Barijere na koje bi trebalo obratiti pažnju u cilju intenzivnijeg razvoja turizma u Crnoj Gori odnose se na proširenje aerodroma i prisutnost većeg broja međunarodnih avio-kompanija sa zapadnog tržišta, ocijenio je direktor Hotel Iberostar Heritage Grand Perast, Branko Ćupić.

“Potrebno je proširenje aerodroma, kao i njihova fleksibilnija politika u smislu dovođena British Airways-a, Air France-a, Swiss Air-a i sličnih, jer gosti koji borave u luksuznim hotelima isto tako i putuju”, rekao je Ćupić za Glasnik Privredne komore (PKCG).

On je, govoreći o Perastu, kazao da manjak parkinga, slabo organizovan saobraćaj u samom gradu, kao i neadekvatna infrastruktura posebno kad je riječ o snabdijevanju električnom energijom, vodosnadbijevanju i kanalizacionoj mreži je nešto što se mora srediti da bi kvalitet života u Perastu bio bolji, kao i kvalitet boravka samih turista.

Ćupić je, ocjenjujući razvoj turizma u Crnoj Gori, kazao da država predstavlja jedan od najozbiljnijih prostora za strane investicije i njihovu održivost, s obzirom na broj prisutnih međunarodnih brendova u posljednjih desetak godina, i najave za nova interesovanja i projekte koji su već počeli.

“To pokazuje veliko interesovanje za našu zemlju iza koje stoje ozbiljne aktivnosti na nivou države što ozbiljno doprinosi pozicioniranju Crne Gore na turističkoj mapi svijeta. Struktura turista se mijenja iz godine u godinu, tako da posljednjih godina osjećamo veću prisutnost turista iz zapadno-evropskih zemalja, Amerike, Azije – što govori o kvalitetu naših smještajnih kapaciteta s jedne strane, kao i raznovrsnosti ponude s druge strane”, rekao je Ćupić.

On je, odgovarajući na pitanje kakva ima očekivanja od naredne turističke sezone, kazao da je prodaja već počela u julu prošle godine i po prvim pokazateljima očekuju bolju sezonu nego prošlogodinju.

Iberostar Heritage Grand Perast, koji je dobitnik Wild Beauty Award za hotel godine, ima 130 soba uključujući i apartmane, dva restorana sa tri terase koje se nalaze na samoj obali mora, dva bara, unutrašnji bazen dugačak 18 metara, kao i spoljni, izgrađen u moru, dužine 13 metara, Spa centar sa četiri sobe za tretmane, saunom, turskim hamamom i teretanom.

“To je jedini hotel u Crnoj Gori koji je pod zaštitom UNESCO-a i na listi je kulturnih dobara Crne Gore. Mi u hotelu volimo da kažemo da Iberostar Heritage Grand Perast nije hotel, već jedno posebno iskustvo koje pruža gostu da boravi u venecijanskoj palati iz 18. vijeka u malom UNESCO zaštićenom gradiću kakav je Perast”, naveo je Ćupić.

On je kazao da je spoj istorije, kulture, tradicije u svakom segmentu rada i dizajna hotela upakovano u savremene okvire luksuznog turizma.

“Prošla godina je bila prva sa punim kapacitetima koji su bili dostupni gostima, koji je radio od 10. aprila do 26. oktobra, a rezultati su više nego izvrsni, kako u finansijskom smislu, tako i u prepoznavanju hotela kao jednog od najjedinstvenijih u Crnoj Gori”, ocijenio je Ćupić.

On je precizirao da je ukupno ostvareno 12,1 hiljada noćenja, što je cifra koja je premašila očekivanja za prvu godinu rada hotela.

Primijetio sam da ovih dana mnogi misleći ljudi u Crnoj Gori povlače analogiju između takozvanog “dešavanja naroda” 1988. i 1989. godine, tj. Antibirokratske revolucije, sa jedne strane, i aktuelnih litijâ i protestâ izazvanih izglasavanjem Zakona o slobodi vjeroispovjedi, sa druge.

Između ta dva istorijska događaja ne može se, međutim, praviti jednakost, a u ovom članku pokušat ću pokazati i zašto. Dva su krucijalna razloga koji bitno diferenciraju ova dva događaja:

a) istorijski kontekst u okviru kojeg se odvijala Antibirokratska revolucija potpuno je drugačiji u odnosu na istorijski kontekst u okviru kojeg se odvijaju aktuelni protesti i litije u Crnoj Gori. Antibirokratska revolucija desila se, naime, u okviru jedne države potpuno drugačije u odnosu na aktuelnu Crnu Goru i u  potpuno drugačijem istorijskom kontekstu u odnosu na aktuelni. Antibirokratska revolucija zbiva se u državi neuporedivo većoj i po svemu kompleksnijoj u poređenju sa aktuelnom Crnom Gorom te u državi (SFRJ) čiji je političko-ideološko–ekonomski sistem bio potpuno drugačiji u odnosu na političko-ideološko-ekonomski sistem u sadašnjoj Crnoj Gori. Takođe, Antibirokratska revolucija dešava se u vrijeme kada je Mihail Gorbačov već uveliko sproveo takozvanu pjerestrojku u tadašnjem SSSR-u: dakle u vrijeme velikog ideološkog previranja u istočnoj Evropi i uoči pada Berlinskog zida i globalnog kraha komunizma. Povod Antibirokratske revolucije i tadašnjih mitingâ i protestâ bio je potpuno drugačiji u odnosu na povod za organizaciju sadašnjih protestâ u Crnoj Gori. To će reći da je na meti Antibirokratske revolucije bio jedan režim (ne samo u Crnoj Gori nego, još prije i još više, i u užoj Srbiji i u Vojvodini) koji je- od strane Slobodana Miloševića i njegovih pristalicâ- bio targetiran kao, najprije, nedovoljno patriotski, nedovoljno (srpski) nacionalno osviješten, a onda i birokratizovan i, sve u svemu, zastario i nefunkcionalan. Sve što se dešava u vezi sa Antibirokratskom revolucijom u sferi je sekularnog i potiče od dvije premise koje su politički bile formulisane otprilike na sljedeći način: a) prije svega, da Srbija treba da stekne ravnopravan status  sa ostalim republikama u bivšoj SFRJ jer, kako su smatrali ideolozi Antibirokratske revolucije, ona do tada- zbog statusa Kosova i Vojvodine kao autonomnih pokrajinâ- nije bila ravnopravna sa ostalim republikama u sastavu bivše SFRJ b) da dođe do modernizacije sistema, što je, po ideolozima Antibirokratske revolucije, bilo moguće postići samo ako sa vlasti odstupe takozvana stara rukovodstva u užoj Srbiji, Crnoj Gori i Vojvodini, koja su, navodno, simbolizirala to birokratizovano i zaparloženo društvo. (Srpska Pravoslavna) Crkva- za razliku od aktuelnih dešavanjâ u Crnoj Gori- u Antibirokratskoj revoluciji nije, načelno, imala nikakvu bitnu funkciju i ulogu.

b) potpuno je drugačija temeljna emocija mase  u vrijeme Antibirokratske revolucije, sa jedne strane, i aktuelnih protestâ u Crnoj Gori izazvanih izglasavanjem Zakona o slobodi vjeroispovjedi. U vrijeme Antibirokratske revolucije ljude su na ulicu izveli zanos i vjera da dolazi nešto drugačije, novo i bolje (premda većina njih to nešto drugačije, novo i bolje sasvim sigurno nisu bili u stanju konceptualizirati); to što su se taj zanos i vjera u bolju budućnost ubrzo izvrgli u totalnu suprotnost samima sebi već je neka druga priča. Ljudi koji sada izlaze na litije i proteste u Crnoj Gori na te proteste izveli su i izvode ih očaj, bijes i zgađenost zbog svekolikog moralnog i ekonomskog sunovrata i neizdržive nepravde ovih trideset godinâ, koji kulminiraju zadnjih godinu i pol danâ. Izglasavanje Zakona o slobodi vjeroispovjedi bila je samo kap koja je prelila ionako već prepunu čašu žuči, a MCP  pokazala se ogromnom broju nezadovoljnih ljudi u Crnoj Gori kao prihvatljiv stožer za okupljanje oko nje: tim ljudima očito neuporedivo prihvatljiviji nego sve opozicione partije u Crnoj Gori zajedno. Zašto je to tako, to treba da se zapitaju kako crnogorske opozicione partije tako i crnogorski naučnici humanističke provenijencije. A odgovori na tu zapitanost bili bi veoma zanimljivi koliko i zabrinjavajući za crnogorsko društvo.

Premda, kako sam utvrdio, između Antibirokratske revolucije, sa jedne strane, i aktuelnih protestâ u Crnoj Gori, sa druge, nema suštinske sličnosti i dublje veze, jedan elemenat ipak ih povezuje. Taj zajednički elemenat Antibirokratske revolucije i ovih protestâ, po mom mišljenju, upravo je i naveo neke kolumniste i teoretičare na grešku povlačenja analogije između ova dva istorijska događaja. Taj nesumnjivo i nesporno zajednički elemenat Antibirokratske revolucije i aktuelnih crnogorskih protestâ je (srpski) nacionalizam. Sličnost po tom pitanju, međutim, samo je vanjska i fenomenološka. Jer, ni (srpski) nacionalizam iz vremena Antibirokratske revolucije i ovaj sad nisu od iste supstance. Onaj iz davne 1988. i 1989. bio je, da to tako nominujem, poletan, novootkriven, poslije 45 godina komunističkog zatomljivanja istog. Ovaj koji ide uz aktuelne litije više je izraz nekog prkosa, inata; mogao bi se parafrazirati rečenicom: “Sve ste mi uzeli, ali ja sam još uvijek to i to; to vam nikad neću dati i to mi nikad nećete uzeti”. Ukus ovog sadašnjeg (srpskog) nacionalizma u Crnoj Gori je opor i duboko gorak, poslije istorijskog iskustva od 1989. godine do danas.

Na kraju, jedno pavićevsko uputstvo određenom broju (potencijalnih) čitalacâ. Budući da sam se, čitanjem komentarâ ispod mog članka Crna Gora u konfliktu sa Iracionalnim, objavljenom na portalu “Vijesti”, bjelodano uvjerio da su mnogi ljudi- čitajući taj moj članak u kome sam pokušao objasniti razloge masovnosti protestâ povodom izglasavanja Zakona o slobodi vjeroispovjedi- isti potpuno pogrešno shvatili, u smislu da je iracionalno nešto samo po sebi negativno i da ja na neki način osuđujem proteste, nipošto ne bih želio da neko i ovaj članak shvati na isti, dakle potpuno pogrešan način. Jer, tekst koji je pred vašim očima nije ni antisrpski ni anticrnogorski ni anticrkveni; uopšte nije anti- bilo koga. On je, kao i taj moj prethodni članak, jedan uradak fenomenološke prirode: pokušaj da se argumentovanom kritikom negira jedna ideja, jedna postavka, jedna analogija koja, po meni, ne pije vodu. A jesam li uspio u tome i jesam li, u ovoj stvari, bliži istini ja ili oni koje kritikujem, neka sudi opet ta ista čitalačka javnost i publika.

/Prof.dr Miomir Abović/