Glazbeno prosvjetno društvo Tivat, najstarija institucija kulture u tom, gradu, ove godine obilježava 110 godina od osnivanja.
Centralna manifestacija u godini velikog jubileja tivatske gradske muzike je smotra najmanje 12 limenih orkestara, zakazana za 15.jun od 19 sati . „Veliki šušur“, kako je naslovljen program, podrazumijeva defile ulicama užeg centra grada, zajedničko izvođenje marševa na gradskoj rivi Pine, te pojedinačna predstavljanja duvačkih orkestara iz Albanije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Crne Gore. Biće to najveća smotra duvačkih limenih orkestara koja je održana u Crnoj Gori u posljednih nekoliko decenija i prava prilika da se ovdašnja javnost i turisti uvjere u ljepotu muziciranja na otvorenom i značaja Gradskih muzika za kulturni i uopšte, socijalni život i identitet primorskih gradova.
GDP Tivat inače, formirano je 1909. godine nastojanjem i zalaganjem nekolicine entuzijasta. lija Sindik, Šime Staničić i Filip Vuksanović bili su Tivćani kadri da tu svoju želju zapišu, da formulišu svoju namjeru da osnuju orkestar, i skupili hrabrosti da tu svoju ideju predstave tadašnjem gradonačelniku, kapetanu u penziji Marku Krstoviću, čovjeku koji je funkciju gradonačelnika obavljao na volonterskoj osnovi. Uspjeli su da sazovu Gradsko vijeće, i to Vijeće je donijelo Odluku o osnivanju Glazbeno prosvjetnog društva.
Tadašnji predsjednik Opštine Tivat kapetan Marko Krstović, prepoznajući značaj formiranja Gradske muzike za kulturu i jačanje muzičke prosvećenosti žitelja ovog kraja, prihvatio je zahtjev svojih sugradjana i u Češkoj kupio prve i veoma skupe instrumente za gradski limeni orkestar, iako je zbog toga Opšina Tivat tada, prvi i jedini put u svojoj istoriji i bankrotirala.
“Po riječima svjedoka tog vremena, gradonačelnik je malo zakukao, i rekao: „Jadna djeco, znate li što činite?!“ Mislim da je to blizu istine, jer je te godine kompletan budžet opštine Tivat upućen za nabavku instrumenata, nije preostalo nikakvih sredstava za druge aktivnosti. Činilo se tada da je htijenje veće od mogućnosti, ali je gradska glazba ipak tada zasvirala u Tivtu, a evo svira i dan-danas.”- uz osmjeh se na genezu GPD-a osvrće njegov aktuelni predsjednik i glavni spiritus movens, Boris Lanceroti.
Dvadesetak godina prije osnivanja Gradske muzike, 1891. u Tivtu je formiran prvi manji orkestar koga je u cilju razvoja muzičlke kulture u gradu, osnovao učitelj ovdašnje Pučke škole Antun Žeželić. Nedugo potom 1900 godine, Žeželiću je pošlo za rukom da u sklopu Pučke škole koja je imala samo dva odjeljenja, formira i glazbenu školu, a 1906. formira se i tamburaški orkestar „Starčević“. Sve to, uz prisustvo vojne muzike 91.regimente austro-ugarske vojske u tivatskom pomorskom Arsenalu, doprinijelo je i isprovociralo Tivćane da i oni formiraju svoju limenu gradsku glazbu.
Prvi kapelnik (dirigent), Glazbeno-prosvjetnog društva Tivat bio je češki muzičar Antun Blažek, inače vođa austro-ugarske vojne muzike u tivatskom Arsenalu. Prvi predsjednik GPD bio je Krsto Marković, učitelj iz Gornje Lastve, a na tom mjestu su tokom 100 godina kontinuiranog rada Gradske muzike, stalno bili najugledniji i najobrazovaniji građani Tivta. Svoj prvi javni nastup GPD Tivat imao je 1911. prilikom svečanog dočeka jednog od članova carske porodice Habsburg, nadvojvode Fridriha koji je tada službeno posjetio Boku.
“Antun Blažek je bio i prvi kapelnik Glazbeno prosvjetnog društva, koji je tada okupio 23 muzičara. Nisu to bili ljudi koji su znali note, poznavali instrumente, ili umjeli da sviraju. Sve ih je on to podučio i Glazba je zasvirala. Prvi nastup je imala na današnjoj raskrsnici, kod Stare zgrade Opštine. Povod za nastup je bila posjeta austrougarskog prestolonasljednika, nadvojvode Fridriha.“- ističe Lanceroti dodajući da mu je posebno drago što je sačuvana fotografija sa tog događaja koja se i danas u uveličanoj formi, nalazi u kabinetu gradonačelnika Tivta.
U godinama i decenijama koje su uslijedile GPD je postao nezaobilazan učensik svih značajnijih kulturnih, društvenih pa i politilkih dešavanja u Tivtu. Njegovi nastupi uveseljavali su Tivćane, dočekivali ugledne goste, proslavljali praznike i uljepšavali ceremonije otvaranja novih društvenih ili privrednih objekata, a Gradska muzika je bila i stalni pratilac Tivćana na njihova posljednja putovanja do vječnih počivališta jer se pogreb u primorskim gradovima do nedavno nije mogao ni zamisliti bez taktova “marće funebre” sa bombardina, trombona, klarineta i bubnjeva gradske Glazbe.
Kompletan aktivni sastav GPD , prethodno u vrlo domišljatoj i odvažnoj akciji ukravši svoje instrumente Njemcima koji su ih bili zaplijenili i držali pod ključem, 1944. godine prešao je na oslobođenu teritoriju i pridružio se partizanima gdje su Tivćani kao vojni orkestar i dočekali kraj Drugog svjetskog rata koji ih je zatekao na Kosovu. Najveći broj njih ostali su u JNA kao profesionalni vojni muzičari, a uz pomoć nekoliko starijih i penzionisanih predratnih članova orkestra koji su ostali u Tivtu i mladih vojnih muzičara koji su dolazili na službu u Arsenal, rad GPD je odmah po završetku rata, obnovljen i „kod kuće“.
GPD je dugo bio nosilac muzilke kulture u Tivtu i muzičkog opismenjavanja stotina amatera-svirača koji su do sada prošli kroz njegove redove, prije nego što sje ovdje zaživjela prva formalna Muzička škola. Ove dvije instutucije inače, sjajno sarađuju pa u posljednje vrijeme sve veći broj učenika Muzičke škole Tivat istovremeno svira i u Glazbeno-prosvjetnom društvu. Gradski orkestar i dalje čine amateri različitih generacija pa danas u njemu instrumente drže i djeca stara samop 8 do veteran od 68 godina. Nerijetko se dešavalo da sviranje u Glazbi bude i porodična tradicija vgiše tivatskih strarosjedilačkih familije, pa su u gradskoj muzici svirale tri, čak i četiri generacije iz pojedinih kuća. Kapelnica Gradske muzike danas je profesorica violine u Muzičkoj škole Tivat, Nevila Klakor koja je svojim entuzijazmom i vrijednim radom posljednjih godina,zajendo sa predsjednikom Lancerotijem, rad Glazbe i njen repertoar uzdigla na možda do sada i najveći nivo u istoriji tog orkestra.
Osim kulturološkog i umjetničkog, Glazba za Tivat i njegove građane ima i jak simbolički i emotivni značaj. Sa gradom u sreći i veseljima, sa njegovim građanima tokom najtežih dana, muzika gradske Glazbe je postala nešto što generacije Tivćana već više od vijeka, bukvalno nose u svojim genima. Posebno su upečatljivi njihovi tradicionalni veliki Novogodišnji i božićni koncerti, kada se u dvoranama Doma Vojske ili Centra za kulturu traži mjesto više jer GPD svojim sugrađanima priredi nezaboravne večeri izvodeći širok dijapazon djela koja idu od tradicionalnih vojnih mareša, preko polki ili valcera čuvenih bečkih kompozitora, do operskih arija i obrada djela moderne filmske ili zabavne muzike. Prosto0 je nevjerovatno kako, osdsvirabni na klaičnim limenim duvačkim instrumentima i udaraljakma, dobro zvuče Štrausov “Radetzky Marsch”, Betovenovi valceri, Verdijeve opere ali i evergreen kompozicije The Platters-a, Queena, Elvisa Presley-a, ili klasici filmske muzike poput naslovnih tema Indijane Džonsa, Rokija, Ratova zvijezda, Pirata sa Kariba…
Zbog toga se u Tivtu sa posebnom paćnjom očekuje predstojeći međunarodnih susret limenih orkestrara i “Veliki šušur” kojim će se obilježiti 110. rođenjan njihove Glazbe. U programu će 15.juna učestvovati oko 350 muzilčara iz 12 orkestara iz više država, a on predviđa veliki defile ulicama grada iz tri smjera prema gradskoj rivi Pine. Tu će orkestri prirediti zajednički nastup u izvedbi marševa. Nakon toga, svaki orkestar će imati svoj termin da publici u Tivtu predstavi svoj program i način sviranja. Stoga će ovaj nesvakidašnji događaj biti prava prilika da Tivćani ali i brojni turisti koji borave u tom gradu, dožive nešto zaista neuobičajeno i posebno i iskuse gušt kakav se događa “samo jednom u 110 godina”, slavljenika –GPD Tivat.
