Uprava za statistiku (MONSTAT) sprovodi finalne aktivnosti za popis stanovništva, čije održavanje je planirano u periodu od 1. do 15. novembra, ispunjavajući u roku sve obaveze, odnosno planirane aktivnosti, isključivo u skladu sa Zakonom o popisu i Uredbom Vlade Crne Gore, koja je nadležna da odlučuje o periodu sprovođenja popisa.
I pored opstrukcija i politizacije ovog statističkog istraživanja, Uprava postupa profesionalno i u skladu sa svojim nadležnostima i zakonom.
Politička kampanja koja donosi ostrašćenost kojom se najavljuje bojkot otvara i pitanje koje se odnosi na rad popisivača na terenu i neugodne situacije sa kojima se popisivači mogu susresti, što može dovesti do osipanja broja već prijavljenih kandidata za popisivače.
U vezi sa ovim, Uprava za statistiku uputila je zahtjev Upravi policije u vezi sa procjenom bezbjednosti rada popisivača. Tim povodom dodatno se razvijaju uputstva za popisivače.
Jedna od mogućih posljedica bojkota je i njegov uticaj na obuhvat stanovništva popisom sa pratećim posljedicama, te ćemo u zavisnosti od veličine bojkota definisati metod procjene nedostajućih podataka.
Na dalji proces pripreme utiču i reakcije međunarodne zajednice poput usvajanja amandmana Evropskog parlamenta sa ukazom na potrebu odlaganja popisa do uklanjanja političkog zastoja. U vezi sa tim, Uprava za statistiku se obratila na više adresa, nacionalnih i međunarodnih: EUROSTAT-u, Vladi Crne Gore i resornom Ministarstvu finansija, čije odgovore očekujemo.
Pored toga, misija Crne Gore u Briselu je dostavila dopis kojim relevantni generalni direktorati Evropske komisije ukazuju da su prilike u Crnoj Gori van ingerencija Uprave za statistiku i da je u vezi sa tim potrebno djelovanje viših instanci. Sa ovim dopisom upoznato je Ministarstvo finansija i Savjet statističkog sistema. Tim povodom Savjet je dao apsolutnu podršku sprovođenju popisa bez odlaganja, kao i jednoglasno odlučio da informiše Vladu Crne Gore u vezi sa dopisom iz misije iz Brisela.
Ukazujemo i na određene tehničke situacije koje nisu uobičajene u dosadašnjim popisima u Crnoj Gori, iako smo ih u skladu sa praksom zemalja regiona predvidjeli kao mogući scenario – nedovoljan broj prijavljenih učesnika popisa i osipanje učesnika popisa.
I pored svega navedenog, Uprava za statistiku nastavlja aktivnosti u vezi sa popisom jer se približava terensko prikupljanje podataka, shodno zakonskoj obavezi, osim ukoliko Vlada Uredbom izmijeni period sprovođenja popisa.
Naglašavamo da je ova institucija otvorenija nego ikad do sada na dijalog i kompromis, ali ne kršeći Zakon o zaštiti podataka ličnosti, Zakon o zvaničnoj statistici i Zakon o popisu.
U prilog procesu kontrole podataka popisa, Uprava za statistiku će pružiti mogućnost svim građanima, nakon unosa podataka, da provjere vjerodostojnost svojih ličnih podataka u bazi popisa.
Napominjemo da smo, u cilju potpune transparentnosti procesa sprovođenja popisa, otvorili kontrolu procesa popisa i za političke partije, što je potrebno regulisati pravnim aktom. S tim u vezi, na adresu Uprave za statistiku do sada nije stigao niti jedan zvaničan zahtjev za razmatranje potencijalnog modela kontrole od političkih i drugih subjekata.
Ukazano je i da prihvatamo potencijalno uvođenje modela kontrole, a koji se odnosi na uključivanje političkih subjekata u popisne komisije u skladu sa njihovim nadležnostima definisanih članom 16 Zakona o popisu, kao i na kontrole unešenih podataka, koristeći praksu iz 2011. godine.
