Dok privatnici nasipaju plaže, građane sabijaju u ćošak
Godinu dana je prošlo od kada je oko 650 građana i građanki Kotora potpisalo peticiju -GRAĐANSKU INICIJATIVU ZA VRAĆANJE GRADSKE – “ŽUTE” PLAŽE GRAĐANIMA KOTORA, a odgovora ni do danas nisu dobili ni od Morskog dobra, ni od lokalne uprave, te smatraju da je državna uprava svjesno ignorisala njihovo pravo da neposredno odlučuju o uređenju života u zajednici.
U međuvremenu, Žuta plaža je ovih dana nasuta tucanikom, iako su zaštitnici prirodnih i kulturnih dobara izričito protiv vještačkog “prihranjivanja” plaža. Trenutno od ukupno oko 200 metara plaže ima samo oko 50 metara na kojima se ne naplaćuje ulaz, a sve ostalo je zaposjednuto privatnim zakupcima.
ODUZELI IM PRAVO NA UŽIVANJE U PRIRODNIM DOBRIMA
Ali, nije u pitanju samo Žuta plaža, radi se o strategiji kojom se građanima Crne Gore oduzima pravo na uživanje u prirodnim dobrima – oduzete su im plaža “Markov Rt”, plaža kod hotela “Splendido”, mala plaža na “Glavate”, plaža starog hotela “Slavija”, plaža starog hotela “Fjord”, pontonsko kupalište na “Kampu”, kao i plaža na “Bajovoj Kuli”.
Potrebno je da se u akvatoriju Kotorsko-risanskog zaliva napravi ravnoteža i da se građanima i turistima omogući besplatan pristup nekim dijelovima plaža.
-Svjesno su prekršili Zakon o lokalnoj samoupravi i nisu se o tome izjasnili na prvoj sjednici Skupštine, kada su to morali da stave to na dnevni red. Onda dolazimo do Morskog dobra- njihov odgovor je bio: “Mi nijesmo nadležni”, ali radi se o tome da se djelovi obale oduzimaju zbog intenzivnog razvoja Luke Kotor. Naša inicijativa se ne bavi samo plažom, nego uopšte ugrožavanjem prava građana da koriste prirodna dobra zbog klasičnog primjera “divljeg kapitalizma” kada je samo novac bitan, a svi se kunu u javni interes i dobrobiti građana. Rade isključivo za svoje privatne interese i interese zakupaca plaža – zakupci plate 10.000 godišnje, a uzmu 300.000 eura na bazi stolica, ležaljki, suncobrana, plus prodaju sladolede, pića, štogod, bez fiskalnih računa.
Na sceni je teško licemjerje, svi sebe nazivaju “demokratama”, a postupaju izrazito nedemokratski. Pravo na odlučivanje građanima je apsolutno blokirano, kako sa nivoa Opštine, tako sa nivoa Morskog dobra, tako sa nivoa Vlade Crne Gore, kaže predstavnik građana Predrag Bjelobrković za Boka News.
On je imao uvid u dokument Svjetske banke koji je bio osnova za uspostavljanje preduzeća Morsko dobro, gdje piše će se voditi briga i o interesima građana, te ističe da je neophodno da lokalna uprava napravi balans između javnog interesa i potrebe da plaže izgledaju dobro.
ZASTARIO ATLAS CRNOGORSKIH PLAŽA
Bjelobrković vidi poteškoću i u tome što nije pripremljen Atlas crnogorskih plaža, te je Vlada, da bi smanjila štetu, donijela odluku da se još ovu godinu bez konkursa plaže daju postojećim zakupcima na godinu dana, po istim cijenama, pa će za sljedeću godinu pripremiti novi cjenovnik. Nije u redu, ističe on, što Vlada nije razmotrila suštinu: da se vidi zašto su 95 posto plaža privatne: “Zašto stanovništvo nema pristup plažama, zašto ne učine da 25 posto plaža bude dostupno građanima?”, pita Bjelobrković.
-Praktično, nemamo nijednu slobodnu plažu, sve su postale privatne, što je u suprotnosti sa Ustavom Crne Gore, kojim se građanima garantuje pristup prirodnim dobrima, a Univerzalna deklaracija o ljudskim pravima Ujedinjenih nacija kaže da građani imaju pravo da odlučuju o stvarima koje su bitne za njihov život u lokalnoj zajednici. Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi, građanska inicijativa je institut preko koga građani neposredno učestvuju u obavljanju poslova lokalne uprave, a kada prikupite više od tri odsto glasova od ukupnog broja upisanih birača u Opštini Kotor, što je ovdje ispunjeno (imamo preko 650 ovjerenih potpisa), Opština – predsjednica Skupštine je dužna da, nakon hitnog pribavljanja mišljenja nadležnih sekretarijata, to stavi na dnevni red Skupštine i da se o tome odlučuje, kaže Bjelobrković.
U pomenutoj peticiji podsjećaju da već decenijama traje proces tjeranja Kotorana sa morskih obala – prvo su im uzeli ”Lužu”, a sada Luka Kotor ograđuje djelove rive. Upozoravaju da vlasti na opštinskom i državnom nivou kroz prostorne planove, studije lokacija i planove upravljanja morskim dobrom iz godine u godinu oduzimaju plažu po plažu. Hiljade Kotorana koji žive u Škaljarima, Starom Gradu i Dobroti i njihovi gosti (od Peluzice do Plagenata) satjerani su u ćošak jedine gradske tzv. “žute” plaže”, koja se, uz to ne održava kako treba.
Ignorisani zahtjevi
Podsjetimo, peticijom koja je 14. marta 2023. godine dostavljena Sekretarijatu za urbanizam, stanovanje i uređenje prostora, Predsjednici Skupštine Opštine Kotor i direktoru JP Morsko Dobro-Budva, građani su tražili da Skupština Opštine zaduži Predsjednika Opštine da, bez odlaganja, uputi zahtjev JP Morsko Dobro-Budva da se promptno raskine ugovor o zakupu koji je zaključen sa zakupcem gradske tzv. “žute” plaže – lokacije označene kao 10 B i 10 C u Atlasu crnogorskih plaža i kupališta; zatim, da isti izda odgovarajuće naloge nadležnim organima lokalne samouprave i opštinskim preduzećima za vodovod i kanalizaciju i održavanje čistoće da se plaža u najkraćem roku uredi te da se obezbijedi njeno redovno i uredno održavanje, saglasno standardima za javne plaže i koja će, bez bilo kakvih restrikcija i plaćanja naknade za njeno korištenje, biti dostupna svima.
Takođe, traže da Predsjednik zatraži od Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma da se sva planska dokumenta koja se tiču pojasa morskog dobra u Opštini Kotor, preispitaju sa aspekta dostupnosti istog domicilnom stanovništvu i njihovim gostima, kao i da izda obavezujuće naloge predstavnicima Opštine Kotor u organima upravljanja “Luka Kotor “AD kojima će se obezbijediti da se sklone tj. u narednom periodu više ne postavljaju ograde na dijelu rive koji nije u ograđenom prostoru luke tj. graničnog prelaza.
/M.D.P./
