovi i sl / kod koje postoje udružene povrede više sistema ( glava, grudni koš, trbuh, kičmeni stub, ekstremiteti ) . Kod stanja teške traume postoji takozvani „zlatni sat“ u okviru kojeg bi pacijent trebao doći na mjesto definitivnog zbrinjavanja. U sadašnjem bolničkom sistemu to je nemoguće postići jer su po bolnicama razdvojene i kilometrima udaljene službe opšte hirurgije, traumatologije i neurohirurgije s prisutnim deficitom dežurne anesteziološke službe i dijagnostike. Često povrijeđeni potroši taj sat zato što je odvezen u najbližu bolnicu koja u isto vrijeme kadrovski i opremom ne može pružiti adekvanto liječenje već je potreban novi transport u drugu bolnicu ili treći transport u Klinički centar. Rješenje je nova bolnica s „trauma centrrom“ gdje će 24 sata raditi neophodni kadrovi za zbirnjavanje ovih stanja kao opšti hirurg, ortoped-traumatolog, anesteziolog, rentgenolog, neurohirurg i sl.
Drugi primjer su pacijenti s akutnim infarktom srca. Oni bi trebali biti zbrinuti u roku ne dužem od dva sata što podrazumijeva i hitnu invazivnu dijagnostiku i terapiju tj. kateterizaciju. Jedino mjesto gdje pacijent sada može dobiti takvo zbrinjavanje je Klinički centar u Podgorici. Za takve pacijente s područja Boke i Budve nemoguće je obezbijediti taj rok jer pacijent prvo dolazi u Opštu bolnicu gdje mora klinički obrađen za što je potrebno značajno vrijeme, a zatim je potreban novi transport u Klinički centar. Rješenje je stvaranje uslova za otvaranje angiološke sale (tzv „cat-lab“ ) gdje bi se radile procedure interventne kardiologije kao što je hitna kateterizacija srca sa stentiranjem. U isto vrijeme stvorili bi se uslovi i za druge hitne i hladne procedure.
Treći primjer je moždani infarkt gdje je isto važno da se u prvim satima od nastanka bolesti uradi terapija rastvaranja krvnog ugruška u mozgu sličnu onoj kod infarkta srca ili uklanjanja tromba iz krvne žile mozga.. Ta terapija se sada ne radi u ovoj regiji.
Četvrti primjer su akutna dešavnja u porodništvu ( npr krvarenja, vitalna ugroženost porodilje i novorodjenčeta) gdje je potrebna hitna timska intervencija koja podrazimijeva pripremnu operacionu salu, prisutvo ginekologa, anesteziologa, pedijatra ili neonatologa i ostalog osoblja.
Ne manje važan argument „ekipirane“ bolnice je onkološka hirurgija gdje je hirurzima u procjeni obimnosti liječenja neophodno prisustvo patologa tokom samog izvođenja hirurške procedure. Ni jedna bolnica u ovoj regiji nema patološku službu.
Na ovim primjerima pokušali smo objasniti značaj da Boka Kotorska i Budva trebaju savremenu regionalnu bolnicu za zbrinjavanje navedenih i drugih akutnih stanja , ne velikih krevetnih kapaciteta cca 300-350 kreveta, ali kadrovski i opremom obezbijeđenju da može zbrinjavati akutna stanja svakog dana tokom 24 sata i koja bi objednilia djelatnosti svih navedenih bolnica. Naravno , trebalo bi obezbijediti i uslove za liječenje pacijenata za dugotrajno hronično liječenje i palijativnu njegu što se može obezbijediti korištenjem postojećih bolničkih kapaciteta, npr SB Risan. Isto tako u SB Risan bi se mogao zadržati program elektivne /hladne ortopedije.
Kao moguća lokacija nove bolnice nameće se područje tzv „Industrijske zone Kotor“ koja je idealna jer se nalazi na raskrsnici između tri grada. Dostupnost nove bolnice udaljenijem Herceg Novom mogla bi se riješiti jačom ekipiranošću Hitne medicinske pomoći u tom gradu, trajektnim prevozom, pomorskim sanitetskim prevozom ili helikopterskim prevozom. Tako bi se stvorili uslovi da se na jednom mjestu objedini inače deficitaran kadar kao što su anesteziolozi, hirurzi, traumatolozi, kardiolozi , ginekolozi, rentgenolozi, pedijatri i neonatolozi i sl) . S tim bi se postigao nivo tzv „sigurne bolnice“ što podrazumijeva da se u bolnici tokom 24 sata nalazi neophodan kadar za zbrinjavanje akutnih životno ugroženih pacijenata. Sadašnja kadrovska situacija u bolnicama ne može obezbijediti 24 satno prisustvo određene specijalnosti u svim bolnicama, sem u izuzetnim situacijama.
Važno je i što bi se objedinile dijagnostičke procedure modernom, tehnološki najnovijom opremom na jednom mjestu (digatalni rentgen, ultrazvučni aparati, CT skener, magnetna rezonanca digitalni c-luk u „cat-lab“ sali ). Isto važi i za ostale prateće bolničke službe prije svega laboratoriju , transfuziologiju i sl.
Sredstva za izgradnju bolnice mogla bi se obezbijediti iz predpristupnih fondova EU, povoljnim kreditima, valorizacijom sadašnjih bolničkih placeva bolnica u Kotoru, privatno-javnim partnerstvom i sl.
Nova bolnica bi motivisala i mlade ljekare i ostalo medicinsko osoblje da ostanu ovdje i rade u savremenim bolničkim uslovima.
Navedenim bi se značajno podigao kvalitet bolničkog liječena i značajno rasteretio Klinički centar u Podgorici.
Ne treba naglašavati i značaj nove bolnice u razvoju turističke privrede kao strateške privredne grane u zemlji. Bolnica bi se nalazila u „srcu“ turističke regije, u neposredom zaleđu budvanske rivijere, resortima u području Luštice, Grblja, Tivta i novljanske rivijere. Prisustvo velikih turističkih objekata u ovoj regiji s visokim standardom usluga podrazumijeva postojanje ovakve nove bolnice jer je teško povjerovati da visoko platežni gosti koji trebaju biti korisnici usluga u ovim resortima dolaze u zemlju gdje u neposrednoj blizini nemaju obezbijeđenu najsavremeniju zdravstvenu zaštitu.
Za brži saniterski transport potrebno je ojačati postojeće jedinice Hitne medicinske pomoći, razmisliti o uvođenju hitnog sanitestkog transporta morem te poboljšati dostupnost helikopterskog sanitetskog prevoza formiranjem posebnog mobilnog medicinskog tima.
Ponovio bi potrebu da se neka od postojećih bolničkih kapaciteta iskoriste za spomenuto obezbijeđivanje palijativne medicinske njege i dugotrajne hronične njege jer će ista stanja zbog staranja populacije, porasta malignih oboljenja i socijalnih faktora postajati sve potrebnija. Za sada nemamo ni jedan bolnički krevet obezbijeđen za ovu potrebu, – kaže se u saopštenju prim dr Ivana Ilića nosioca liste SDP u Kotoru, doskorašnji direktor OB Kotor
