Planska rješenja u nacrtu prostorno-urbanističkog plana (PUP) Opštine Herceg Novi, koja se odnose na Savinsku dubravu, direktno ugrožavaju areal manastira Savina, kao i samu savinsku šumu, koja je proglašena za poseban park prirode, saopšteno je iz nevladine organizacije (NVO) Ekološko društvo Boke Kotorske.
Iz ove organizacije su ocijenili da nacrt izmjena i dopuna PUP-a Opštine HN, koji je još u toku, i planerska rješenja značajno mjenjaju namjenu prostora, mjenjaju vizure grada, utiču (negativno) na kompletnu ambijentalnu situaciju.
„Nakon javne rasprave, koja je održana 8. i ponovo 13. juna, upućene su primjedbe i komentari Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma. Nova rješenja na lokacijama prostora u zoni Savine, odnosno, Savinske dubrave, direktno ugrožavaju areal manastira Savina, kao i samu savinsku šumu, koja je proglašena za poseban park prirode, a za koje područje je urađena studija zaštite kao predjela izuzetnih odlika, i usvojena na sjednici skupštine opštine 2016. godine“, istakli su iz Ekološkog društva.
Podsjetili su da je studio uradio tim od 15 izuzetno kompetentnih stručnjaka iz više oblasti – biologije, geologije, pejzažne arhitekture, urbanizma, građevinarstva, arhitekture.
„Ova studija je dala smjernice Opštini, tj. lokalnoj upravi šta i kako da se radi na zaštiti ovog vrijednog, izuzetnog prostora savinske park šume, koji je iz dana u dan u sve gorem stanju zapuštenosti“, naveli su iz Ekološkog društva.
Ukazali su da se na sjevernim padinama tog područja dominantno sastojine kestena i hrasta, a na južnim i bora, kao i na činjenicu značajnog duhovnog prostora sa manastirom Savina i njegove dvije crkve, od kojih će starija slaviti čak 1000 godina postojanja, te uz crkvu Svetog Save, poviše manastira, i crkvu Svete Ane i spomenički kompleks iz Drugog svjetskog rata, „Savinska dubrava, kao izuzetno lijep prostor, je vazdušna banja“.
Iz nevladine organizacije su podsjetili da se regionalni park i park prirode, spomenik prirode i predio izuzetnih odlika, koji se nalazi na području lokalne samouprave, stavljaju pod zaštitu odlukom skupština jedinice lokalne samouprave, po prethodno dobijenoj saglasnosti Ministarstva i mišljenja Ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
„Na osnovu čl. 27 Zakona o zaštiti prirode („Sl. list SRCG“, br.36/77 i 2/89) i čl.38, stav 1. tačka 5. Statuta opštine Herceg Novi (Sl.list RCG-opštinski propisi“, br. 1/96 i 13/98), Skupština opštine Herceg Novi, na sjednici održanoj 25.02.1999.god. donijela je Odluku o stavljanju pod zaštitu Savinske Dubrave kao posebnog prirodnog predjela („Sl.list RCG“, br.5/99). Ovom odlukom utvrđuje se da Savinska dubrava ima svojstvo zaštićenog objekta prirode i to kao posebni prirodni predio“, rekli su iz nevladine organizacije .
Ukazali su da je od tada je pravi pravnički rat oko statusa ovog područja, između Lokalne uprave i Ustavnog suda, „odnosno u cilju osporavanja savinskog prostora namjenjenog za urbanizaciju i izgradnju“.
„DUP je stavljen van snage, a gradnja novih objekata sve više napreduje na štetu visoke vegetacije, šume hrastova, borova i kestena. Kompleks manastira Savina sa crkvom Svetog Save predstavlja graditeljsko nasljeđe izuzetih vrijednosti i pod patronatom je Uprave za zašttu kulturnih dobara u Kotoru“, naveli su iz nevladine organizacije.
Ocijenili su da je jasno da je do sada lokalna uprava u Herceg Novom bila ta „koja je sve vrijeme u duploj ulozi: zaštitara, koji treba da odlukama i pravničkim aktima štiti savinski prostor i onog subjekta u prostoru koji daje dozvole za gradnju u cilju ostvarivanja finansijske dobiti od građevinskih dozvola i raznih komunalnih taksi, i koji svjesno žrtvuje prirodni prostor radi peribavljanja novčane koristi“.
„Drugim riječima, lokalna uprava je kadija koji i sudi i tuži, igra svoje političke igre u kojima strada šuma i cijelo područje Savine, jer se nikoliko ne ulaže ni u uređenje staza, pošumljavanje, uklanjanje suvog rastinja, antierozione procese, kanalisanje površinskih voda i slično“, rekli su iz nevladine organizacije.
Ekološko društvo i građani su imali snažnu kampanju protiv izgradnje novih hotelskih objekata u zahvatu bolnice Meljine, gdje je trebalo da budu izgrađeni visokospratni hoteli koji bi izgledom dominirali prostorom i ugrozili vizure na manastir Savinu i njegovu veliku crkvu Uspenja Presvete Bogorodice.
Oni su, govoreći o katastarskoj parceli 2445/1 ko Topla na Savini, saopštili da je po važećem Prostorno-urbanističkom planu Opštine Herceg-Novi namjena ove lokacije je SMG – stanovanje malih gustina, koje omogućava izgradnju objekta spratnosti P+S-PK.
„Nacrtom izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana Opštine Herceg-Novi namjena prostora je stambena, ali sa mnogo većim koeficijentom izgrađenosti, i to kao SV-stanovanje veće gustine. Na ovoj lokaciji je teren u nagibu, u pravcu sjever-jug. Ovakva oznaka daje mogućnost za gradnju objekta visoke spratnosti“, rekli su iz ove NVO.
Govoreći o situaciji terena, gdje su, osim manastirskog kompleksa i školskih objekata, u okruženju porodične, stambene kuće, iz Ekološkog društva su ocijenili da bi višespratnica dominirala prostorom, i visinom i stepenom izgrađenosti te ugrozila manastir, njegovu strogu zonu zaštite.
„Nacrt planskog dokumenta je suprotan važećoj zakonskoj regulativi iz oblasti zaštite životne sredine i kulturnih dobara. Suprotan je i javnom interesu. Treba imati u vidu da je u pitanju prostor kp 2445/1 kao dvostruko zaštićeno područje tzv. Savinske dubrave, kao prirodnog dobra, a sa druge strane, to je graditeljska baština i kulturni pejzaž, pa je očuvanje ovog prostora ujedno i obaveza Crne Gore prema, kako domaćim, tako i međunarodnim institucijama, posebno UNESCO-u“, naveli su iz Ekološkog društva.
Posebno su ukazali na temu proširenja gradskog groblja, koje se planira kroz PUP Opštine Herceg Novi, kako su ocijenili, na štetu Savinske park šume.
„Gradsko groblje na Savini već je jednom prošireno na račun Savinske dubrave, zaštićenog područja, parka prirode. Sada to Opština želi još jednom. Javno mnenje je već u nekoliko navrata iskazivalo negativan stav ka ovom predlogu da se proširi groblje na račun šume“, naveli su iz Ekološkog društva.
Iz ove organizaciuje su upitali „Zašto uništavati šumu, spomenik prirode, vrijednu vegetaciju, radi proširenja groblja?“.
Ekološko društvo Boke Kotorske postoji više od 30 godina, a osnovano je sa zadatkom bavljenja pitanjima iz domena zaštite, odnosno, ugrožavanja životne sredine u Boki kotorskoj, posebno sa akcentom na planiranju prostora i izgradnji objekata, očuvanju ambijentalnih vrijednosti, zaštiti mora, prirodnih vodnih resursa, zaštiti graditeljskog nasljeđa, zaštiti prirodnih zelenih površina, šumskih predjela i itd.
Zaštita prirodnog predjela savinske park šume zauzima posebno mjesto u aktivnostima ovog NVO-a, tim prije što je posljednjim dekadama izuzetno malo urađeno na zaštiti ovog prostora a veoma mnogo na devastaciji i uništavanju.
