Vlada Crne Gore zadužila je nadležne institucije da preduzmu sve neophodne radnje i sprovedu analizu mogućnosti proglašenja luke Lazure u Meljinama lukom nautičkog turizma, te da o tome povratno informišu Vladu.
Kako je saopšteno, na poslednjoj sjednici Vlade usvojena je informacija o statusu lokaliteta luke Lazure u Meljinama.
Naime, u objavljenom dokumentu navedeno je da je kompanija Imperio Holding Limited investirala u izgradnju kompleksa Lazure Marina & Hotel u Meljinama. Prva faza kompleksa je završena i podrazumijevala je izgradnju osnovnog objekta hotela sa ukupno 24 smještajne jedinice, kategorisanog sa pet zvjezdica koji je počeo sa radom 2018. godine. Nakon dvije i po godine od početka radova, komapnija je otvorila i novi depadans hotela čiji kapacitet je 104 hotelske sobe, takođe kategorije pet zvjezdica. Zajedno sa istorijskom zgradom Lazaret trenutni kapacitet hotela je ukupno 128 smještajnih jedincia.
Međutim, navodi se u informaciji, problem je rješavanje statusa luke nautičkog turizma Lazure u Meljinama.
– Shodno ugovoru o zakupu, odnosno korišćenju morskog dobra, koji je sklopljen između JP Morsko dobro i kompanije Imperio Holding Limited, predmet korišćenja je dio morskog dobra u Meljinama, ispred kompleksa Lazaret, koji obuhvata pojas izgrađene obale ispred kompleksa u dužini od cca 267 metara, uključujući pristanište uz zapadnu granicu kompleksa i dio plaže na istočnoj strani do ograde kompleksa u dužini od 48 metara, odnosno obala u ukupnoj površini od cca 2.200 m2, koja zahvata kat parcele 2555 i 2534/2 KO Topla i djelove kat parcela 2535 i 2552 KO Topla, sa akva prostoromo površine cca 39.000 m2 – navodi se u dokumentu.
Zakupac, kako je objašnjeno, na osnovu ugovora stiče pravo i obavezu da koristi morsko dobro u postojećem stanju i na ustupljenom morskom dobru kao investitor finansira i izgradni novu luku nautičkog turizma i ribarsku luku, koja izgradnjom postaje državna svojina.
Od strane tadašnjeg Ministarstva održviog razvoja i turizma izdati su urbanističko-tehnički uslovi za izradu tehničke dokumentacije za izgradnju hotelskog rizorta Lazaret u Meljinama, na lokaciji koja se satoji od urbanistička parcele UP 1 i zone nautičkog turizma u skladu sa Odlukom o urbanističko-arhitektonskom rješenju i Prostornim planom opštine Herceg Novi. Uslovima za zonu nautičkog turizma predviđa se infrastrukturno i urbano opremanje i uređenje prostora, uz primjenu savremenih i kvalitetnih materijala za obradu enterijera i eksterijera objekata.
– Centralni sadržaj je luka nautičkog turizma – marina sa ribarskom lukom (156 vezova), planirana za potrebe hotelskog kompleksa Lazaret i lokalnog stanovništva. Od ukupnog broja vezova, predviđeno je 50 vezova za potrebe nautičkog turizma, a preostali broj za potrebe naselja Meljine – navodi se u informaciji.
Foto Lazure
Investitor je građevinsku dozvolu za četvrtu fazu projekta Lazure – luku nautičkog turizma i ribarsku luku, dobio 2016. godine, dok je upotrebna dozvola izdata 2019.
– U postupku proglašavanja luke nautičkog truizma u skladu sa definisanom zakonskom procedurim, tadašnje Ministarstvo saobraćaja i pomorstva formiralo je Komisiju koja je utvrdila da luka ispunjava sve uslove za luku nautičkog turizma i izradio Nacrt Odluke i proglašenju luke Lazure lukom nautičkog turuzma. Međutim, u zakonskoj proceduri, na ovu Odluku tadašnje Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja dalo je negativno mišljenje, gdje se kao razog navodi nepoštovanje planske dokumentacije kojom je predviđena i ribarska luka kapaciteta 106 vezova, pored luke nautičkog turuzma. Zbog toga je procedura obustavljena do danas – objašnjeno je iz Vlade.
U julu ove godine u Ministarstvu ekonomskog razvoja održan je sastanak kome su prisustvovali predstavnici Lazure Hotel & Marina, Opštine Hreceg Novi, Nacionalnog udruženja proizvođača ribe i Ministarstava ekologije, kapitalnih investicija i poljoprivrede. Na ovom sastanku, međutim, nije došlo do konkretnih zaključaka. Kao jedno od rješenja razmatrana je mogućnost da se ova luka proglasi lukom nautičkog turizma, a da se za potrebe ribara definiše alternativno rješenje, odnosno stvaranje pretpostavki za rekonstrukciju i dogradnju luke u Zelenici, koja se nalazi u neposrednoj blizini.
Ministarstvo ekonomskog razvoja uputilo je nakon toga zahtjev Direktoratu za inspekcijske poslove i licencirnje pri Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma u kome traži da se u što kraćem roku izvrši inspekcijski nadozor, odnosno kontrola luke. Kako to još uvijek nije izvršeno, ovaj resor uputio je predlog Vladi koja je zadužila Ministarstvo ekologije da shodno zakonskim ovlašćenjima izvrši inspekcijski nadzor na terenu i kontrolu akata i tehničke dokumentacije u vezi sa lukom Lazure u Mljeina, te da u roku od 15 dana informiše Vladu o realizaciji. Takođe, tražila je i da se ispitaju i mogućnosti izgradnje i/ili rekonstrukcije ribarske luke u Zelenici u skladu sa potrebnim kapacitetima, te da o tome povratno informišu Vladu.
Menadžment Aerodroma Crne Gore (ACG) usvojio je Podsticajnu šemu za stimulisanje niskobudžetnih aviokompanioja da održavaju letove ka ukupno 12 destinacija sa aerodroma u Podgorici i Tivtu, od čega su 9 cjelogodišnji, a tri sezonski letovi.
Kao produkt rada posebnog Tima za poboljšanje aviodosputpnosti Crne Gore koji je u februaru formiralo Ministartvo ekonomskmog razvoja i analize tržšta, u menadžmentu ACG su pripremili i usvojili izmjene i dopune ranije važeće Podsticajne šeme kako bi se prilagodili aktuelnim prilikama u svjetskoj vazduhoplovnoj industriji koja se još suočava sa posljedicama pandemije koronavirusa, ali i činjenici da konkurentski aerpdromi u okruženju već daju dodatne povoljnosti aviokopmpanijama kako bi ih motivisali na letjenje sa tih destinacija.
„Analizom se došlo do predloga definisanja strateških ruta – 12 (9 cjelogodišnjih i 3 tokom ljetnje IATA sezone), pod pretpostavkom da dominantno budu korišćeni tipovi vazduhoplova boeing B737-800 i airbus A320, i da popunjenjenost kabine bude 80%, broj odlazecih putnika iznosio bi 160-170.000 putnika. Uz primjenu popusta navedenih u predlogu, ukupni prihodi na nivou čitave godine od saobraćaja na strateškim rutama iznosili bi cca 2.100.000 eura.”- stoji u informaciji o poboljašnju aviodostupnosti Crne Gor koju je razmatrala Vlada na posljednjoj sjednici.
Sa ta dva tipa vazduhoplova naime, leti najveći broj evropskih loukost prevoznika koji su imali ili imaju stalne ili sezonske letove i sa crnogorskih aerrodroma: B737 je avion koji koriste najveći evropski niskobudžetni prevoznik Ryan Air i francusko-holandska Transavia, dok airbusom A320 lete EasyJet, Wizz Air ili Eurowings od loukostera koji dolaze na naše aerodrome.
“U cilju stvaranja pretpostavki za rast saobraćaja na Aerodromu Podgorica i Aerodromu Tivat, kao i poboljšanja avio-dostupnosti Crne Gore, Odbor direktora ACG je usvojio Odluku o izmjenama i dopunama Podsticajne šeme br. 001-7456 od 03.11.2021. godine a sve u cilju stvaranja uslova za povećanje interesovanja niskobudžetnih avio-kompanija za određene strateške rute, te da bi povoljniji cjenovni uslovi stvorili pretpostavku za povećanje obima saobraćaja na tim rutama, kao i generisanje novog saobraćaja na strateškim rutama na kojima u ovoj godini nije bilo saobraćaja. Na ovaj način cijene usluga biće povoljnije za avio-kompanije koje će obavljati saobraćaj na strateškim rutama u 2022., 2023. i 2024. godini”- navodi se u Informaciji uz napomenu da su prilikom određivanja stateških ruta, uzeta su u obzir tri kriterijuma i to: prvi kriterijum – rute prema destinacijama sa kojima je prije izbijanja pandemije COVID-19 obavljan saobraćaj, a koji je prekinut iz tih razloga, ili je nastavljen u znatno smanjenom obimu sa aspekta broja letova i prevezenih putnika; drugi kriterijum – evropske metropole na čijim aerodromima su bazirani avioni vodećih tradicionalnih i niskobudžetnih avio-kompanija; i treći kriterijum – destinacije sa tržišta koja su od prioritetnog značaja za crnogorski turizam.
Britanski loukoster „Easy Jet“ u Tivtu foto S.L.
Strateške rute na kojima će važiti podsticajne mjerne sa aerodroma Podgorica su cjelogodišnji letovi za London, Pariz, Rim, Brisel, Berlin, Štokholm, Milano, Barselonu, Dortmund i Minhen, dok su sa aerodroma Tivat to sezonske linije London, Mančester i Berlin. Na ovim destinacijama proteklih godina letjeli su loukosteri poput Ryan Aira, Wizz Aira, Transavie, Eurowingsa i EasyJeta, ali i neki legacy carrieri (tradicionalne aviokompanije) poput sada već ugašenog Montenegro Airlinesa, Lufthanse ili bivše italijanske nacionalne aviokompanije Alitalia.
Po najnovijim izjmjenama podsticajne šeme, ACG će kompanijama koje budu letjele tokom cijele godine na ovim strateškjim linijama, naredne tri godine ponuditi popust u cijenama usluga landinga, handlinga i upotrebe centralizovane infrastrukture u visini od 60% u odnosu na redovne cijene, odnosno isti toliki popust za usluge putničog servisa. Uslov je pritom da kompanija ima minimum dva sedmična leta na nekoj od tih ruta.
Za strateške linije koje će se održavati samo tokom ljetnje IATA sezone, ponuđen je popust od 40% na landing, handling i centralizovanu infrastrukturu, odnosno 50% za putnički servis.
Inače, ubičajene cijene usluga landinga (slijetanje) za avione tipa B-737-800 i A 320 na aerodromima u Tivtu i Podgorici iznose 750 eura, naknada za putnički servis kiznosi 15 eura po odlazećem putniku, dok naknada za korišćenje centralizovane infrastructure za avione veličine A320 i B737-800 iznosi 93 eura u Podgorici, odnosno 132 eura u Tivtu. Naknada za zemaljsko opsluživanje (handling) komercijalnih aviona ove veličine trenutno na aerodromu Podgorica iznosi 620, a u Tivtu 880 eura.
Pored Podsticajnih mjera za loukostere, menadžment ACG je usvojio i poseban “Podsticaj za aviokompanije koje imaju bazirane vazduhoplove na aerodromima Podgorica i Tivat” – odnosno, ovom slučaju za novu nacionalnu aviokomppanju Air Montenegro (AM) koja jedina od svih prevoznika koji lete iz naših vazdušnih luka, ovdje ima i bazirane sopstvene avione.
Za takve kompanije ACG će naredne godine dati popust od 80 posto u cijenama handlinga i landinga, odnosno naknade za centralizovanu infrastruktutru, dok će popust za putnički servis iznositi od 40 do 50%, zavisno od broja prevezenih putnika.
Pored baziranja najmanje po jednog aviona u Podgorici, odnosno Tivtu, uslov koji aviokompanija treba ispuniti da bi dobila ove popuste, je i da obavlja cjelogodišnji saobraćaj najmanje dva puta nedjeljno na najmanje četiri rute, od kojih najmanje dvije moraju biti sa aerodroma Tivat, te da preveze najmaje 100.000 odlazećih putnika na godišnjem nivou. AM koji je sa saobraćajem počeo u junu ove, sve ove uslove će ispunjavati već od naredne godine jer kompanija već sad ima dva aviona u svom vlasništvu, a održava najmanje po dvije rute sa najmanje dvije sedmične rotacije sa oba crnogorska aerodroma jer trenutno zimi leti iz Podgorice za Beograd, Ljubljanu i Frankfurt, a iz Tivta za Beograd i Istanbul. Budući da u ACG za dodjelu ovih popusta instsitraju da aviokompanija mora bazirati najmanje po jedan svoj avion i u Podgiorici i u Tivtu, za očekivati je da AM u dogledno vrtijeme bude jedini koji će moći da računa na ove vrste povoljnosti kod aerodromskog preduzeća, jer se nijednom loukosteru, ali ni najjačem regionalnom igraču- kompaniji Air Serbia, sigurno u dogledno vrijeme neće isplatiti strategija da baziranjem ovdje po jednog svog aviona, prave sopstvene mini-habove na oba aerodroma u Crnoj Gori.
Pariz je otkazao novogodišnji vatromet i druga događanja na Elizejskim poljanama, u skladu s novim mjerama vlade za sprječavanje širenja omikron varijante koronavirusa, izvijestila je televizija BFM u subotu.
Francuski premijer Jean Castex u petak je objavio da se zabranjuju veća javna događanja i vatromet za novogodišnju noć te je preporučio da stanovnici, čak i ako su cijepljeni, naprave test na covid-19 prije novogodišnjih tuluma.
Francuska je u petak imala 58.128 novih slučajeva zaraze, s 162 umrlih, pokazuju službeni podaci.
Ambasadorka Češke Republike u BiH Ivana Hlavsová je potpisala tri ugovora, ukupne vrijednosti milion maraka, kojim Češka Republika nastavlja da ulaže u dalji razvoj Bosne i Hercegovine.
Tri projekta, odabrana za saradnju će kroz različite aspekte rada dati svoj doprinos kvalitetnijem životu građana BiH, kao i približavanje cilju EU integracija, saopšteno je iz Ambasade.
Dva od tri potpisana ugovora su sa UNDP-om. EU finansiran projekat EU4AGRI, koji Češka Republika od početka podržava u misiji da se dovede do povećanja konkurentnosti poljoprivredne proizvodnje i ruralnih poslova i usluga, a sada uz dodatna sredstva program projekta ce moći da se proširi i na kreiranje registra vina u Bosni i Hercegovini, koji će pomoći u administrativnim procesima javne sigurnosti hrane (dokazi o porijeklu vina i vinove loze) ali i podržati poslovanje malih i srednjih proizvođača.
Češka Republika se pridružila ostalim donatorima koji finansiraju projekat pod nazivom MEG (Municipal and Environmental Governance Project), koji se fokusira na podršku lokalnih zajednica širom BiH na putu ka postizanju odgovornog i održivog menadžmenta u sektoru vode.
Osim sektora agrikulture i vode, još jedan zajednički cilj je pronađen i sa UNFPA, tako je da je upravo projekat Demographic Resilience of Bosnia and Herzegovina treći odabrani projekat. Očekivani rezultat ovog projekta jeste demografsko-ekonomska analiza koja bi trebala da otkrije trendove, i podatke kao što su: efekti smanjenja broja djece školskog uzrasta na troškove obrazovanja u narednih 50 godina; efekti povećanja starije populacije na troškove zdravstva u narednih 50 godina ili efekti investiranja u pristupačnost uslugama brige o djeci na zaposlenje žena.
Pomorsko operativi centar Uprave pomorske sigurnosti i upravljanja lukama (UPSUL) primio je sonoć oko 19.15 informaciju da se jedan pecaroš predveče otisnuo na more u uvali Kruče kod Starog Ulcinja, a da je porodica izgubila svaki kontakt sa njim.
Ustanovljeno je da se radi o starijoj osobi, koja je upravljala sa malim čamcem od tri metra.
Vremenski uslovi nisu bili povoljni, jer je duvao jak sjevero-istočni vjetar koji je na momente dostizao udare i do 40 čvorova.
Operateri na Pomorskom operativnom centru (POC) su odmah putem Elektronskog sistema za nadzor pomorske plovidbe (VTMIS) radarskog sistema pokušali da detektuju mali čamac, ali nije bila vidljiva ni jedna radarska meta.
U isto vrijeme odmah je isplovio spasilački čamac SAR-5 sa spasiocima i pripadnikom Sektora granične policije Bar.
Sama pretraga se odvijala od Uvale Utjeha do Uvale Valdanos sa termalnim kamerama i noćnim dvogledima, ali usljed veoma loših vremenskih uslova akcija je bila prekinuta oko 22 sata.
Paralelno sa SAR akcijom kontaktiran je Centar bezbjednosti (CB) Bar da preko baznih stanica detektuje zadnju poziciju nestalog pecaroša.
Foto UPS
Takođe, koordinisanom akcijom su bil uključeni Operativno komunkacioni centar (OKC) MUP 112 i NCC Podgorica, gdje su preduzete aktivnosti na angažovanju FRONTEX helihopetara iz Italije, koji se nije uspio do sada da poleti zbog jakih udara sjevernog vjetra.
Danas u ranim jutarnjim satima i pored jačanja sjevernog vjetra se nastavila akcija potrage za nestalim pecarošem, kada je angažovan ronilac UPSUL, gdje je urađen zaron na kamenitom istočnom djelu uvale Kruče, a nakon dobijanja podataka sa baznih stanica mobilnih operatera.
Međutim nakon skoro dva sata ronjenja na dubini od 10-15 metara nije se mogla nastaviti pretraga zbog izuzetne zamućenosti morske vode zbog uticaja većih talasa i morskih struja.
Akcija je trenutno obustavljena uz angažovanje ronilaca RCUD iz Bjele, čiji je zaron sa specijalnom opremom za te namjene planiran sutra ujutro, a kada se očekuju povoljnije vremenske prilike i bistija voda.
Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama će preko Pomorsko operativnog centra i dalje će pokušavati sa svim nadležnim organima da koordinira i traga na nestalom osobom do njenog pronalaženja.
U Crnoj Gori je po opštinama najviše aktivnih slučajeva infekcije koronavirusom na 100 hiljada stanovnika registrovano u Tivtu, Kotoru i Herceg Novom.
U Tivtu je registrovano 577 aktivnih slučajeva na 100 hiljada stanovnika, Kotoru 549, Herceg Novom 438, na Cetinju 422, u Budvi 412, Podgorici 356, Mojkovcu 344, Baru 266.
U Beranama su registrovana 263 aktivna slučaja na 100 hiljada stanovnika, Danilovgradu 257, Andrijevici 240, Kolašinu 208, Nikšiću 204, Bijelom Polju 175, Pljevljima 174, Ulcinju 158, Šavniku 128, Tuzima 113.
Na Žabljaku je registrovano 65 aktivnih slučajeva na 100 hiljada stanovnika, u Petnjici 57, Plavu 48, Plužinama 38, Rožajama 22.
Od posljedica koronavirusa u posljednja 24 sata preminula je jedna osoba iz Podgorice koja je imala 74 godine. Registrovano je 163 novooboljelih, a prijavljen je oporavak kod 157 pacijenata. Trenutno aktivnih slučajeva COVID-19 u Crnoj Gori je 1786.
“Laboratorije Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IJZCG), druge javne i privatne laboratorije koje se bave dijagnostikom infekcije novog koronavirusa su tokom jučerašnjeg dana (petak, 17.12.2021. godine) završile analizu i IJZCG dostavile rezultate za 1849 uzoraka na novi koronavirus. Ukupno je dijagnostikovano 163 novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2”, naveli su iz IJZ.
Distribucija novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2 po opštinama:
Opština
Novopozitivni slučajevi među građanima Crne Gore
Podgorica
72
Kotor
21
Herceg Novi
11
Bar
10
Budva
9
Nikšić
9
Bijelo Polje
5
Ulcinj
5
Berane
4
Cetinje
4
Tivat
4
Pljevlja
2
Rožaje
2
Andrijevica
1
Danilovgrad
1
Mojkovac
1
Plav
1
Tuzi
1
Ukupno
163
Udio novopozitivnih slučajeva u ukupnom broju testiranih za 17.12.2021. godine je iznosio 8,81 odsto.
Ukupan broj preminulih povezanih sa COVID-19 infekcijom u Crnoj Gori od početka pandemije je 2373.
Od početka epidemijskih dešavanja (mart 2020. godine) ukupan broj registrovanih slučajeva infekcije novim koronavirusom u Crnoj Gori je 160818.
U rubrici LEKSIČKI VREMEPLOV JU Gradska biblioteka Tivat ove subote donosimo objašnjenje porijekla i etimologije dvije nove riječi: jedne iz opšteg fonda B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma. Ove subote to je eksplikacija porijekla i etimologije riječi čȁša i gâmbor.
Leksemčȁša postao je od praslavenskog *čáša, čije je prvobitno značenje bilo „posuda od izdubljenog komada drveta“ (starocrkvenoslavensko čaša, slovenačko čáša, rusko чаша, poljsko czasza). Praslavensko *čáša srodno je sa staropruskim kiosi „pehar“ (Staropruski jezik izumrli je baltijski jezik, genetski srodan današnjim litavskom i letonskom jeziku). Praslavensko *čaša zapravo je izvedenica dobijena duženjem korijenskog samoglasnika od korijena koji nalazimo u glagolu *česati „češati, grepsti, strugati“ (starocrkvenoslavensko česati, slovenačko česáti, rusko чесать, poljskoczesać). Suglasnik –š– u B/CG/H/S jeziku- u infinitivu glagolačešati, a onda, sukladno tome, i u imenicičaša– zamijenio je prvobitno –s- pod uticajem prezenta, gdje je š pravilno nastalo jotovanjem od sj. Da rezimiramo: leksem čaša nastao je kao rezultativ: predmet dobijen u rezultatu (iz)vršenja radnje glagola česati/češati– glagola koji je prvobitno denotirao radnju „grepsti, strugati“. Prvobitno značenje leksema čaša bilo je, dakle, „predmet dobijen u rezultatu struganja komada drva; primitivna izdubljena posuda, izrađena od drva“.
Leksem gâmbor (u opštem leksičkom fondu B/CG/H/S jezika naziv za malog raka, račića koji obuhvata nekoliko vrstâ: Penaeus karathurus, Crangon crangon, Galathea strigosa, Squilla mantis itd.) vodi porijeklo iz venecijanskog gàmbaro. To venecijansko gàmbaro, pak, vodi porijeklo od latinskog cammarus, a to latinsko cammarus, opet, posuđenica je u latinski jezik iz grčkog κάμμαρος (kámmaros), što u grčkom znači „mali rak“. Dakle, gâmbor je u bokeljski govor dospio iz venecijanskoggàmbaro. U venecijanskom dijalektu italijanskog dijalekta gàmbaro je kontinuant latinskog cammarus, a latinski je tu riječ preuzeo iz grčkog κάμμαρος. Možemo zapravo reći da je bokeljskogâmbor– uostalom kao i mnogi bokeljizmi- rezultat višestoljetnih mediteranskih društveno-kulturnih vezâ.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi javljamo se iduće subote.
LITERATURA:
Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević, Etimologijski rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
Vojmir Vinja, Jadranske etimologije: Jadranske dopune Skokovu etimologijskomrječniku, vol I, Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti, Školska knjiga, Zagreb 1998.
Savjet za kulturu Opštine Tivat pokrenuo je inicijativu da se od Ministarstva odbrane i Mornarice Vojske Crne Gore zvanično zatraži da školski brod MVCG, jedrenjak „Jadran“, bude vraćen na njegov stalni vez na gradskoj rivi Pine u Tivtu.
U inicijativi se ističe da grad Tivat i jedrenjak „Jadran“ imaju posebnu i dugotrajnu istorijsjku vezu, kao i da su se čak i zvanično pobratimili. Tivat je „Jadranu“ bio prva luka u domovini u koju je tada novosagrađeni jedrenjak uplovio po dolasku iz Njemačke gdje je napravljen, u Kraljevinu Jugoslaviju, 16. jula 1933. godine. Skoro svi veći remonti i rekonstrukcije „Jadrana“ obavljeni su u Tivtu – u ovdašnjem nekadašnjem vojnom brodogradilištu Arsenal, a za neke od njih, poput kompetne generalne obnove broda nakon što je bio zarobljen o Italijana i devastiran u Drugom svjetskom ratu, zaslužni su meštri i inženjeri tivatskog Arsenala koji su „Jadran“ u nedostatku tehničke dokumetacije izgubljene u ratu, obnavljali po sopstvenim sjećanjima. Ovaj brod je i na veći dio svojih dužih međunarodnih krstarenja tokom minulih decenija kretao iz Tivta ili se vraćao u njega, a dvojica Tivćana su na spisku od ukupno 28 oficira koji su u proteklih 88 godina, imali čast da budu komandanti školslog broda „Jadran“.
Zbog toga Savjet za kulturu Opštine Tivat i traži da se brod vrati u taj grad i podsjeća da je ministarka odbrane dr Olivera Injac obećanje da će se „Jadran“ vratiti na svoj stalni vez na Pinama, dala i predsjedniku Opštine Željku Komnenoviću prilikom svoje službene posjete Tivtu na proljeće ove godine.
Nakon gašenja Arsenala i izmještanja efektiva Mornarice VCG iz Tivta u Bar 2007. godine, „Jadran“ je bio jedini brod MVCG koji je ostao da bazira u Tivtu jer mu je Opština obezbijeila stalni i besplatni vez na gradskoj rivi Pine gdje je brod imao i besplatno snabdijevanje vodiom i strujom. „Jadran“ je međutim, odavde izmješten prije nešto više od godinu i po dana, naredbom u međuvremenu smijenjenog komandanta Mornarice, kapetana fregate Gorana Đurkovića i premješten u vojni dio luke u Baru. To je bila indirektna posljedica velikog skandala sa pronalaskom 60 kilograma kokaina na tom jedrenjeku, neposredno pred njegovo isplovljavanje aprila 2019. godine na krstarenje do Grčke i Turske sa studentima Pomorskog fakulteta u Kotoru. Iako su se tokom istrage, otkrili mnogobrojni bezbjedonosni i propusti u lancu komandovanja u Mornarici, niko od visokopozicioniranih oficira u VCG niti čelnika Ministarstva odbrane kojeg je tada vodio Predrag Bošković (DPS) nije snosio nikakve posljedice ni odgovornsost zbog nezapamćenog skandala čiji su akteri bila i nekolicina podoficira MVCG koji su unijeli drogu na jedrenjak i osramotili ugled i reputaciju tog broda koji je svojevrsna institucija našeg pomorstva i spomenik tehničke kulture. Umjesto toga, MVCG je „Jadran“ nedugo potom, iz Tivta gdje je on bio na udarnom mjestu na gradskoj rivi i svojevrsna turistrička atrakcija, povukla na neugledni i od javnosti zaklonjeni vez u Baru gdje brod čami već duše od godinu ipo dana, vrlo rijetko izlazeći na more.
Iz Ministartva odbrane nisu konktretno odgovorili na pitanje da li će se i kada atraktivni stari jedrenjak vratiti u svoju dugogodišnju bazu u Tivtu. Pomenuli su da je luka Bar u kojoj „Jadran“ već dugo leži besposlen, za taj ratni brod bolja iz bezbjedonosnih razloga.
„Luka Bar svojim načinom organizacije u bezbjednosnom smislu (video nadzor, kontrolisana zona kretanja i sl.) pruža viši nivo bezbjednosti u odnosu na dosadašnji vez u Tivtu koji je dio javne površine.”- kazali su nam u resoru koji vodi ministarka Olivera Injac, iako bi “Jadran” kao i svaki drugi ratni brod, bi trebao biti 24 sata dnevno, 365 dana u godini, pod stražom adekvatnog broja članova posade koja ga obezbjeđuje u bezbjedonosnom i pomoračko-sigurnosnom smislu, bez obzira na kojoj brod lokaciji boravi i da li je ona opremljena video nadzorom ili ne.
Iz MO nisu odgovorili na naše traženje da objasne logiku rukovodstva Mormarice koja po svaku cijenu, brod drži u Baru gdje on nema besplatan vez i snabdijevanje vodom i strujom, kao što je to slučaj u Tivtu, kao ni činjenicu da “Jadran” mjesecima stoji u Baru iako većina njegove posade živi u Tivtu. MO je lani, za vrijeme mandata Predraga Boškovića, aktuelnom komandantu “Jadrana”, kapetanu korvete Ivanu Lakoviću, čak dodijelilo i službeni stan u Tivtu.
“Članovima posade š/b “Jadran“, kao i ostalim pripadnicima Mornarice koji žive u Boki Kotorskoj, obezbjeđen je organizovani prevoz od mjesta stanovanja do posla i obratno.” – lakonski su odgovorili iz MO.
Tivat – foto mikophotography montenegro
U Boki Kotorskoj inače, nalaze se skoro sve stručne pomorske škole i fakulteti čiji bi učenici i studentiti trebali da redovno korsite školski brod “Jadran” jer je upravo obuka u praksi mladih pomoraca, osnovna misija tog broda. “Jadran” je zbog odluke čelnika Mornarice da ga presele iz Tivta u Bar, već mjesecima nedostupan učenicima Srednje pomorske škole I studentima Pomorskog fakulteta u Kotoru zbog čega se i rukovodstva tih obrazovnih ustanova sve češće ljute na Mornaricu VCG i MO.
Na pitanje zbog čega brod neiskorišten leži u Baru umjesto da ga koriste budući pomorci koji se školuju u Boki, iz MO su nam kazali da je “tokom 2021. godine posada š/b „Jadran” bila angažovana na realizaciji stručno specijalističke obuke u više nivoa -specijalistička obuka mornara, realizacija stručno-specijalističkog modula Osnovnog podoficirskog kursa.”
“U skladu sa potpisanim sporazumima između MO i Srednje stručne škole u Baru, na š/b “Jadran” se realizuje obuka u luci na brodskim uređajima i sistemima, za učenike od početka školske 2021/2022, u skladu sa iskazanim potrebama i trenutnim epidemiološkim mjerama.”- kazali su iz MO, ne odgovorivši međutim, precizno da li je i koliko puta “Jadran” ove godine uopšte isplovljavao iz Bara i obavito vožnji u teritorijalnim vodama Crne Gore i međunarodnim vodama južnog Jadrana.
Činjenica je međutim, da se takve plovidbe mogu prebrojati na prste jedne ruke, a iz MO to opravdavaju lošim stanjem drvenih elemenata snasti broda, zbog čega “Jadran” trenutno uopšte ne može da jedri, već samo da plovi na motor.
“Ministarstvo odbrane je u procesu javne nabavke za izradu određenih djelova opreme broda (drveni dijelovi namijenjeni za jedrenje), neophodnih za bezbjednu plovidbu, zbog čega se obuka na š/b “Jadran” izvodi u luci. Nakon okončanja postupka i završetka radova, brod će moći da realizuje zadatke na moru”- kazali su nam u resoru ministarke Injac.
Ribarska luka u Zelenici najvjerovatnije će se graditi na lokaciji Kuti, na katastarskim parcelama 805/1, 805/2 i 805/3. To se može vidjeti u Nacrtu odluke o utvrđivanju lokacije za postavljanje odnosno izgradnju lokalnog objekta od opšteg interesa – ribarske luke u Zelenici, koji je Opština Herceg Novi stavila na javnu raspravu.
Na opštinskom sajtu objavljen je i Programski zadatak sa elementima urbanističko-tehničkih uslova za izradu tehničke dokumentacije za objekat ribarske luke. U dokumentu možemo vidjeti da je planirano da kapacitet luke bude za 20 plovila dužine do 30 metara i 30 polovila čija je dužina do 10 metara. Takođe, neophodno je ostaviti mogućnost da unutar luke postoje i komercijalni vezovi.
U objavljenim smjernicama naznačeno je da je potrebno predvidjeti mogućnot pristajanja plovila i sa spoljašnje strane lukobrana ribarske luke, kao i pješačku komunikaciju koja ne bi opterećivala operativni dio luke namijenjen ribarima. Neophodno je planirati i proširenje postojeće zone obale za minimum tri meta sa sjeverne strane luke.
– Tehničkom dokumentacijom, pored osnovnih elemenata shodno važećim propisima i standardima za izgradnju ove vrste objekata, u okviru ribarske luke potrebno je planirati i mjesto prvog iskrcaja ribe i drugih morskih organizama na kopnu, u neposrednoj blizini gata na kojem plovila pristaju, kao i mjesto prve prodaje ulovljene ribe i drugih morskih organizama – ukoliko to prostorni i tehnički kapaciteti luke budu dozvoljavali – objašnjeno je u dokumentu.
Na kopnenom dijelu parcela na kojima je planirana gradnja luke, neophodno je predvijdeti i gradnju rashladnih uređaja za održavanje i čuvanje ribe i proizvodnju leda, prostorije za rad inspektora, kancelarijski prostor za funkcionisanje udruženja ribara, te objekata za prijem, obradu, pakovanje i distribuciju freške ribe. Projektom planirati i pedesetak ribarskih kućica površine cca dva metra kvadratna po kućici, natkriveni prostor za reparaciju ribolovnih alata, navoz i dizalicu za remont odnosno servisiranje plovila, kao i druge prateće sadržaje shondo važećim propisima i standardima za ovu vrstu objekata.
U dokumentu je naznačeno da se u okviru zahvata luke tehničkom dokumentacijom mogu planirati i objekti privremenog ili trajnog karaktera.
– S obzirom na veličinu i specifičnost izgradnje kompletne infrastrukture koja je u funkciji ribarske luke, objekte i prateće sadržaje unutar same luke moguće je graditi fazno, poštujući smjernice i uslove izgradnje koji su definisani programskim zadatkom sa elementima urbanističko tehničkih uslova – navodi se u dokumentu.
Tehničkom dokumentacijom neophodno je predvidjeti i mjere zaštite od požara, zaštite na radu, zatim zaštite od elementarnih nepogoda i zaštite životne sredine. Elektroinstalacije projektovati prema tehničkim preporukama Elektroprivrede Crne Gore (EPCG), a telekomunikacije prema uslovima izdatim od Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost (EKIP).
Podsjetimo, iz Opštine su ranije isticali da je izgradnja ribarske luke u Zelenici jedan od najvažnijih projekat za Herceg Novi.
– Za dalji razvoj Herceg Novog jako je bitan ovaj projekat, tim prije što je razvoj ribarstva uslovljen ribarskom lukom. Ovo je jedna od najbitnijih investicija za dalji razvoj lokalne privrede i Zelenike, koja će omogućiti otvaranje novih radnih mjesta i razvoj prerađivačke industrije, odnosno mogućnosti otvaranja fabrika za preradu ribe i ribljih proizvoda – rekao je ranije Nenad Vitomirović, savjetnik za investicije u kabinetu predsjednika opštine.
