Plavi kitovi, najveći svjetski sisavci, vratili su se na špansku atlantsku obalu nakon više od 40 godina.
Prvi ih je 2017. godine Bruno Diaz, morski biolog, voditelj Istraživačkog instituta za delfine u Galiciji i to na obalama sjeverozapadne Španije.
Drugi kit je uočen 2018. godine, a godinu kasnije još jedan. Prije nešto više od nedjelju dana novi kit uočen je uz ostrva Cies, u Galiciji.
Biolog Diaz izjavio je kako nije poznato da li je klimatska kriza dovela do toga da ova morska stvorenja promijene svoje navike i vrate se u područje gdje su ih ljudi prije nekoliko decenija gotovo istrijebili.
“Vjerujem da je moratorij na kitolov bio ključni faktor. Sedamdesetih godina, neposredno prije uvođenja zabrane, nestala je cijela generacija plavih kitova. Sada, više od 40 godina kasnije, vidimo povratak potomaka rijetkih koji su preživjeli”, rekao je Diaz, prenosi “The Guardian”.
Međutim, ne vide svi povratak kitova kao dobre vijesti. Alfredo Lopez, morski biolog iz nevladine organizacije koja proučava morske sisavce, izjavio je kako je pesimističan jer, kako je kazao, “postoji velika mogućnost da klimatske promjene imaju veliki uticaj na stanište plavog kita.”
“Ako to znači da hrana koju inače jedu nestaje, pa su potražili novo stanište, onda je ono što vidimo dramatično i razlog za uzbunu”, rekao je Lopez.
U Galiciji je postojala stoljetna industrija kitolova i desetak luka za kitolov. Španija je zabranila lov na kitove tek 1986. godine, a do tada je plavi kit bio gotovo istrijebljen.
Plavi kitovi narastu i do oko 30 metara, uz tjelesnu masu od oko 200 tona. Uočeno je da su jedinke iz južnih populacija veće od onih iz sjevernih.
Crna Gora će do kraja rujna imati preliminarne podatke o kvaliteti i potencijalu ležišta nafte i plina u njenom južnom priobalju, saopšteno je u srijedu iz crnogorske vlade.
Nedaleko od najjužnijeg crnogorskog grada na Jadranu, Ulcinja, talijansko-ruski konzorcij Eni i Novatek krajem marta počeo je bušenje prve istražne bušotine.
“Koncesionar Eni-Novatek za istraživanje nafte i plina u crnogorskom podmorju do sada je iskopao bušotinu na dubini od 4700 metara i do kraja septembra bi trebao biti na 6000 metara gdje se očekuje ulaz u zonu ležišta”, rekao je novinarima u Podgorici Marko Perunović, državni sekretar za energetiku i rudarstvo, istaknuvši da preliminarni podaci pokazuju da ima razloga za optimizam.
Perunović je također istaknuo da koncesionar odgovorno radi sve kako bi zaštitio okoliš, zbog čega, kako tvrdi, rade značajno sporije i pažljivije.
“To nas košta malo više vremena, međutim i na početku smo definirali da gospodarstvo i ekologija mogu ići jedno uz drugo zbog čega se radi pažljivije na svemu tome”, kazao je Perunović.
Crna Gora je do sada zaključila dva ugovora o istraživanju i proizvodnji nafte i plina.
Prvi ugovor je 2016. potpisala s talijansko-ruskom kompanijom “Eni i Novatek” za četiri istraživačka bloka na razdoblje od sedam godina, a drugi godinu kasnije s grčkom kompanijom Energean, za dva bloka s istim trajanjem istraživanja.
Počelo istraživanje nafte i gasa u crnogorskom podmorju
Bušenju crnogorskog podmorja oštro su se suprotstavile nevladine udruge koje se bave ekologijom, dok su ih iz ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma uvjeravali da će pratiti sve parametre vezane uz okoliš, stanje morskog ekosustava, kao i da će na prvi znak njegovog narušavanja djelovati.
„To ćemo raditi ne samo zbog očuvanja crnogorskog primorja već i zbog susjedne Hrvatske. Svako eventualno izlijevanje nafte, plina ili bilo čega na dvadesetak kilometara od naše obale može utjecati i na susjednu Hrvatsku zbog morskih struja koje idu u njihovom pravcu“, rekao je ranije za Radio Slobodna Europa državni sekretar u ministarstvu ekologije Danilo Mrdak.
Prva bušotina čiji rezultati se uskoro očekuju nalazi se kod Ulcinja, na 28 kilometara od obale, dok će druga biti na oko 18 kilometara od obale i njena dubina neće biti veća od kilometar i pol.
Park prirode Piva je, po broju prodatih ulaznica, do sada posjetilo preko deset hiljada posjetilaca, koliko ih je bilo na raftingu rijekom Tarom, od Brštenice do Šćepan Polja.
Predstavnik Parka prirode Piva, Petar Ćalasan, saopštio je da nijesu očekivali toliki broj posjetilaca ove godine, s obzirom na situaciju sa koronavirusom, kao i da su veoma zadovoljni posjetom.
„Trnovačko jezero posjetilo je oko hiljadu i po turista, dok je Stabanjska jezera ove godine vidjelo između 300 i 400 posjetilaca. Ukoliko nas posluži lijepo vrijeme nadamo se da će te brojke u konačnici biti veće“, kazao je Ćalasan agenciji CGNews.
Na teritoriji opštine Plužine ove godine je registrovano oko 2,7 hiljada noćenja.
„Riječ je uglavnom o stranim gostima iz cijele Evrope, mada su ove godine bili dominantni turisti iz Ukrajine. Gosti iz inostranstva ostvarili oko 2,2 hiljade noćenja“, rekao je Ćalasan.
On je dodao da se u poslednje vrijeme bilježi trend rasta posjete domaćih gostiju koji iz godine u godinu u sve većem broju posjećuju Plužine i Pivu.
U domaćinstvu Madžarević u Plužinama koje pruža usluge smještaja, gostionice sa domaćom hranom i krstarenje jezerom zadovoljni su ovogodišnjom sezonom.
“S obzirom na stanje sa koronavirusom zadovoljni smo ovogodišnjom posjetom koja je naročito bila dobra tokom avgusta. Najbrojniji su bili strani gosti i to mahom Ukrajinci i Francuzi”, kazala je Sanja Madžarević.
Ona je dodala da ima najava za septembar, ali da sve zavisi od situacije sa koronavirusom.
Ugostitelj i vlasnik Zip linea Eko Piva, Željko Bakrač, saopštio je da je zadovoljan sezonom koja je, prema njegovom mišljenju, na nivou od oko 70 odsto u odnosu na 2019. godinu.
“Uglavnom su to bili domaći, odnosno gosti iz zemalja regiona, dok su od stranih posjetilaca to uglavnom bili Ukrajinci. Što se tiče cijena, one su ostale na nivou iz 2019. godine” naveo je Bakrač.
On očekuje da će gostiju biti i u septembru, ali da će usljed manjeg broja stranaca taj broj biti niži u odnosu na godine prije korone.
U prethodna 24 sata od posljedica koronavirusa preminulo je pet osoba, dok je broj novozaraženih 698, pokazao je posljednji presjek Instituta za javno zdravlje.
Laboratorije Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IJZCG), druge javne i privatne laboratorije koje se bave dijagnostikom infekcije novog koronavirusa su tokom jučerašnjeg dana (utorak 24.08.2021. godine) završile analizu i IJZCG dostavile rezultate za 4 613 uzoraka na novi koronavirus.
Ukupno je dijagnostikovano 698 novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2 i to629 među građanima Crne Gorei69 među turistima koji borave na teritoriji Crne Gore.
Distribucija novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2 po opštinama:
Opština
Novopozitivni slučajevi među građanima Crne Gore
Novopozitivni slučajevi među turistima
UKUPNO
Podgorica
148
148
Bar
79
15
94
Ulcinj
65
16
81
Rožaje
51
51
Budva
42
2
44
Berane
32
7
39
Nikšić
35
2
37
Bijelo Polje
32
32
Kotor
24
4
28
Herceg Novi
16
6
22
Cetinje
18
18
Tivat
16
2
18
Petnjica
9
8
17
Tuzi
17
17
Danilovgrad
13
13
Pljevlja
12
12
Plav
6
6
12
Mojkovac
6
6
Andrijevica
4
4
Kolašin
2
2
Plužine
1
1
Gusinje
1
1
Žabljak
0
1
1
Ukupno
629
69
698
Udio novopozitivnih slučajeva u ukupnom broju testiranih za 14.08.2021. godine je iznosio 15,13%.
Tokom jučerašnjeg dana IJZCG su prijavljeno je pet smrtnih ishoda usljed obolijevanja od COVID-a 19 iz opštine Bijelo Polje, Nikšić, Budva, Rožaje i opštine Plav, od kojih je najmlađi pacijent imao 68 a najstariji 82 godine starosti.
Ukupan broj preminulih povezanih sa COVID-19 infekcijom u Crnoj Gori od početka pandemije je 1695.
Do 15 sati prijavljen je oporavak kod 348 pacijenta.
Uzimajući u obzir sve novootkrivene slučajeve kao i broj oporavljenih, ukupan broj trenutno aktivnih slučajeva COVID-19 u Crnoj Gori iznosi7093.
Od početka epidemijskih dešavanja (mart 2020. godine) ukupan broj registrovanih slučajeva infekcije novim korona virusom u Crnoj Gori je 111 736.
Rezultati analize kvaliteta morske vode za 110 lokacija, koju je Institut za biologiju mora sproveo u periodu od 17. do 21. avgusta ove godine, pokazali su da je na 72,7% lokacija morska voda bila odličnog kvaliteta, na 11,8% lokacija dobrog, dok je na 15,5% lokacija voda bila zadovoljavajućeg kvaliteta. Ovi rezultati potvrđuju da je morska voda na crnogorskim kupalištima dobrog kvaliteta, tj. da je sanitarno ispravna, te bezbjedna za kupanje i rekreaciju.
U Bokokotorskom zalivu, u opštini Tivat, na 6 lokacija voda je bila odličnog kvaliteta, na dvije dobrog, a na 1 zadovoljavajućeg. Na području opštine Kotor od ukupno 15 lokacija, voda je bila odličnog kvaliteta na njih 8, dobrog na 3, te zadovoljavajućeg na 4 lokacije. U Herceg Novom uzorkovana je voda na ukupno 21 lokaciji, od čega je na njih 16 ona bila odličnog, na 3 dobrog, a na 2 lokacije zadovoljavajućeg kvaliteta.
Klasifikacija voda za kupanje u okviru ovogodišnjeg Programa praćenja sanitarnog kvaliteta morske vode vrši se u skladu sa članom 8 Pravilnika o načinu i rokovima za sprovođenje mjera obezbjeđivanja očuvanja, zaštite i poboljšanja kvaliteta vode za kupanje (“Službeni list Crne Gore”, br. 028/19), kojim se vode za kupanje klasifikuju kao: “odlične”, “dobre”, “zadovoljavajuće” i “loše”.
U opštini Ulcinj, od ukupno 18 lokacija na kojima se realizuje Program praćenja sanitarnog kvaliteta morske vode, voda je bila odličnog kvaliteta na njih 12, na 2 lokacije voda je bila dobrog kvaliteta, dok je na 4 lokacije bila zadovoljavajućeg kvaliteta. Od ukupno 15 lokacija u opštini Bar, na 12 lokacija voda je bila odličnog kvaliteta, na jednoj dobrog, dok je na 4 lokacije bila zadovoljavajućeg kvaliteta. Kada je u pitanju opština Budva, Program se realizuje na 32 lokacije, te je u ovom mjerenju na njih 26 voda bila odličnog kvaliteta, na 2 dobrog, a na 4 zadovoljavajućeg.
Rezultati ispitivanja kvaliteta morske vode kao i podaci o temperaturi mora, temperaturi vazduha i salinitetu za svako pojedinačno kupalište mogu se pogledati na posebnoj aplikaciji koja se nalazi na Internet stranici www.morskodobro.com koja je dostupna na crnogorskom i engleskom jeziku.
U večernjim satima 24. avgustaa Ro-Ro putnički brod KONG HARALD pretrpio je kvar motora u blizini obale zapadne Norveške, javlja FleetMon.
Brod je bio na putu iz Kristiansunda u Bergen te je u trenutku kvara motora prevozio 236 putnika i 70 članova posade. Onesposobljeni brod pogodilo je nevrijeme, nakon čega su spuštena oba sidra kako brod ne bi otplutao nošen strujama i vjetrom.
Posada je uskoro uspjela ponovno pokrenuti motor te se brod zatim uputio u luku Molde, gdje je sigurno stigao oko 22:30 iste večeri.
Opština Tivat će u naredne dvije godine u realizaciju projekata predviđenih „Programom poboljšanja energetske efikasnosti Opštine Tivat za period 2021-2023.godna“, uložiti ukupno 598.000 eura.
Piše to u nacrtu ovog Programa o kojem je dabas u Tivtu i formalno završen postupak javne rasprave. Program je pripremio Sekretarijat za uređenje prostora Optine Tivat čija je sekretarka Milica Manojlović ujedno i energetski menadžer lokalne uprave.
Kako se navodi u tom dokumentu, Opština Tivat je u proteklom periodu izradila energetske preglede ukupno sedam objekata u njenom vlasništvu: nove i stare zgrade Opštine, objekta Centra za kulturu, DTV-a „Partizan“, gakerije i muzeja Buća-Luković, Sportske dvorane Župa i Doma kulture „Uroš Rautović“ u Radovićima. Te preglede uradila je firma „Expreditio Architects“ iz Kotora a finansirani su EU sredstvima koje je lokalna uprava Tivta kroz predpristupni priojekat EU „Interreg – IPA CBC, Hrvatska – Bosna i Hercegovina – Crna Gora”.
“Opština Tivat je, ranije prepoznavši značaj i važnost tehničke dokumentacije za implementaciju istih, značajan broj projekata pripremila i uspjela biti konkurentna na javnim međunarodnim pozivima kada je u pitanju finansiranje projekata energetske efikasnosti. Neki od njih su, projekat rekonstrukcije javne rasvjete u centru grada, projekat izgradnje sistema solarnih kolektora za zagrijavanje vode na krovu sportske dvorane “Župa”, koji su realizovani u prethodnom periodu kroz projekat IRENE (Interregional Renewable & ENErgy efficience network“). Takođe, u prethodnom periodu je urađen Glavni projekat fotonaponske elektrane 30kW na krovu nove zgrade Opštine. Isti je revidovan i već je u konkurenciji na tržištu projekata koji se realizuju iz međunarodnih fondova.”- stoji u Programu.
Napominju da je bivša lokalna DPS-SD-HGI vlast u prethodnom periodu izabrala i ponuđača za izradu Geografskog informacionog sistema javne rasvjete koji je “odradio određeni dio posla, ali po mišljenju energetskog menadžmenta Opštine nije suštinski ispoštovan Programski zadatak, te isti nije isplaćen od strane Opštine i u toku je sudski proces gdje se utvrđuju činjenice u smislu realizovanosti istoga.”
Tivat – foto S.L.
“Po okončanju sudskog procesa, svakako će se naći model da se taj posao uradi onako kako je to i definisano Programskim zadatkom.”- napominju iz aktuelnog rukoviodstva Opštine Tivat koju void koalicija građanskih listiu NP-BF-GB. Ističu da je unapređenje energetske efikasnosti i podizanje nivoa svijesti građana o mjerama za uštedu i efikasno korišćenje energije, te obnovljivim izvorima energije, važno kako za unapređenje samog kvaliuteta života Tivćana i zaštite životne sredine, tako i za aktivnosti na pozicioniranju tog grada u međunarodnom turističkom programu održivih turističkih destinacija Green Destinations.
Analize su pokazale da Opština Tivat godišnje za svoje i potrebe lokalnih javnih ustanova i preduzeća, kao i za javnu rasvkjetu, odnosno funkcionisnaje vodovodnog i kanalizacionog sistema, troši preko 4 miliona kilovat-sati električne energije što je po cijenama koje su važile 2019., koštalo oko 378 hiljada eura. Ako se tome doda i potrošnja goriva u službenim vozilima i radnim mašinama lokalne uprave i njenih preduzeća i službi, ekvivalent ukupnog utroška električne energije lokalne uprave Tivta na godišnjem nivou penje se na ukupno 5,19 miliona kilovat-sati. Autori Ptrograma ističu da postoji značajan prostor za uštede, kroz sprovođenje raznih mjera. Ako bi se sprovele sve adekvatne mjere zamjene postojećih tradicionalnih rasvjetnih tijela LED sijalicama I uvođenjem pametnog sistema upravljanja njome, samo na mreži javne rasvjete, mogle bi se ostvariti uštede struje i do 60% u odnosu na aktuelni nivo.
Stim u vezi, za naredne dvije godine predviđeno je da se implementira ukupno 14 različitih projekata ukupne vrijednoti 598.000 eura koji će doprinijeti uštredama potrepnje energioje u javnim objektima i javnim slušbama Tivta, odnosno poboljšanju nivoa njihove nergetske efikasnosti. Od toga bi 75 hilojad eura bila sredstva budžeta Optine, a 523 hiljade eura obezbijdilo bi se kroz grantiove I razne međunarodne programe.
Najskuplji projekat predviđen Programom unapređenja energetske efikansosti u Tivtu za naredne dvije godine je elektrifikacija velikog Gradsk0g parka sa ugradnjom LED javne rasvjete, vrijedan 207 hiljada eura, a za koji je Opština već završila freviodovani glavni projekat i planira da konkuriše za sredstva iz međunarodnih fondova da bi taj projekat i realizovala.
Opština Tivat – foto Boka News
Za zamjenu sijalica na mreži javne rasvjete u užem i širem centru grada novim LED rasvjetlim tijelima planirano je 100 hiljada eura, a za izgradnju mioni solarne elektrane na ravnom krovu nove grade Opštine Tivat, snage 30 kilovata, predviđeno je da se utroši 55 hiljada eura. Lokaln uprava namjerava i da 80 hiljada eura opredijeli za sufinansiranje kredita koje građani mogu uzeti kod banaka za poboljšanje energetske efikasnosti svojih privatnih objekata, 50 hiljada eura opredijeli za nabavku voziola na električni ili hibridni pogon za komunalne službe, te po 30 hiljada eura za sukcesivnu zamjenju postojećih starih sijalica novim LED sijalicama na mreži javne rasvjete u prigradskim naseljima, odnosno za kompletiranje sistema daljinske kontrole i upravljanja pumpana na gradskom vodovodnom sistemu. Izrada daljih detaljnih energetskih pregleda zgrada u vlasništvu Opštine koštaće 15 hiljada era, a po 10 hiljada eura biće izdvojeno za izradu tehničke dokumentacije za rekonstrukciju mreže javne rasvjete u gradu, odnosno za instaliranje LED rasvjete u zgradama i objektima u vlasništvu lokalne uprave i njenih preduzeća.
Predsjednik Skupštine opštine Tivat dr Andrija Petković primio je danas mlade rukometaše, članove rukometnog kluba “Partizan 1949” iz Tivta, koji su osvojili nedavno održan turnir u Smederevu. Dječaci godišta 2010/2011 odnijeli su pobjede na svih sedam utakmica turnira, a u samom finalu savladali su vršnjake iz Bijeljine.
“Ponosni smo na vaš uspijeh. Tivat treba da vas njeguje i čuva”, rekao je dr Petković i poručio mladim rukometašima da kao i do sada budu jedinstven tim koji niko ne može podijeliti. “Na nadležnima je da vam obezbjede uslove za vaš dalji rad i razvoj u prave sportiste i ljude”, zaključio je Petković.
Mlade i usješne Partizanove talente pozdravila je i sekretarka za društvene djelatnosti Opštine Tivat Borka Mršulja, koja je sa njihovim trenerom Vukom Kaluđerovićem razgovarala o izazovima svakodnevnog rada. Po riječima Kaluđerovića Partizan trenutno okuplja oko 80 djece, a posebna potvrda uspjeha je činjenica da se za mlade tivatske talente već interesuju renomirani evropski klubovi poput Zagreba i Vesprema. Stigao je i poziv za rukometnu reprezentaciju Crne Gore igraču Nemanji Batuti (2008. godište) iako ona okuplja nešto starije 2006. godište.
Progonjeni izbjegličkom krizom 2015. potaknutom sirijskim ratom, evropski lideri očajnički žele izbjeći novi priliv izbjeglica i migranata iz Avganistana, ističe Asošiejtid pres (The Associated Press) dodajući da osim onima koji su pomagali zapadnim snagama tokom dvodecenijskog rata u zemlji, poruka Avganistancima koji razmišljaju o bijegu u Evropu glasi: ‘Ako morate otići, idite u susjedne zemlje, ali nemojte ovamo’.
Predsjednik Evropskog vijeća Šarl Mišel (Charles Michel) priznao je izazove s kojim se Evropa suočava kada je u subotu (21. avgusta) posjetio Madrid kako bi obišao tamošnji centar za afganistanske izbjeglice. “Partnerstva sa zemljama trećim stranama bit će u centru naše rasprave”, rekao je dodajući da je neophodno pronaći “tu ravnotežu između dostojanstva Evropske unije i sposobnosti odbrane interesa EU.”
Austrija je predložila uspostavljanje “centara za deportaciju” u zemljama susjednim Afganistanu kako bi zemlje EU-a mogle deportovati Avganistance kojima je odbijen azil. “Naš cilj mora biti da zadržimo većinu ljudi u regiji”, rekao je prošle sedmice austrijski ministar unutrašnjih poslova Karl Nehamer, ponavljajući ono što, ukazuje AP, govore mnogi evropski čelnici.
Grčka, čiji su slikoviti otoci okrenuti prema turskoj obali bili prije šest godina evropska ulazna tačka za stotine hiljada Sirijaca, Iračana, Avganistanaca i drugih, jasno je dala do znanja da ne želi ponovo proživjeti tu krizu. Ministar migracija Notis Mitarači rekao je da Grčka neće prihvatiti da bude “kapija za neredovne protoke u EU”, te da smatra da je Turska sigurno mjesto za Afganistance.
S druge strane, dodaje Asošiejtid pres, turski predsjednik Redžep Tajip Erdogan , čija je zemlja već primila 3,6 miliona Sirijaca i stotine hiljada Afganistanaca, zaprijetio je da će ih poslati u Evropu radi političkog uticaja. “Turska nema nikakvu dužnost, odgovornost niti obavezu da bude evropsko skladište za izbjeglice”, upozorio je Erdogan u govoru 19. avgusta.
Iako posmatrači kažu da još nema naznaka bilo kakvog masovnog kretanja preko tursko-iranske granice, koja je ključna migracijska ruta iz centralne Azije u Evropu, Erdoan naglašava da je njegova vlada ojačala istočnu granicu – vojskom, žandarmerijom, policijom i novim zidom koji se gradi od 2017. godine.
Turske vlasti tvrde da su u ovoj godini presrele 35.000 Afganistanaca koji su ilegalno ulazili u zemlju, u poređenju s više od 50.000 u 2020. i više od 200.000 u 2019. godini. Prema podacima Agencije za statistiku EU, oko 630.000 Afganistanaca podnijelo je zahtjev za azil u zemljama EU u protekloj deceniji i najveći broj je u Njemačkoj, Mađarskoj, Grčkoj i Švedskoj. UNCHR procjenjuje da 90 odsto od 2,6 miliona afganistanskih izbjeglica izvan zemlje živi u susjednom Iranu i Pakistanu.
Bauk izbjegličke krize
Otkad su talibani zauzeli Kabul, bauk kruži Evropom – hoće li se ponoviti izbjeglička kriza koja je zahvatila region 2015. i zatrovala njenu politiku, piše Fajnenšl tajms , ukazujući da evropski lideri svih boja strahuju da bi se kontinent mogao suočiti s ogromnim prilivom tražilaca azila iz Avganistana, pojačavajući desničarske populiste uoči izbora u Njemačkoj i Francuskoj.
Većina članica EU složila se da prihvati mali broj Avganistanaca, posebno onih koji su radili za njihove vojske, ambasade ili međunarodne humanitarne organizacije, ali sve nerado razmatraju veći priliv, a posebno Njemačka, čija je odluka da primi više od milion tražilaca azila 2015-16. do temelja uzdrmala politički sistem te zemlje. Njemački strahovi od nove izbjegličke krize pojačali su se kada je ministar unutrašnjih poslova Horst Zehofer (Seehofer) rekao da bi povratak talibana moglo da natjera na bijeg između 300.000 i pet miliona Avganistanaca.
Uprkos šoku od pobjede talibana i potonjih haotičnih scena na aerodromu u Kabulu, stručnjaci kažu da poređenja s 2015. nisu na mjestu, ističe britanski list, ali i navodi da se ne može poreći da postoje odjeci priliva migranata 2015. koja je dovela EU u egzistencijalnu krizu, otvarajući duboke podjele između zemalja poput Mađarske, koja je odbila da prihvati migrante i drugih, poput Njemačke koja je željela da raspodijeli tražioce azila u članicama Unije.
Evropski lideri se nadaju da će većina Avganistanaca ostati u svojoj zemlji, dok će oni koji bježe od talibana ostati u regionu umjesto da krenu u Evropu. Ipak, strah od novog priliva migranata natjerao je političare od Štokholma do Atine da insistiraju na tome da se “ne može ponoviti 2015.” i da su se, kako je rekao francuski predsjednik Emanuel Makron (Emmanuel Macron), kojeg sljedeće godine čekaju izbori, evropske zemlje složile da naprave “robustan, koordiniran i jedinstven” odgovor za pomoć tranzitnim zemljama i zemljama koje primaju migrante.
Uprkos takvim porukama, ističe Fajnenšl tajms, desničarske stranke pokušavaju da iskoriste događaje u Avganistanu da bi preusmjerile misli birača na imigraciju, uvjerene da će to povećati njihove izborne šanse.
Manjak saosjećanja
Slike hiljada Avganistanaca koji pokušavaju pobjeći iz zemlje, uspaničile su evropske političare koji se užasavaju novog masovnog pokreta muslimanskih tražilaca azila ali i uslijed zabrinutosti da će novi migranti zapaliti žar krajnje desničarskih i populističkih pokreta koji su preoblikovali politiku nakon što je talas tražilaca azila iz ratova u Siriji i Iraku prošao Evropom 2015., napisao je Njujork tajms (The New York Times).
S predstojećim izborima u Njemačkoj i Francuskoj, evropski političari odlučni su da izbjegnu vrstu populističke reakcije koja je uslijedila nakon izbjegličke krize prije šest godina kada je, dodaje list, etnonacionalizam pustio nove korijene a antiimigrantske stranke zaprijetile razbijanjem Unije. Ipak, stručnjaci kažu da je poređenje pogrešno jer je podrška strankama protiv useljenika od tada opala, zajedno s brojem migranata.
Avganistanci se ipak suočavaju s manjkom saosjećanja u Evropi koji bi mogao biti nepremostiv iako, ističe list, Avganistan može predstavljati posebnu moralnu obavezu i odgovornost za Evropu od ostalih ratova, jer su se mnoge evropske zemlje pridružile američkoj invaziji u snagama NATO-a nakon napada 11. septembra na SAD.
Tamo gdje postoji konsenzus kod većine evropskih zemalja je ideja da Evropljani žele zadržati izbjeglice u regiji u blizini Avganistana, napisao je Njujork tajms prenoseći izjave mnogih evropskih zvaničnika posljednjih dana uključujući i francuskog predsjednika Makrona koji je rekao da “Evropa ne može sama preuzeti posljedice” pada Avganistana.
Međutim, dodaje list, neki evropski lideri bili su otvoreniji u isticanju evropske odgovornosti. Premijer Italije Mario Dragi (Draghi), rekao je 17. avgusta na televiziji da su dobrodošli oni koji su pomogli Italiji u Afganistanu, kao i “svi oni koji su se izložili radi odbrane osnovnih sloboda, građanskih prava i ljudskih prava”.
Ograde i zidovi
Mogućnost da avganistanski migranati krenu prema evropskim obalama tjera Brisel da se suoči s Ahilovom petom: uprkos obećanim reformama zvaničnika iz 2015., oštar spor oko toga kako postupati s tražiocima azila nikada nije riješen i taj se neuspjeh sada nadvija nad evropskim liderima, napisao je Politiko (Politico).
Umjesto jedinstvenog izbjegličkog plana, evropski zvaničnici i diplomate plasiraju različite ideje o tome kako se nositi s očekivanim povećanjem afganistanskih tražilaca azila nudeći raznolike prijedloge koji se kreću od finansiranja premještanja izbjeglica u zemlje koje nisu članice EU, poput Turske i Pakistana, do nuđenja privremene zaštite EU Avganistancima, ali i izgradnje ograda koje su već podignute na granicama pojedinih država.
Kad je Mađarska 2015. izgradila ogradu uz granicu sa Srbijom i Hrvatskom, struktura je brzo postala simbol populističke kratice za višestruki problem poput migracije. U to vrijeme, ističe briselski portal, tadašnji predsjednik Evropske komisije Žan Klod Junker kritikovao je mađarski potez, rekavši da “zidovima i ogradama nije mjesto u državi članici EU”.
Ipak, naglašava Politiko, čini se da je ta nevoljkost s vremenom polako nestala – sve dok nije uključen novac Evropske unije. Komisija nije kritikovala Litvaniju kada je nedavno najavila graničnu ogradu kako bi spriječila susjednu Bjelorusiju da namjerno šalje migrante preko granice. Zapravo, glasnogovornik Komisije rekao je da “u situaciji s kojom se Litvanija suočava, takva prepreka bi zaista mogla biti dobra ideja”, pojašnjavajući pritom da se evropskim novcem ne finansiraju “ograde kao takve”.
Sada je Grčka svoje napore u izgradnji barijere usmjerila prema afganistanskim migrantima te je, napisao je Politiko, postavila 40 kilometara ograde i nadzora duž svoje granice uz obećanja zvaničnika da će granicu držati “sigurnom i neprobojnom”. Posmatrači ukazuju na ključni trenutak koji se dogodio prošle godine u martu, kada je novoimenovana predsjednica EK Ursula fon der Lajen (von der Leyen), tokom posjete Grčkoj, zahvalila zemlji “što je naš evropski štit u ovim vremenima”.
U Sloveniji za nedelju dana počinje nova školska godina, direktori škola dobili su službeno pismo po kojoj odbijanje zaposlenika da se testiraju na koronavirus može biti razlog za otkaz.
Za sve zaposlene u školi na snazi je uslov PCT (preboljeli, cijepljeni, testirani), što znači da se oni koji nisu vakcinisani ili preboljeli covid-19 moraju svake nedelje testirati, što je cirkularnim pismom mistarstva obrazovanja određeno kao radna obaveza.
Neopravdano odbijanje testiranja smatrat će se kršenjem obveze iz radnog odnosa, što znači da se zaposlenom izdaje pismeno upozorenje pred otkaz ili se pokreće postupak otkaza, a isto vrijedi ako zaposlenik odbije nositi zaštitnu masku, objasnilo je ministarstvo.
S druge strane, ako učenik ne nosi masku njemu se ne smije zabraniti ulazak u učionicu, ali direktor o toj obavezi mora obavijestiti njegove roditelje, te slučaj predati inspekciji.
Epidemiološka situacija u Sloveniji zadnjih se sedmica pogoršava, pa će ona krajem ove nedelje ući u “crvenu” fazu, a sredinom avgusta i u tamno crvenu po kriterijumima Evropskog centra za kontrolu bolesti (ECDC), prognozira institut “Jožef Štefan” a prenose u srijedu slovenski mediji.
Uprkos tome, vlada na jesen i zimu ne planira veća zatvaranja društvenih i privrednih aktivnosti, te obrazovnog sistema jer smatra da se dosljednom primjenom PCT uslova stanje može držati pod kontrolom.
