Danas se ne može zamisliti domaćinstvo, hotel, restoran ili kafana u kojima se ne koriste stolnjaci, salvete ili nadstolnjaci. Različitih su oblika, boja i dezena, a izrađuju se od različitih materijala. Potražnja za tim artiklima je velika, naročito u turističkim destinacijama.
Zato se deset žena nada da će nakon što u radionicama koje organizuje NVO Mare Mare savladaju vještine šivenja , ali i kreiranja tekstilnih potrepština za ugostiteljstvo uspjeti da lakše nadju posao ili pokrenu sopstveni biznis. To će za njih značiti finansijsku nezavisnost i veću ekonomsku sigurnos. Radionice su organizovane u okviru projekta ,,Made by Novljanke”.
Prvi stolnjaci su se počeli koristiti u drevnom Egiptu oko 2800. godine prije nove ere. Bili su napravljeni od pamučnih tkanina i koristili su se kako bi se stolovi za jelo zaštitili od mrlja i prljavštine. Salvete su takođe potekle iz drevnog Egipta, gdje su se koristile kao mali komadi tkanine za brisanje ruku i lica.
U antičkom Rimu, stolnjaci su postali sve popularniji, a često su bili ukrašavani bogatim vezom, a u srednjem vijeku, postali su statusni simbol i luksuzni komad u evropskim dvorovima i bogatim kućama.
Razvoj materijala, dizajna i upotrebe ovih predmeta razvijao se tokom vijekova i varirao od kulture do kulture. Danas se stolnjaci i salvete koriste širom svijeta u različitim oblicima i materijalima, prilagođenim savremenim potrebama i stilovima.
Upotreba stolnjaka u Crnoj Gori ima dugu i bogatu istoriju, koja je utemeljena na tradicionalnim običajima i kulturnim praksama ove zemlje. Stolnjaci su igrali važnu ulogu u crnogorskim domaćinstvima i bili su dio različitih obreda i proslava.
Najčešće su bili izrađeni od pamuka, lana ili vune, a žene su u porodicama često vezle ili tkale stolnjake, dodajući im lokalne motive i tradicionalne uzorke.
Gordanu, Stanku i Biljanu koje učestvuju u projekatu “Made By Novljanke” drži strast prema šivanju i stvaranju. Radionica je njihov prostor za kreativnost i druženje.
“Razgovaramo o porodici, planovima, dijelimo naše iskustvo I savjete, podržavamo jedna drugu, ali se i smijemo zajedno”, kaže Stanka i ističe da je zajedništvo i kreativnost ključ za stvaranje ljepote u svakodnevnom životu.
Ove vrijedne žene vjeruju da će narednih mjeseci u radionicma naučiti ili unaprijediti vještinu šivenja, ali i biti u prilici da pokažu svoju kreativnost i inventivnost. Sigurne su da će ih to ojačati u njihovoj potrazi za poslom .
Projekat Made by Novljanke implementira se u sklopu Regionalnog programa lokalne demokratije na Zapadnom Balkanu koji finansira Evropska unija, a u Crnoj Gori UNDP u partnerstvu sa 14 lokalnih samouprava među kojima je i Opština Herceg Novi.
Kontakt osoba Dubravka Raičević maremare541@gmail.com
/S.Kosić/
