Od 10. aprila luke će ponovno biti otvorene za prijem kruzera i njihovih putnika. Uslov za ulazak stranaca su negativan PCR test koji je izdat od registrovane laboratorije i nije stariji od 72 sata ili uz pozitivan rezultat serološkog testa – antitijela klase IgG, koji je izdat od registrovane laboratorije i nije stariji od 30 dana ili uz dokaz da su najmanje sedam dana prije ulaska u Crnu Goru vakcinisani sa drugom dozom vakcine protiv novog koronavirusa, koji je izdat od ovlašćene zdravstvene ustanove.
Podsjećamo, crnogorski državljani i državljani Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Kosova i Albanije ulaze u našu zemlju bez ikakvog uslovljavanja.
Za građane Ulcina, Bijelog Polja, Cetinja i Bara će ponovo biti dozvoljen međugradski saobraćaj radnim danima, dok zabrana napuštanja opština stanovanja vikendom ostaje na snazi za cijelu Crnu Goru.
U četiri pomenute opštine, moći će da rade i tržni centri, štandovi, tezge, kladionice, fitnes centri i teretene, a dozvoljava se i rad unutrašnjosti ugostiteljskih objekata gdje za jednim stolom može boraviti maksimalno četiri osobe. Relaksacija mjera najavljena je i u Nikšiću i Šavniku gdje je dozvoljeno otvaranje bašti ugostiteljskih objekata uz maksimalno dva gosta za stolom.
U cijeloj državi dozvoljen je boravak u parkovima i javnim površinama za rekreaciju. Od 12. aprila najavljen je povratak polumatiranata i maturanata u školske klupe.
Budva, dodjela zahvalnica donatorima Narodne kuhinje
Otvaranjem Narodne kuhinje, 70 Budvana u stanju socijalne potrebe svakodnevno ima obezbijeđen obrok. Ovaj projekat je primjer saradnje u okvirima lokalne zajednice te, osim humanitarnog, ima i edukativni karakter. Naime, pored lokalne samouprave u projektu uključena je i Srednja mješovita škola (SMŠ) “Danilo Kis” u čijoj kuhinji su pripremani obroci, kao i Crveni krst i Centar za socijalni rad. Otvaranjem Narodne kuhinje, đaci SMŠ su u prilicu da, nakon pauze uzrokovane pandemijom koronavirusa, pohađaju praktičnu nastavu.
Na apel predsjednika Opštine, da subvencijama u vidu hrane pomognu ovaj projekat, privrednici su se odazvali u velikom broju. Predsjednik Opštine Budva Marko Carević kazao je da je podijeljeno 3.000 obroka je tokom februara i marta.
„Ulazimo u period krize pitanje je kako će se on završiti. Cijenu, po pravilu, plaćaju najsiromašniji i oni sa društvene margine. Naš cilj je da u Budvi ispoštujemo princip da niko više ne bude gladan, i da svako dobije pravo na besplatan obrok. Svima nam je najveća nagrada osmijeh na licu naših sugrađana kojima je pomoć najpotrebnija”, poručio je Carević.
Za Narodnu kuhinju uložena su sredstva u opremanje kompletne kuhinje, što je, kako navodi Carević, za Budvu minorno ulaganje „u ono što vidimo kao osnovno ljudsko pravo koje svakome mora biti zagarantovano”.
„Uvijeren sam da dolazi vrijeme kada će solidarnost biti naša najveća vrlina, posebno solidarnost od strane odgovorih kompanija i uspješnih preduzeća, ali prije svih naravno lokalne i državne uprave.
Dozvolite da se zahvalim Udruženju Ugostitelja Budva, Udruženju Žena Budva, Mega Prometu Budva, Kladionici Meridijan, Miholjskom Zboru, Perli Budva, Daklej Budva, Nika Mlekari Nikšić, Montenegrokopu, Slaviji Budva, Maji Ulicevic, Smešku Adnanu Ikoviću, Slobodanki Kenteri, Željku Srdanoviću što ste projekat Narodne kuhinje učinili mogućim, uz želju da i dalje saradujemo na zajedničkim društveno odgovornim poduhvatima”, rekao je predsjednik budvanske Opštine.
Projekat je realizovan u saradnji sa Ministarstvom prosvjete, nauke, kulture i sporta na čelu sa ministarkom Vesnom Bratić.
“Drago mi je što, na predstojećim lokalnim izborima u Herceg Novom, građani mogu da se odluče za istinski građansku opciju – građansku platformu Crno na bijelo – Može Bokeški. To je opcija koja se zalaže za evropski razvoj i budućnost kako Herceg Novog, tako i Crne Gore. To je opcija koja ne gleda koje je neko vjere ili nacije i koja je okrenuta jekonomskom razvoju, ne zanemarujući pritom ekološke principe”, saopštio je dr Draško Rašković prilikom današnjeg potpisivanja Memoranduma o saradnji sa Građanskim pokretom URA i platformom Crno na bijelo – Može Bokeški.
Dr Rašković je nosilac liste platforme Crno na bijelo – Može Bokeški i jedan od predstavnika nestranačkih ličnosti te platforme u Herceg Novom.
Kako je istakao, Crna Gora je 30. avgusta napravila značajan iskorak, koji može biti istorijski ako kao društvo nastavimo da se krećemo u pravom smjeru. ,,Jedino platforma Crno na bijelo – Može Bokeški i Građanski pokret URA imaju jasne principe i stavove i ne libe se da ih iskažu, bez kalkulacija i bez obzira na to da li će ih to, u nekom momentu, politički koštati. Upravo to je ono što me opredijelilo da se priključim toj platformi i doprinesem razvoju grada”.
Dr Rašković je napomenuo da na predstojećim izborima u Herceg Novom i oni koji se do sada nisu aktivno uključivali u politiku, a koji dijele slične, ili istovjetne vrijednosti sa platformom Crno na bijelo – Može Bokeški i njenim pridruženim članovima, imaju mogućnost da sada daju svoj doprinos.
Predsjednik hercegnovskog odbora URE Nikola Radman je tom prilikom kazao da je potpisivanje Memoranduma o društveno-političkoj saradnji Građanskog pokreta URA Herceg Novi i nezavisnih intelektualca još jedan veliki iskorak platforme Crno na bijelo – Može Bokeški. ,,Imenovanjem nezavisne ličnosti na čelu liste, Crno na bijelo – Može Bokeški se ponovo uzdiže iznad svojih političkih konkurenata, i iznad partijskih interesa stavlja dobrobit grada i građana. Čestit odnos prema javnom dobru može da iznese samo jaka, profesionalna i odlučna ličnost, građanske profilacije, koja ima istančan osjećaj za potrebe sugrađana. Kao vrstan internista i kardiolog, dr Rašković je svakodnevno doprinosio našoj zajednici, a odlukom da stane na čelo liste naše koalicije učinio nam je veliku čast i zadovoljstvo”, naveo je Radman.
Dr Rašković je time, kako smatra Radman, učinio uslugu svima, jer nije ostavio prostora građanima Herceg Novog da kažu da nemaju kome da povjere svoj glas. ,,Znamo da DPS forsira priču da su oni jedina i istinska građanska stranka. To nije tačno. Svaki glas za DPS je bačen glas, i to Novljani moraju da znaju”, zaključio je Radman.
Herceg Novi u narednom periodu planira postavljanje spomen obilježja u čast 18 znamenitih ličnosti grada, predviđeno je predlogom Programa za postavljanje spomen obilježja na području opštine za 2021. godinu. Riječ je o davanju naziva ulica i postavljanju spomen obilježja onima koji su ostavili izuzetan trag u životu grada i time zavrijedili da trajno budu urezani u pamćenje Novljanki i Novljana.
Među planiranim spomen obilježjima su spomen-bista piscu Stevanu Raičkoviću na Toploj i spomen ploča zadužbinarima Ani i Milivoju Zlokoviću na zgradi Osnovne škole „Orjenski bataljon“ u Bijeloj.
Takođe, predlog Programa predviđa da mnoge značajne ličnosti dobiju svoje ulice u naseljima širom opštine: Gordana Bogojević Kovačević u Igalu, Leso Pavković na Podima, Ilija Kišić u Zelenici, Mladen Crnogorčević, Kiril Cvjetković, Pjer Loti i Miroslav Šumberger u Baošićima, Petar Želalić, Petar Šerović, vladika Simeon, Danica Popivoda i Ignjatije S. Zloković u Bijeloj, ime Milivoja i Ane Zloković nosiće dio obale u Bijeloj, u Kamenarima će ulice dobiti dr Simo Milošević i Mato Đuranović, a put na Luštici biće nazvan prema Petru Zambeliću.
Program podizanja spomen obilježja za ovu godinu će se na narednom zasijedanju Skupštine opštine Herceg Novi naći pred odbornicima, najavljuje sekretarka za kulturu i obrazovanje, Ana Zambelić Pištalo.
Ana Zambelic Pistalo
Kako objašnjava, zadovoljeni su svi formalni, zakonski preduslovi da Program bude usvojen u lokalnom parlamentu. Sekretarijat za kulturu i obrazovanje je u proteklom periodu intenzivno komunicirao sa resornim Ministarstvom i Komisijom za postavljanje spomen obilježja, te od Vlade Crne Gore pribavio saglasnost za davanje naziva ulici po košarkašici Gordani Bogojević Kovačević i postavljanje spomen-biste Stevanu Raičkoviću, što je bilo obavezno jer od njihovih smrti nije proteklo više od 20 godina.
Namjera Sekretarijata je da imenovanje ulica bude doprinos kulturnom turizmu, kao i upoznavanju učenika hercegnovskih škola i svih građana sa znamenitim ličnostima grada.
„Prilikom sačinjavanja Programa za postavljanje spomen obilježja veoma je bilo važno da se prisjetimo znamenitih Novljana, da njegujemo kulturu sjećanja. Kultura nisu samo manifestacije i festivali, već moramo da se osvrnemo na sve one ljude koji su u prethodnom periodu ostavili značajan trag u kulturi i sjećanju Novljana. Ovaj Program upravo je vrednovao takve ličnosti“, ističe Zambelić Pištalo.
Ona podsjeća i da je po prethodnom Programu za postavljenje spomen obilježja Herceg Novi dobio spomen-ploču u čast Zuka Džumhura i Ulicu Elize Lombardić, a u toku je izrada spomen-biste Jeftu Gojkoviću i spomenika Mirku Komnenoviću.
„Očekujem u narednih deset do petnaest dana da će biti postavljena ploča zaslužnom načelniku Jeftu Gojkoviću. Kada je riječ o spomeniku Mirku Komnenoviću, mi smo na kvalitetan način sproveli sve procedure do sada. Spomenik je u fazi izrade i iskreno se nadam se da će ove godine u Herceg Novom biti postavljen spomenik jednom od najznačajnih načelnika naše Opštine i velikom zadužbinaru“, kaže Zambelić Pištalo.
Laboratorije Instituta za javno zdravlje Crne Gore, druge javne i privatne laboratorije koje se bave dijagnostikom infekcije novog koronavirusa su tokom jučerašnjeg dana (četvrtak 08. april 2021. godine) završile analizu i Institutu dostavile rezultate za 1481 uzoraka na novi koronavirus.
Ukupno je dijagnostikovano 237 novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2 iz sljedećih opština:
Opština
oboljeli
Podgorica
76
Nikšić
28
Berane
18
Pljevlja
14
Bijelo Polje
12
Herceg Novi
10
Danilovgrad
9
Rožaje
9
Andrijevica
9
Budva
7
Ulcinj
6
Mojkovac
6
Tuzi
6
Kotor
5
Bar
5
Kolašin
5
Cetinje
4
Tivat
4
Plav
2
Plužine
1
Šavnik
1
Ukupno
237
Od jučerašnjeg presjeka Institutu prijavljeno je devetsmrtnih ishodapovezanih sa COVID-19 i to kod pacijenata izsledećih opština: Nikšić(2), Berane (2), Podgorica (1), Bijelo Polje (1), Bar(1), Kotor(1) i Danilovgrad (1)od kojih je najmlađi imao 60, a najstariji 83 godinestarosti.
Ukupan broj preminulih povezanih sa Kovid-19 infekcijom u Crnoj Gori od početka pandemije je 1354.
Do 15:00 časova prijavljen je oporavak kod380pacijenta.
Uzimajući u obzir sve novootkrivene slučajeve kao i broj oporavljenih,ukupan broj trenutno aktivnih slučajeva COVID-19 u Crnoj Gori iznosi 4681.
Od početka epidemijskih dešavanja (mart 2020. godine) ukupan broj registrovanih slučajeva infekcije novim korona virusom u Crnoj Gori je 93803.
Trenutno aktivni slučajevi po opštinama*prikazani su narednoj tabeli, raspoređeni prema opadajućem redoslijedu:
Na konferenciji govori ministarka zdravlja Jelena Borovinić Bojović, ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović, direktor Interne klinike KCCG Đorđe Krnjević i epidemiološkinja u Institutu za javno zdravlje Radica Raičević.
Otvorene škole i za maturante
Svim maturantima na teritoriji cijele Crne Gore omogućava se redovno pohađanje nastave u školama. Ovo se od ranije odnosi i na polumaturante u cijeloj državi.
Širi se broj gradova u kojima sve vaspitno obrazovne ustanove počinju regularno da rade. Tako se od 12. do 16. aprila omogućava redovan rad vrtića, škola i fakulteta i to u: Ulcinju, Bijelom Polju, na Cetinju i u Baru. Od ranije, nastava se redovno pohađa u Plavu, Gusinju, Petnjici, Herceg Novom, na Žabljaku, Tivtu, Kotoru, Plužinama, Tuzima, Budvi, Rožajama.
Što se opštih mjera na teritoriji cijele države tiče, od subote, 10. aprila omogućava se boravak u parkovima i javnim površinama za rekreaciju i sport.
Kruzerima dozvoljen ulazak u luke
Takođe, od 10. aprila luke će ponovno biti otvorene za prijem kruzera i njihovih putnika. Uslov za ulazak stranaca su negativan PCR test koji je izdat od registrovane laboratorije i nije stariji od 72 sata ili uz pozitivan rezultat serološkog testa – antitijela klase IgG, koji je izdat od registrovane laboratorije i nije stariji od 30 dana ili uz dokaz da su najmanje sedam dana prije ulaska u Crnu Goru vakcinisani sa drugom dozom vakcine protiv novog koronavirusa, koji je izdat od ovlašćene zdravstvene ustanove.
Podsjećamo, crnogorski državljani i državljani Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Kosova i Albanije ulaze u našu zemlju bez ikakvog uslovljavanja.
Ulcinj, Bijelo Polje, Cetinje i Bar
S obzirom na pad broja zaraženih u Ulcinju, Bijelom Polju , Bari i na Cetinju, ugostiteljskim objektima u tim gradovima omogućava se rad i unutar samih objekata.
Dozvoljeno je da za jednim stolom, i unutra i vani, bude do četvoro ljudi.
Stanovnicima ovih gradova se dozvoljava međugradski saobraćaj i ulazak/izlazak sa teritorija opština radnim danima. Dozvoljava se i rad tržnim centrima, štandovima/tezgama i sl., priređivačima igara na sreću, privrednim društvima i preduzetnicima koji pružaju usluge u fitnes centrima i teretanama. Uz to, kako smo kazali, u ovim gradovima, vaspitno obrazovne ustanove od 12. aprila radiće rade u redovnom režimu”.
Nikšić i Šavnik
U Nikšiću i Šavniku gdje se dozvoljava rad baštama/terasama ugostiteljskih objekata sa maksimalno dvoje ljudi za stolom, kao i rad privrednih društva i preduzetnika koji se bave trgovinom neprehrambenih proizvoda i pružanja usluga (prodavnice obuće i odjeće, kozmetički, frizerski saloni i sl.) od 7 do 21 sati. Pohađanje nastave u školama moguće je samo polumaturantima i maturantima.
Danilovgrad
S druge strane, s obzirom na to da je u Danilovgradu sada nešto lošija situacija, obustavlja se redovna nastava i prelazi se na onlaj sistem, dok će u škole redovno ići samo maturanti i polumaturanti. U ugostiteljskim objektima mogu da rade samo bašte, pod uslovom da je do dvoje ljudi za stolom, a međugradski saobraćaj nije dozvoljen.
Obezbijedili 600 000 vakcina do kraja juna
Ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović saopštio je na pres konferenciji da je obezbijeđeno oko 600.000 doza vakcine do kraja juna, što je dovoljno za vakcinaciju 300.000 stanovnika.
Epidemiološkinja u Institutu za javno zdravlje Radica Raičević je saopštila da je 35.990 građana primilo prvu dozu, a njih 6.282 drugu dozu.
Direktor Interne klinike KCCG dr Đorđe Krnjević je saopštio da se u toj ustanovi trenutno liječi 149 kovid pacijenata. “Četiri na mehaničkoj vbentilaciji, 13 na neinvazivnoj”, kazao je Krnjević.
Opština Tivat od danas, prvi put od stuopanja na snagu aktuelnog zakona o planiranju prostora i gradnji objekata koji je uveo tu funkciju, konačnio ima sopstenog glavnog gradskog arhitektu (GGA).
Na tu dužnost stupio je diplomirani arhitekta Marko Popović.
Popović je, kako je juče saopšteno iz lokalne uprave, diplomirao 2008. godine na Arhitektonskom fakultetu na atinskom Državnom univerzitetu.
U Grčkoj je kao projektant radio u arhitektonskim biroima do 2011. godine, kada se vraća u Crnu Goru gdje nastavlja sa karijerom. Privatnu praksu pokreće 2014. i radi na poslovima projektovanja, planiranja prostora, revizije tehničke dokumentacije i obavljanja stručnog nadzora nad izvođenjem radova, a pored ostalih, bio je angažovan i na prijektu turističkog rizorta Portonovi u Kumboru. Popović je član inženjerskih komora Grčke i Crne Gore.
„Opština Tivat nije imala gradskog arhitektu od uvođenja ovog instituta kroz donošenje Zakona o planiranju prostora i izgradnju objekata. Velika su očekivanja Tivćana kada je u pitanju ova oblast, i velika je odgovornost na novom GGA. Očekujem kvalitetnu saradnju koja će rezultovati odgovornim odnosom prema prostoru, koji je najvrijedniji resurs tivatske opštine“-– rekao je ovim povodom predsjednik Opštine Željko Komnenović.
Opština Tivat u protejkle tri godine nije uspjela da u tom gradu pronađe adekvatno stručno lice koje bi se prihvatilo tih poslova, niti da u punoj mjeri formira službu Glavmog gradskog arhitekte u lokalnoj samoupravi. Niko od tivatskih arhitekata koji ispunjavaju zakonom priličino strogo postavljene uslove da bi bili imenovani za GGA, nije bio spreman da se prihvati te dužnosti, a koja podrazumijeva nerijetko i konfrontaciju sa investitorima i kolegama-arhitektima koji objekte „crtaju“ u skladu sa željama investotora ne vodeći dovoljno računa o izdatim urbanističko-tehničkim uslovima ili prostorno-planskoj dokumentaciji, a sve to za opštinsku platu koja lokalnim arhitektama najčešćenije dovoljno atraktivna.
Stoga je sve poslove koje bi trebao da obavlja gradski, za Tivat proteklih par godina vršio glavni državni arhitekta čime je centralizacija u oblasti planiranja i gazdovanja prostoromu Crnoj Gori na primjeru Tivta, bila još i izraženija. Jedno kraće vrijeme, posao GGA u Tivtu Opština je potpisivanjem ugovora o poslovoj saradnji, povjerila glavnom gradskom arhitekti Nikšića, da bi na osnovu sporazuma o saradnji opština Tivat i Bar koji je napravila bivša tivatska gradska DPS-SD-HGI uprava, od 26.maja prošle godine na poslovima GGA za Tivat, angažovan glavni gradski arhitekta Bara Igor Milošević.
Za turiste bi, ukoliko bude sezone, trebalo smanjiti cijenu PCR testa, jer na taj način neće morati 14 dana u izolaciju po povratku već će obezbijediti dokaz da nijesu zarazni, smatra predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja, Žarko Radulović.
“Država treba da propiše cijene za te testove i za državnu i za privatne laboratorije i to bi bio još jedan način da se privuku turisti”, rekao je Radulović Pobjedi.
On je dodao da bi se i država mogla uključiti u finansiranje tog projekta, jer bi joj se svaki cent vratio kroz turizam.
“To bi bio dobar potez, jer test ne bi koštao 80 EUR nego da bude značajno manje. Laboratorije ne bi bile u minusu, već bi umjereno zarađivale”, ocijenio je Radulović, koji je i suvlasnik Montenegro starsa.
On je kazao da se pandemija smiruje, a hotelijeri čekaju da resorno ministarstvo propiše zdravstvene mjere. Uputstva im još niko nije dao, ali se očekuju svakog dana.
“Međutim procjene za sezonu je skoro nemoguće dati”, rekao je Radulović.
On je dodao da raduje što pada broj oboljelih, ali za deset do 15 dana vidjeće se na osnovu otvaranje Budve i Tivta. Onda bi možda mogli na osnovu toga da prave neke procjene.
Radulović je pozdravio odluku da će se od turista sa kruzera tražiti PCR test.
“To je pametna odluka, jer svaki kruzer ima svoju laboratoriju i mogu da rade testove”, kazao je Radulović, dodajući da hotelijerima još niko nije dao zdravstvene protokole za dočekivanje gostiju.
Za uspješnost sezona i privlačenje turista, kako je naglasio, nije samo dovoljna oznaka Safe travels koju mnogi hoteli u Crnoj Gori imaju.
Ministarstvo zdravlja, Klinički centar Crne Gore i Institut za javno zdravlje organizuju danasu 15 sati, redovnu konferenciju za medije na kojoj će biti analizirana trenutna epidemiološka situacija u zemlji, izazvana pandemijom virusa COVID-19 i predstavljene nove epidemiološke mjere.
Na konferenciji će govoriti ministarka zdravlja Jelena Borovinić Bojović, ministar ekonomskog razvoja Jakov Milatović, direktor interne klinike KCCG Đorđe Krnjević i epidemiološkinja IJZ Radica Raičević.
Strateškom kineskom projektu kopanja rijetkih metala i minerala na Grenlandu koji se koriste za proizvodnju elektronike i oružja prijeti otkazivanje nakon što je stranka koja se tome protivila pobijedila na vanrednim parlamentarnim izborima 6. aprila, izražavajući zabrinutost birača zbog ekološkog uticaja rudarstva.
Istovremeno, izbori su ukazali na rastući geopolitički značaj teritorija gdje su povećanje temperature i topljenje leda otvorili mogućnost novih brodskih ruta u Arktičkom moru, kao i vađenje novoprisupačnih resursa, pišu svjetski mediji.
Geopolitički meč
Grenland je postao teren za geopolitički meč između Amerike i Kine zbog svojih znatnih naslaga uranijuma i rijetkih zemnih metala, koji su neizostavni u modernoj elektronici, ukazuje londonski Tajms (The Times) dodajući da se za jugozapadni region Kvanefjeld, ispod Arktičkog kruga, vjeruje da sadrži neke od najvećih rezervi ovih minerala izvan Kine.
Prije dvije godine američki predsjednik Donald Tramp (Trump) je predložio kupovinu Grenlanda od Danske u pokušaju da obezbijedi pristup SAD resursima ali se konkretna ponuda nije ostvarila. SAD su, ističe list, prošle godine također ponovo otvorile svoj konzulat u glavnom gradu Nuuku, u pokušaju da se eksplicitno suprotstave kineskom i ruskom uticaju.
Poluautonomnoj vladi te teritorije udvarala se i Kina koja je, dodaje Tajms, dobila nekoliko dozvola za istraživačke i rudarske baze na ostrvu. Rudarski bazen Kvanefjeld je u vlasništvu australijske kompanije Grenland Minerals, čiji je najveći dioničar Šenge risorsis (Shenghe Resources), firma bliska kineskoj vladi.
Iako su ankete pokazivale da je većina stanovništva protiv tog projekta, socijaldemokratska partija Naprijed (Siumut), koja je vladala preko 35 godina, tvrdi da bi projekat bio važan izvor prihoda. Spor je doveo do pada vlade u februaru, što je dovelo do vanrednih izbora na kojima je 6. aprila pobjedila ljevičarska Zajednica naroda (Inuit Atakatigiit, IA). Očekuje se da će 34-godišnji lider IA Mute Egede, otkazati projekat ako postane premijer.
Ipak, ocjenjuje Tajms, natezanje oko rijetkih ležišta zemnih elemenata na Grenlandu vjerovatno se neće uskoro završiti. Kineski geolozi izdvojili su “mineralne robe” na Grenlandu kao “one koje su Kini hitno potrebne”. Njene banke pomogle su u finansiranju velikog rudnika cinka u Citronen Fjordu na sjevernoj obali ostrva, u sklopu šire strategije “ledenog puta svile” za dobijanje minerala s Arktika.
Snažan ekološki fokus
Rezultat vanrednih parlamentarnih izbora na Grenlandu upućuje snažan signal međunarodnim rudarskim kompanijama koje žele da iskoriste ogromne neiskorištene mineralne resurse Grenlanda, ukazuje Rojters (Reuters).
Ljevičarska IA osvojila je 37 odsto glasova, u poređenju s 26 odsto na posljednjim izborima, pretekavši vladajuće socijaldemokrate koji su nakon podrške rudarskom projektu osigurali 29 odsto glasova, pokazuju zvanični rezultati.
Iako se ne protivi rudarstvu, IA partija ima snažan ekološki fokus, naglašava Rojters. Ona je vodila kampanju za zaustavljanje projekta Kvanefjeld, koji osim rijetkih zemnih metala uključujući neodijum – koji se koristi u turbinama na vjetar, električnim vozilima i borbenim avionima – također sadrži radioaktivni uranijum.
“Narod je progovorio”, rekao je Mute Egede, lider Zajednice naroda u izjavi za dansku radioteleviziju DR, dodajući da su birači jasno iznijeli svoj stav i da će rudarski projekat u Kvanefjeldu biti zaustavljen.
Mikaa Mered (Mikaa), predavač za arktičke poslove u poslovnoj školi HEC u Parizu, rekao je da bi ishod parlamentarnih izbora mogao ometati razvoj rudarstva na Grenlandu.
“Nije da Grenlanđani ne žele rudarenje, ali ne žele prljavo rudarenje”, rekao je Mered dodajući kako tamošnji stanovnici šalju “snažnu poruku da za njih nije vrijedno žrtvovanja životne sredine da bi se postigla nezavisnost i ekonomski razvoj.”
Put ka nezavisnosti
Ambicije Kine da poveća svoj globalni uticaj na rijetke zemne elemente – sirovine neophodne za pravljenje baterija i magneta koji napajaju gotovo sve – naletjele su na lokalnu politiku na Grenladu usred sve veće kontroverze oko uticaja projekta na životnu sredinu, piše Volstrit džurnal (The Wall Street Journal).
Kina iskopava preko 70 odsto rijetkih zemnih elemenata na svijetu i odgovorna je za 90 odsto složenog procesa da ih pretvori u magnete, navodi nezavisna organizacija za istraživanje minerala i metala Adamas Intelidžens (Adamas Intelligence). Predviđa se, dodaje list, da će globalna potražnja za rijetkim zemnim mineralima porasti, dok se zemlje zalažu da ispune svoje obaveze iz Pariskog klimatskog sporazuma.
Prema pisanju Vostrit džurnala, kineski gigant za rijetke zemne elemente Šenge Risorsez i australijska firma Grenland Minerals bili su na vrhuncu razvoja rudnika u Kvanefjeldu kada je vlada Grenlanda raspisala vanredne izbore.
Australijska firma do sada je uložila 99 miliona dolara u projekat, uz najave da se očekuje da će on donijeti 200 miliona dolara godišnjeg poreskog prihoda za vladu Grenlanda, kao i stotine lokalnih radnih mjesta.
Očekivalo se i da će rudarski projekat Kvanefjeld proizvesti 10 odsto rijetkih zemlja na svijetu. Koncesija ipak uključuje naslage uranijuma, za koje mještani strahuju da bi mogle da budu puštene u netaknuti prirodni pejzaž i farme u toj oblasti. Prema prognozama, projekat bi povećao emisiju ugljen-dioksida na Grenlandu za 45 odsto.
Istovremeno, naglašava list, u pitanju je put Grenlanda ka nezavisnosti od Danske, koja upravlja odbranom i spoljnom politikom te teritorije i dodijeljuje godišnju pomoć od oko 623 miliona dolara za oko 56.000 stanovnika. Proglašenje potpune nezavisnosti od Danske zahtjevalo bi od vlade Grenlanda da pronađe drugi izvor prihoda kako bi nadoknadila gubitak te pomoći.
Značaj arktičkog regiona
Iako su tenzije oko rudnika na Grenlandu usredsređene na potencijalnu ekonomsku blagodet nasuprot ekološke cijene poslovanja, rezultati aprilskih vanrednih izbori također ukazuju na rastući geopolitički značaj arktičkog regiona u odnosu na zagrijavanje planete, piše Njujork tajms (The New York Times).
Među Grenlanđanima, protivljenje rudniku poraslo je zbog potencijalne izloženosti oblasti “radioaktivnom zagađenju i toksičnom otpadu”, rekao je direktor Inicijative za polarna istraživanja i politiku, londonskog tink-tenka, Dvejn Menezes (Dwayne Menezes) dodajući kako je poruka izbornog rezultata da će rudarske kompanije koje žele pristup grenlandskim depozitima morati pridržavati strogih ekoloških standarda.
Istovremeno, polarna mora postaju ploveća i led koji se topi otkriva novopristupačne resurse, uključujući rijetke zemne minerale koji igraju suštinsku ulogu u proizvodnji mnogih alternativnih izvora energije, dodaje Njujork tajms.
“Na globalnom nivou, moraćemo da se pozabavimo ovom tenzijom između starosjedilačkih zajednica i materijala koji su nam najpotrebniji za planetu pod stresom klime”, kazala je Ejmi Bulanžer (Aimee Boulanger), izvršna direktorica neprofitne organizacije Inicijativa za odgovorno rudarsko osiguranje.
S obzirom na dominaciju Kine nad globalnom proizvodnjom i snabdijevanjem rijetkim zemnim mineralima Menezes je rekao da bi zapadne zemlje trebalo da traže načine da unaprijede svoje partnerstvo s Grenlandom bogatim resursima kako bi ga održale u “svojoj sferi uticaja”.
Na prvoj liniji klimatskih promjena
Grenland je posljednjih godina nekoliko puta bio u žiži javnosti, istakao je BBC podsjetivši najprije na nagovještaj američkog predsjednika Trampa 2019. da bi SAD mogle da kupe tu teritoriju. Danska je brzo odbacila tu ideju kao “apsurdnu” ali se, ističe britanski javni servis, međunarodno interesovanje za budućnost Grenlanda nastavilo.
Danska je i sama prepoznala značaj te teritorije: 2019. Grenland je prvi put postavila na vrh agende nacionalne bezbjednosti. A u martu ove godine, ističe BBC, jedan tink-tenk je zaključio da Velika Britanija, SAD, Australija, Kanada i Novi Zeland – kolektivno poznati kao organizacija Pet očiju – treba da se fokusiraju na Grenland kako bi smanjili svoju zavisnost od Kine za ključne zalihe minerala.
Rudarstvo, međutim, nije jedini problem Grenlanda. Teritorija je na prvoj liniji klimatskih promjena, a naučnici su prošle godine prijavili rekordan gubitak leda. To zauzvrat, ukazuje BBC, ima značajne implikacije za niske priobalne oblasti širom svijeta.
Osim što je povećao mogućnosti za rudarstvo, topljenje leda proširilo je mogućnosti novih brodskih linija kroz Arktik, što bi moglo da smanji vrijeme isporuka.
Ova promjenljiva realnost također je povećala fokus na dugotrajne teritorijalne sporove, a Danska, Rusija i Kanada traže suverenitet nad ogromnim podvodnim planinskim vijencem u blizini Sjevernog pola poznatog kao Lomonosov greben.
Rusija u međuvremenu povećava svoje ekonomske i vojne aktivnosti na Arktiku, gdje ima dugu obalu, što je izazvalo zabrinutost zapadnih vlada.
