Nacrt prostornog plana (PPCG), prema pisanju Pobjede, očekuje se u aprilu, a po postojećem konceptu još nije utvrđeno da li će ucrtati i Jadransko-jonsku cestu i brzu primorsku saobraćajnicu, ili samo jednu od njih. U konceptu nema još detaljne trase, a Vlada još razmatra prioritete.
Projekat Jadransko-jonskog autoputa je ideja Evropske unije o uvezivanju sedam zemalja koje jesu, ili će biti dio evropske porodice. Ukupna dužina saobraćajnice je 1.100 kilometara, a prolazi kroz Italiju (početna tačka), Sloveniju, Hrvatsku i treba da se nastavi kroz BiH, Crnu Goru i Albaniju do grčke luke Igumenica.
Prijedlog koridora saobraćajnica primarne mreže formiran je na osnovu ranijih planskih rješenja, pa je trasa Jadransko-jonskog auto-puta (kontinentalnog), identična sa trasom iz prethodnog plana, prolazi zaleđem primorskog regiona i u području Crne Gore predstavlja konekciju između Hrvatske i Albanije.
U konceptu PPCG postoje dileme u oblasti drumskog saobraćaja u vezi definisanja koridora, odnosno trasa glavnih saobraćajnica u primorskom regionu. U baznoj studiji saobraćaja, nijesu dati inputi za rješavanje dilema u vezi koridora “brze saobraćajnice”, a u skladu sa preporukom Prostornog plana posebne namjene (PPPN) za obalno područje nijesu urađene provjere alternativnih koridora u zoni Luštice i Budve.
Kako piše u konceptu, otvorena su pitanja za koridor brze saobraćajnice duž Primorja.
– Ova dilema postoji 30 godina. U PPCG do 2020. godine je planiran koridor sa prelaskom preko Bokokotorskog zaliva, a u PPPN za obalno područje su predložena alternativna rješenja, koja je trebalo do početka izrade plana tehnički provjeriti i definisati kroz studiju saobraćaja za potrebe izrade PPCG do 2040. godine. Ti inputi nijesu dobijeni i pri izradi plana u ovoj fazi se još ukazuje na dileme u vezi definisanja koridora brze saobraćajnice (Jadransko-jonski primorski koridor). U fazi nacrta plana će se uzeti u obzir i finalni izvještaj studija čija je izrada u toku, a rade se u okviru Tehničke pomoći – Investicioni okvir za Zapadni Balkan – Tehnička pomoć 5 (IPF 5) – piše u konceptu.
Analiziraju se sljedeće varijante: koridor u zoni Boke Kotorske (prelaz Opatovo-Sv. Neđelja, Verige), alternativni koridor na relaciji Zelenika – Luštica podvodnim mostom i dalje preko Luštice do Lastve Grbaljske, koridor brze saobraćajnice u zoni Budve (alternativa u zoni Paštrovića).
U konceptu je i razmatranje alternativne kopnene varijante auto-puta Bar – Boljare, kako bi se izbjeglo područje Skadarskog jezera.
– Intencija ovog plana je da se konačno razriješe otvorene dileme. Da bi planeri mogli predložiti optimalno rješenje, neophodne su dodatne informacije i analize i nakon toga postizanje konsenzusa sa relevantnim institucijama, na osnovu argumenata koji se odnose na prostorne aspekte u dijelu namjene i zaštite prostora sa aspekta prirodnih i kulturnih vrijednosti, tehničke i ekonomske pokazatelje za navedene koridore – piše u konceptu.
Kriterijumi
Koje rješenje će biti prioritet odrediće se prema kriterijumima: troškovi izvođenja i održavanja (ekonomski troškovi) i troškovi dobiti za korisnike (vrijeme putovanja, troškovi vozila, troškovi zaštite životne sredine, troškovi saobraćajnih nezgoda).
U konceptu se navodi da se, prema Studiji IPF5, dolazi do rezultata da je inicijalna trasa saobraćajnice kroz Primorje iz važećeg Prostornog plana najpovoljnija, a to je trasa koja Bokokotorski zaliv prelazi mostom Verige i ne zaobilazi Paštroviće. Međutim, zbog ograničenja sa aspekta zaštite prostora, u fazi koncepta plana se ne može predložiti konačno rješenje.
Za auto-put Bar – Boljare predlaže se trasa: Đurmani – tunel Sozina – Građani – Rijeka Crnojevića – Rvaši – Farmaci – Smokovac – Mateševo – Andrijevica – Berane – Boljare. Ovim prijedlogom je izbjegnuta zona Skadarskog jezera, a u zoni Berane predlaže se varijanta koja ne prolazi kroz grad.
Za brzu cestu na Primorju predlog je: granica sa Hrvatskom, zaleđe Herceg Novog, Kruševice, most Verige, obilaznica Tivta preko Gradiošnice, Kavač, Sutvara, Brtešići, obilaznica Budve do Stanišića, tunel u zoni Kuljača i veza sa auto-putem u zoni Građana. Saobraćajnica za brzi saobraćaj nastavlja dionicom auto-puta od Građana do izlaza iz tunela Sozina i dalje obilaznicom Bara i Ulcinja do granice sa Albanijom.
Kako se navodi u konceptu prostornog plana, putevi visokog ranga su najefikasnije sredstvo za realizaciju razvojnih ciljeva i optimalnu organizaciju prostora.
– Ali, neadekvatni koridori mogu izazivati negativne efekate po regionalni i unutrašnji razvoj i korišćenje prostora. Uz to, putevi visokog ranga su srazmjerno skupe investicije. Izrada PPCG do 2040. godine je prilika i planerska i politička obaveza da se provjere sve mogućnosti i optimalni koridori auto-puta (jadransko- jonska kontinentalna varijanta) i magistrale za brzi saobraćaj (četiri trake) u primorskom regionu – piše u konceptu PPCG.
To podrazumijeva ocjenu potreba i mogućnosti da se grade i auto-put i “brza magistrala” po paralelnom pravcu na relativno maloj udaljenosti u odnosu na očekivane i moguće međunarodne i unutrašnje saobraćajne tokove kao i mogućnost i uslovi finansiranja iz domađih i inostranih izvora; provjeru koridora u odnosu na potrebe efikasnog funkcionisanja međunarodnih i unutardržavnih saobraćajnih tokova i najefikasnije povezivanje centara u smislu integracije prostora Crne Gore; provjeru varijanti trasa po izabranom koridoru (prelaz preko Bokokotorskog zaliva – most ili podvodni most – kaseta u moru), alternativna trasa preko Luštice, visočija ili niža trasa u zoni opštine Budva i ostale moguće varijante.
Studije
Studija IPF5 dolazi do rezultata da je inicijalna trasa iz važećeg PP najpovoljnija, odnosno trasa koja Bokokotorski zaliv prelazi mostom Verige i ne zaobilazi Paštroviće. Zbog ograničenja sa aspekta zaštite prostora u fazi koncepta plana se ne može predložiti konačno rješenje.
Razmatrano je na topografskoj podlozi više varijanti koridora brze saobraćajnice, sa aspekta uticaja na prostor, zaštite prirodnih i kukturnih vrijednosti, tehničkih pogodnosti i ekonomskih efekata.
Na 36. zasijedanju, Komitet za svjetsku baštinu je takođe preporučio da se istraže drugi načini povezivanja zaliva, kao što je tunel. Misija preporučuje da se, uporedo sa radom na projeku tunela, istraže i druge alternative koje nemaju negativan uticaj na vizuelne karakteristike i integritet zaštićenog područja, a koje bi rasteretile vezu između zaliva i poboljšale opštu saobraćajnu mrežu Boke Kotorske, u skladu sa odlukama Komiteta za svjetsku baštinu: poboljšavanje službe trajekta, razvoj javnog saobraćaja, nedrumskog i alternativnog; poboljšanje zaobilaznih puteva u Kotorskom zalivu, prema preporukama u izvještaju misije.
