Jedriličarski klub Split – TOM DUBRAVEC/ILUSTRACIJA/CROPIX
Jedriličarski klub Split pokrenuo je besplatan program jedrenja u radio-upravljivim jedrilicama, namijenjen djeci i mladima u dobi od sedam i više godina.
Klub osigurava svu potrebnu opremu, a zainteresirani sa sobom trebaju ponijeti samo dobru volju za učenjem i druženjem uz more.
Djeca će učiti tehnike jedrenja, jedriličarska pravila, meteorologiju i tehničke pojmove, ali sve to na jednostavan, razumljiv način, zanimljiv dječjem uzrastu.
Bavljenje bilo kojim oblikom jedriličarskog sporta izvrsna je prilika za savladavanje brojnih znanja i vještina, primjenjivih u svakodnevnom životu.
Treninzi se održavaju svake srijede od 15.30 u lučici JK Split na adresi Lučica 4 u Splitu.
Broj polaznika je ograničen, a više informacija možete dobiti kod voditelja programa na 095 798 4910 ili slanjem upita na jk.split@gmail.com.
Slučajevi zaraze korona virusom počeli su rasti širom Evropske unije, sa 200 na milion stanovnika sredinom februara na 270 na milion stanovnika prošlog vikenda.
To je još uvijek daleko od rekorda koji je EU zabilježio u novembru prošle godine, kada je imao 490 slučajeva na milion stanovnika, no uprkos tome riječ je o zabrinjavajućem trendu.
“Umorni smo od svega, ali smo i odlučni”, rekla je, pod uvjetom anonimnosti, liječnica jedne italijanske bolnice Al Jazeeri.
Većina italijanskih regija, uključujući Rim i Milano, klasificirane su kao visokorizične, a najavljeno je i trodnevno zatvaranje u cijeloj zemlji tokom Uskrsa.
“Imali smo relativno stabilan period u decembru i januaru, ali sada se brojke ponovo brzo pogoršavaju”, rekala je liječnica.
U njenoj velikoj bolnici u centralnoj Italiji postoji zabrinutost zbog prosječne dobi i zdravstvenog stanja nedavno oboljelih od COVID-19 – mnogi su primijetili da više nije riječ uglavnom o starijim osobama s određenim bolestima, već i potpuno zdravim 50-godišnjacima.
“Situacija je zabrinjavajuća”, rekla je.
Širom istočne Evrope, u zemljama poput Mađarske, Slovačke, Poljske i Češke, broj zaraženih korona virusom ubrzano raste.
Više zaraznih sojeva, spora vakcinacija
Prošle godine je Italija postala zapadni epicentar pandemije kada je virus prvi put protutnjao Evropom, a fotografije kamiona u Bergamu s tijelima žrtava još uvijek su svježe u sjećanjima mnogih. Ubrzo nakon toga, virus je preplavio mnoge evropske zemlje.
No, akademici su upozorili da na nedavni val ne gledaju kao na evropski treći val.
“Za sada stvar morate posmatrati po državama”, rekao je Al Jazeeri Guillermo Martínez de Tejada, profesor mikrobiologije i parazitologije na Univerzitetu Navarra u sjevernoj Španiji.
Španiju je, poput Italije, snažno pogodio prvi val 2020. godine.
“Očito je da su neke zemlje u problemima, ali u drugim, poput Portugala i Španije, brojke nisu ni približno tako visoke”, rekao je Martínez de Tejada.
Vakcinacija – foto EPA
“Svuda je zabilježeni veliki broj testiranih. Što više testirate na COVID-19, više zaraženih ćete pronaći.”
“Tu je i slučaj novih sojeva, naročito britanskog”, koji je, prema izvještajima, 70 posto zarazniji. “Nema sumnje da je to jedan od razloga ovakvog broja slučajeva.
Martínez de Tejada je uvjeren da je jedan od razloga ovakvog stanja u Evropi i to što se sporo vakciniše populacija.
Od prošle sedmice, prema podacima Bloombergovog programa za praćenje vakcinacije protiv korona virusa, EU je vakcinisala samo 8 od 100 ljudi prvom dozom u poređenju sa 33 u Ujedinjenom Kraljevstvu i 25 u Sjedinjenim Američkim Državama.
Spora vakcinacija pripisuje se naizgled hroničnim kašnjenjima isporuka vakcine još od januara, kada su smanjene isporuke Pfizera pokrenule sporove s Italijom.
Od tada su se u Francuskoj i Italiji pojavili problemi s vakcinom kompanije Moderna, smanjenjem isporuke AstraZeneca vakcine za dvije trećine od ukupno obećanih 90 miliona doza do kraja marta, a prošle sedmice su objavljeni izvještaji da bi isporuke jednodozne Johnson&Johnson vakcine, koju je nedavno odobrila Evropska agencija za lijekove, također mogla biti odgođena.
Ako uzmemo u obzir i suspenziju vakcine kompanije AstraZeneca u mnogim zemljama nakon izvještaja da je mali broj ljudi dobio krvne ugruške nakon vakcinacije, lako je uvidjeti zašto je u Evropi tako mali postotak ljudi vakcinisan, što kao posljedicu ima ovakav porast slučajeva zaraze.
“Da smo ambicionznije i prije proveli vakcinaciju, mislim da bi sada situacija bila mnogo bolja”, rekao je Martínez de Tejada.
“Kipar trenutno ima najveći postotak vakcinisanih u Evropi, a čak ni to nije dovoljno da se stvori imunitet krda, za što je potrebno minimalno 60 posto vakcinisanih. Iako svaka zemlja drugačije napreduje, mislim da do te tačke nećemo doći prije kraja ljeta. Barem ne u Španiji.”
Konflikt između ekonomske zabrinutosti i mjera zatvaranja
Osim kratkoročnih faktora, drugi akademici tvrde da je način na koji su se neke evropske vlade nosile sa zdravstvenom krizom uzrokovao neizbježan ponovni rast slučajeva zaraze.
“Širom svijeta smo vidjeli tri različita načina reagiranja na virus”, rekao je Al Jazeeri Joan Benach, profesor javnog i medicinskog rada na Univerzitetu Pompeu Fabra u Barceloni.
On kaže da je na jednom kraju postojala “laissez-faire” strategija, kao u SAD-u i Brazilu. S druge strane, u nekim istočnoazijskim državama primjenjena je stroga “COVID-nula” politika “koja je strogim kolektivnim mjerama pokušala potpuno suzbiti virus”.
Švedska protesti – foto EPA
Treći put, prema Benachu, dominira u Evropu – “više je reaktivan, nego proaktivan i pod velikim je utjecajem zahtjeva poslovnog sektora”.
“Umjesto da pokušamo potpuno uništiti virus, ovdje se više radi o učenju življenja s njim – pooštravanjem mjera kada je broj zaraza velik te ponovnim popuštanjem kada situacija postane bolja. To je konstantna igra koja neće završiti dok ne počne masovna vakcinacija, a za to će trebati mjeseci, možda i cijela godina.”
Sukob između ekonomskih interesa i socijalnih restrikcija ponovo se pojavio nedavno kada je njemačka kompanija Eurowings najavila dodatnih 300 letova za Mallorcu tokom Uskrsa, nakon što je Njemačka ublažila upozorenja za putovanja za neke dijelove Španije.
Hoteli u Njemačkoj su trenutno zatvoreni, a njemački ured za strance savjetuje da se ne putuje ukoliko to nije nužno, a Špancima je zabranjeno svako neesencijalno putovanje izvan njihove regije.
No, turistima koji putuju iz Njemačke na Mallorcu za ulazak u zemlju trebat će samo negativan PCR test, a po povratku neće morati u karantin.
Istovremeno, u Njemačkoj je 14. marta prosječan 14-dnevni broj zaraze korona virusom porastao za 26 posto, na više od 17.000.
Prošle sedmice je Lothar Wieler, predsjednik Instituta Robert Koch koji obrađuje podatke o pandemiji u ovoj zemlji, upozorio na “početak trećeg vala”.
Benach kaže: “Još jedan val u cijeloj Evropi se još uvijek ne događa… [Ali] s obzirom na broj valova koje smo do sada imali, ovaj ne bi bio nikakvo iznenađenje. Ključno pitanje je kako to spriječiti.”
S obzirom na kašnjenje vakcina, napetost između poslovnih potreba i mjera zatvaranja te novije, zaraznije sojeve korona virusa, borba sa trećim valom će sigurno biti teška.
Vratimo se na Italiju, gdje je anonimna bolnička liječnica tvrdila da bi nedostatak poštivanja mjera fizičke distance mogao poništiti sve pozitivne korake poduzete tokom uvođenja vakcinacije.
“Iako možda 80 posto ljudi poštuje ograničenja, postoji drugi dio, kojeg čine prije svega mladi ljudi koji još uvijek misle da nisu ranjivi i koji sa zadovoljstvom krše pravila o distanciranju i slično”, rekla je.
“To me zaista ljuti, takav način ponašanja obezvređuje sve ono što ljudi koji se bore protiv ove bolesti, mislim prvenstveno na zdravstvene radnike, rade. No, mi ne odustajemo.”
Srbija je, suočena s višednevnim porastom zaraza koronavirusom i sve većim pritiskom na zdravstveni sustav, u utorak odlučila uvesti privremeno petodnevno zatvaranje tokom kojeg će raditi samo prehrambene trgovine, ljekarne i benzinske postaje, no stručnjaci tvrde da te mjere nisu dostatne.
Odluku o ograničenju radnog vremena, koje počinje večeras u 21 sat, a trajat će do ponedjeljka 22. marta u šest ujutro, novinarima je poslije jutrošnje sjednice Kriznog stožera priopćila premijerka Ana Brnabić.
Ona je rekla da te mjere ne znače uvođenje policijskog sata, niti zabranu kretanja, već da su prije svega potpora zdravstvenim djelatnicima i zdravstvenom sustavu u cijelosti.
“Ovo je kompromisno rešenje koje će biti na snazi pet dana”, objasnila je Brnabić, iako je medicinski dio Kriznog stožera inzistirao na dvotjednom zatvaranju kako bi se presjekao trend širenja zaraze i smanjio pritisak na covid odjele bolnica diljem Srbije i zdravstveni sustav.
“Ovo jest kompromisno rešenje, s tim što mi iz medicinskog dijela Stožera smatramo da to nije dovoljno, jer mi za pet dana nećemo vidjeti rezultate”, ocijenio je član Stožera epidemiolog dr. Predrag Kon i upozorio da u Srbiji “počinje dominacija britanske varijante” koronavirusa koja ugrožava i mlađe, zbog čega je najavljena nastava na daljinu i za niže razrede osnovnih škola.
Srbijanske zdravstvene vlasti od 3. marta registriraju po više od 4000 novozaraženih i povećanje broja hospitaliziranih na dnevnoj razini, ali su, unatoč sve glasnijim zahtjevima već umornih liječnika iz covid odjela te stručnjaka iz Kriznog stožera, strože mjere dosad izostajale zbog protivljenja političko-ekonomskog dijela stožera koji je ograničenim vikend mjerama kompromisno nastojao osigurati dotok novca u državni proračun.
“Traži se balans između tri stvari: zaštite zdravstvenih djelatnika, zaštite radnih mesta i potpore privredi, te zaštite mentalnog zdravlja nacije jer je svima nama teško živjeti u ovako nenormalnim okolnostima godinu dana”, rekla je novinarima premijerka Srbije.
Ona je najavila da vrtići neće biti zatvarani, te da će i osnovci iz nižih razreda od ponedjeljka početi nastavu na daljinu.
Istodobno, stižu sve glasnije poruke da su liječnici na izmaku snaga.
Prema podacima od nedjelje na ponedjeljak dnevni trend širenja zaraze je visok, svaki treći od testiranih 15.265 uzoraka bio je pozitivan, ukupno njih 4634, a od posljedica infekcije umrlo je 28 oboljelih, što je za skoro 50 posto više u odnosu na prosječan broj smrtnih slučajeva koncem veljače.
Od početka ožujka konstantno raste i pritisak na zdravstveni sustav jer se broj prvih pregleda i hospitaliziranih pacijenata iz dana u dana povećava i stalno je iznad 4000. U ponedjeljak je bilo 4516 hospitaliziranih, od kojih 219 na respiratorima.
Pacijenti se prebacuju s klinike na kliniku, ovisno o raspoloživim kapacitetima, izjavio je danas državni tajnik u Ministarstvu zdravstva dr. Mirsad Đerlek.
Srbijanka premijerka najavila je da bi koncem ožujka ili početkom travnja trebao stići novi kontingent s pola milijuna kineskog cjepiva Sinepharm, te da jučer pristiglih 16.380 Pfizerova cjepiva Srbiji nije “ni za jedan dan”, ali se u ponedjeljak očekuje još 60.000 doza tog američko-njemačkog cjepiva, a do kraja ovog tjedna i nove količine ruskog Sputnjika V.
Srbija na raspolaganju ima još i cjepivo AstraZeneca za koje Brnabić kaže da je “fantastično jer brzo stvara antitijela”, ali “zbog negativne kampanje ljudi razmišljaju o tome hoće li se cijepiti”.
Brnabić je pozvala građane da odustanu od dvojbi i prihvate cijepljenje, jer je “svako cjepivo bolje nego ostati nezaštićen”.
U Srbiji je do ponedjeljka, prema službenim podacima, primijenjeno ukupno 2.029.388 doza cjepiva, od toga su 790.852 druge doze.
Deponija Duboki do biće namijenjena za deponovanje komunalnog otpada samo sa područja opštine Herceg Novi i ne može se koristiti kao regionalna za više opština, navedeno je u eleboratu
Duboki do
Projekat sanitarne deponije Duboki do konačno bi, nakon 10 godina, mogao početi sa realizacijom, jer je Opština Herceg Novi podnijela zahtjev za davanje saglasnosti na inovirani Elaborat procjene uticaja na životnu sredinu. Investitor elaborata je Opština, obrađivač Ekoboka projekt.
Podsjetićemo da je još prije deceniju Opština Herceg Novi ispunila uslove za početak gradnje sanitarne deponije Duboki do, ali je još uvijek u postupku dobijanja građevinske dozvole, jer Ministarstvo održivog razvoja i turizma duže od tri godine od pozitivne presude ne daje zeleno svjetlo.
Naime, Ministarstvo održivog razvoja i turizma je 28. septembra 2020. godine donijelo rješenje kojim odbijaju zahtjev hercegnovske opštine za izdavanje građevinske dozvole, obrazlažući da je istekla važnost ekološke saglasnosti Agencije za zaštitu životne sredine, te da nije urađena lokalna studija lokacije za sanitarnu deponiju.
Opština je uložila tužbu Upravnom sudu na ovo rješenje navodeći da je odbijajuće rješenje stiglo u trenutku kada se u Agenciji za zaštitu životne sredine nalazio urađeni Elaborat procjene uticaja na životnu sredinu.
Svih ovih godina hercegnovska opština je bila primorana da komunalni otpad odvozi na deponiju Možura, na teritoriju opštine Bar, što, kako ističu, grad košta 50.000 eura mjesečno.
Sada je u inoviranom, u odnosu na prvobitni Elaborat iz 2013. godine, u većem obimu opisan inženjersko-geološki i hidrogeološki sklop, uz sprovedena nova hidrogeološka ispitivanja radi uspostavljanja dobrih parametara o poznavanju tokova podzemnih voda, što je bila i osnovna prepreka u dobijanju građevinske dozvole u minulom periodu.
LSL Duboki Do
– Cilj izrade Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu je da, nakon brojnih studija i istraživanja, procijeni glavni projekat izgradnje sanitarne deponije na datoj lokaciji sa stanovišta zaštite životne sredine i eventualnih, negativnih uticaja sanitarne deponije Duboki do na okolni prostor, kao i djelovanje prirodnog okruženja na nju, uz analiziranje higijensko-bezbjednosnog stanja zaposlenih na lokaciji, tokom izgradnje i tokom funkcionisanja – precizirano je u elaboratu u kom je, između ostalog, istaknuto da će deponija Duboki do biti namijenjena za deponovanje komunalnog otpada samo sa područja opštine Herceg Novi i ne može se koristiti kao regionalna za više opština, te da će postojeće smetlište Tisove grede biti stavljeno van funkcije.
– Na osnovu Studije izvodljivosti i Idejnog rješenja, sanitarna deponija Duboki do omogući će deponovanje 398.000 tona otpada, ukupne zapremine do 505.000 m3, a zajedno sa pokrivnim materijalom 606.000 m3 na kraju funkcionalnog perioda, računajući sa prosječnom gustinom otpada od 0,7 t/m3. Površina čitavog zahvata lokacije Duboki do je 143.619,29 m2, od toga je namijenjeno za obradu, sanaciju i skladištenje otpada 122.627 m2, a za specijalne namjene, zaštitni pojas 16.618 m2 – piše u rezimeu inoviranog elaborata.
Odlaganje otpada na ovoj deponiji predviđeno je za period od 20 godina. Nakon prestanka aktivnog funkcionalnog perioda, slijedi zatvaranje deponije zemljanim materijalom i u toku perioda od 30 godina čuvanja deponije, što je dugoročni proces rekultivacije tla.
Kao značajna prepreka realizaciji projekta navodi se nepostojanje Državnog plana upravljanja otpadom za period nakon 2020. kao i nepostojanje Plana upravljanja otpadom za Opštinu Herceg Novi nakon 2020. godine. Oba ova plana moraju hitno da budu donesena.
Javna tribina o inoviranom elaboratu trebalo bi da se održi 19. marta.
Doktor Nemanja Radojević, bivši pomoćnik direktora Kliničkog centra Crne Gore
Sve mi se čini da, nevjerovatno ali istinito, i dalje tumaramo u potpunom mraku. Dosta smo naučili o korona virusu i COVID-19 oboljenju, ali kao da nismo shvatili srž problema u kome smo. Ako uzmemo u obzir vrlo traljavu vakcinaciju na globalnom nivou (izuzimajući Izrael), brzinu nastanka novih mutiranih sojeva, vrlo značajnu diskrepancu između vremena potrebnog za razvoj neke vakcine i vremena potrebnog za novu mutaciju virusa, zaključujemo da smo u daleko ozbiljnijem problemu nego što nam se čini i pored ovolike svakodnevne suočesnosti sa masovnim umiranjem.
Dakle, ističe, dok se moćni bore da vakcinišu svoje stanovništvo i svoje interesne sfere i dok tržišna ekonomija diktira dostupnost vakcine, nikako ne shvatamo da, dok je virus ili neki njegov mutirani soj prisutan kod one poslednje osobe iz tamo nekog Laosa, globalna prijetnja po sve nas i dalje postoji.
Kad se to shvati, gubi se smisao akutelnog procesa vakcinacije. Uz to još dodajte i antivaksere, čipovanja, spinovanja u vezi neželjenih efekata pojedinih vakcina, antimarketing i sl. – ma divota jedna!
Naime, ova velika katastrofa je zapravo po svim osobenostima Treći svjetski rat: globalnog je karaktera, moćnici pokušavaju ostvariti svoje političke i ekonomske ciljeve, veliki broj žrtava na svim stranama i naravno, po okončanju ćemo imati neki novi poredak stvari – ekonomskih i društvenih odnosa.
Iz tog aspekta posmatrano, sasvim logično se nameće trajanje pandemije od 4 godine, odnosno još pune 3 nam je preostalo da pokušamo preživjeti. I ne samo iz ugla neke tradicije po dužini svjetskih ratova, već i po zdravoj logici – trebaće nam još najmanje godinu da bi shvatili kako ovakvom globalno asinhronom vakcinacijom ne možemo nikud stići, te ćemo još godinu potrošiti osmišljavajući novu globalnu strategiju protiv virusa i još godinu da ista dâ rezultat.
S tim u vezi, ne mogu da se ne otmem utisku o našem pionirskom zanosu u borbi protiv epidemije s proljeća 2020. godine koja mi sad djeluje kao da smo lukom i strijelom jurišali na neki borbeni lovački avion 5. generacije jer današnje stanje nije posledica ničijeg lošeg rada već samo prirodan tok bolesti koji se u našoj sredini ispoljava još gore nego u razvijenom svijetu (jer inače smo u gotovo svemu dobrom na začelju, a u svemu lošem prednjačimo).
No, tadašnja naša borba je bila legitimna, u duhu nepoznatog i neznanja, ali i vjere da je epidemija kratkog daha i rješiv problem pomoću brze, disciplinovane i energične akcije.
Isto tako je legitimna i današnja borba nekih novih ljudi, jer nesumnjivo je da su dobre namjere bile i biće sveprisutne, sa manje ili više vjere u stručnost aktera, vrlo diskutabilne učinkovitosti tada i danas, ali sve je to sada potpuno nebitno kada smo činjenično zagazili u duboko blato.
Ipak, i tada, a i sada, bojim se da koristimo pogrešna oružja – pozivanje i oslanjanje na savjest građana (kojeg nema, a vrlo moguće i da ga realno ne može ni biti), zabrane, ograničavanje i kazne.
To više nisu adekvatna oružja u ovakvoj stihiji, odnosno ista samo mogu (neznatno) usporiti prirodni tok epidemije, a u okolnostima ovakve međusobne povezanosti i zavisnosti jednih od drugih, nemoguće je očekivati da ćemo u Crnoj Gori riješiti problem dok ga istovremeno ne budu riješile naše komšije, region, Evropa i svijet.
U datom kontekstu, vrlo depresivno djeluje svakodnevna nadljudska borba kolega iz COVID dijela bolnice.
Vrlo je depresivna činjenica da 15 umrlih u jednom danu nije značajna vijest.
Uz to, kako tek samo apsurdno djeluje tumačenje ko je pobjednik nikšićkih izbora!? Da, svi ste pobjednici i svima vam čestitam, sram vas bilo.
Herceg Novom danas je Dan žalosti zbog smrti crnogorskog muzičara Dragoljuba Đuričića.
Odluku o proglašenju Dana žalosti donio je predsjednik Opštine Stevan Katić.
– Dan žalosti obilježava se isticanjem zastave na pola koplja na zgradama Opštine, javnih ustanova i privrednih društava čiji je osnivač Opština Herceg Novi i objektima mjesnih zajednica – kaže se u saopštenju.
Ističe se da su elektronski i drugi mediji, organizatori javnih programa i sadržaja dužni da svoje programe i sadržaje prilagode Danu žalosti.
Za vrijeme Dana žalosti zabranjeno je emitovanje muzike, odnosno održavanje programa zabavnog sadržaja na javnim mjestima.
– Lokalni javni emiter Radio-televizija Herceg Novi će svoj program prilagoditi obilježavanju Dana žalosti, na način što će emitovati program koji po svojoj prirodi odgovara obilježavanju tog dana – kazali su iz hercegnovske Opštine.
Onlajn promocija knjige „Pravila držanja navigacione straže na brodu“ autora Igora Stanovčića i Ivana Mrakovića biće održana u petak, 19. marta 2021. sa početkom u 18:00h putem Zoom platforme.
Ove godine se brojnim manifestacijama u Italiji i svijetu obilježava sedam vjekova od smrti Dantea Aligijeria, najvećeg italijanskog književnika i jednog od najvećih književnika i umova čovječanstva svih vremena, poput Homera ili Šekspira. Čuveni argentinski pisac Borhes je izjavio da je Danteova Božanstvena komedija najveće djelo ikada napisano.
Piše: Antun Sbutega
Antun Sbutega foto Boka News
Kako je službeni jezik u Boki Kotorskoj u srednjem vijeku bio latinski a u toku gotovo četiri vijeka vladavine Venecije italijanski, koji je i u toku vladavine Austrije dugo ostao službeni i nastavni jezik, Danteova djela, a posebno Božanstvena komedija, su izučavana u školama, bila poznata i nalazila se u kućnim i crkvenim bibliotekama.
Autor prvog kompletnog prevoda Božanstvene komedije na srpsko- hrvatski, objavljenog u Kotoru 1910. pod naslovom Divna gluma, je bio kotorski biskup Frano Ućelini Tice.
On je prevod posvetio slozi i ljubavi Hrvata i Srba, jednokrvne i jednojezične braće. Prčanjski župnik, pisac, mecena i sljedbenik biskupovih ekumenskih ideja don Niko Luković je na platou ispred monumentalne baroke Bogorodičine ckrve na Prčanju postavio bronzanu bistu biskupa Ućelinija koji drži Danteovu knjigu.
Tu su i biste drugih prelata koji su se zalagali za slogu katolika, pravoslavnih i južnoslovenskih naroda; Petra II Petrovića Njegoša, Andrije Zmajevića, Josipa Juraja Štrosmajera, Andrije Kačića Miošića i don Nika Lukovića.
U saradnji sa Ambasadom Republike Italije u Crnoj Gori i sa Zajednicom Italijana Crne Gore, u okviru ovogodišnjeg 20. izdanja festival KotorArt će sa više kulturno umjetničkih manifestacija obilježiti Danteov jubilej.
Rođen u Firenci 1265. Dante je bio značajan protagonista društvenog i kulturnog života svoga vremena, književnik, političar, diplomata, lingvista, filozof. Živio je i djelovao u složenom i burnom periodu Firence, Italije i Evrope, na prelazu srednjeg vijeka prema modernom dobu, vremenu humanizma. Firenca, drevni grad-republika , je bila kolijevaka plodnog kulturnog perioda humanizma i renesanse i može se porediti sa antičkom Atinom klasičnog doba. Kao Atina i drugi grčki antički polisi, Firenca i italijanske države toga doba su bile politički nestabilne, sa čestim promjenama oblika vlasti, od demokratije, preko oligarhije do tiranije. To je i vrijeme sukoba papa i careva , posebno u Italiji, odnosno gvelfa, pristalica papa, i gibelina, pristalica careva. Italijanske države su često ratovale između sebe, mijenjale saveznike, te bile izložene vojnim intervencijama njemačkih careva i francuskih kraljeva. I pored toga, u Italiji, posebno u Firenci, to je doba izuzetnih stvaralaca i dostignuća u filozofiji, nauci, umjetnosti i književnosti koja su bitno obilježila istoriju Evrope i svijeta, vrijeme Tome Akvinskog, Đota, Petrarke, Bokača, a zatim Botičelija, Leonarda, Mikelanđela, Galileja.
Dante je pripadao uglednoj porodici i stekao je najbolje obrazovanje, koje se sastojalo prvo u izučavanju aritmetike, muzike, geometrije i astronomije, a zatim filozofije, gramatike i retorike, na latinskom jeziku, a podrazumijevalo je djela latinskh klasika, kao Cicerona i Virgilija, te srednjevjekovnih latinskih pisaca. Posebno se posvetio izučavanju filozofije i teologije od 1291 do 1295, u školama dominikanskog i franjevačkog reda, gdje je produbio poznavanje učenja Aristotela i Tome Akvinskog, ali i arapskog filozofa Averoesa. Njegova kultura je obogaćena susretima sa intelektualcima Firence i strancima koji su boravili u gradu. Oženio se 1285. sa Đemom Donati, a brak je bio prethodno ugovoren od roditelja. Izgleda da nije bio sretan u braku, jer u djelima nikada ne pominje ženu. Njegova muza je bila Beatriče, kojoj je posvetio djelo Vita Nova i koju je opjevao u Božanstvenoj komediji, u Raju. Beatriča Portinari, udata Bardi je umrla u 24 godini 1290. a radilo se o Danteovoj idealnoj, platonskoj ljubavi; on ju je sreo u ranoj mladosti i opisao je kao oličenje ljepote i vrline . Beatrice je postala ženski lik koji je doživio najveću svjetsku slavu u književnosti.
Dante je učestvovao u ratnim operacijama Firence i rano se uključio u politički život . Bio je član gradske uprave od 1295. i išao u diplomatske misije. U Firenci se profilirao anatagonizam između stranki crnih i bijelih gvelfa: crni su bili konzervativni i zagovarali interese aristokratije i bogate elite a bijeli su bili umjereniji i predstavljali srednji sloj građana. Iako je porodica njegove žene, Donati , rukovodila crnim gvelfina, Dante je izabrao drugu stranku. Izabran 1300. za jednog od priora Firence suprostavio se odlučno pokušaju pape Bonifacija VIII da uz pomoć Francuza omogući dominaciju crnih gvelfa. Pošao je kao ambasador kod pape u Rim da pokuša da riješi probleme i tamo se zatekao kada su crni gvelfi uz pomoć Francuza i pape nasilno preuzeli vlast u Firenci, a njihovi protivnici su ubijeni ili prognani. Dante je dva puta osuđen na smrt a njegova kuća uništena; tako počinje njegovo izbjeglištvo koje je trajalo do kraja života. Sarađivao je sa drugim izbjeglicama koji su pokušavali bezuspješno da politički i vojno intervenišu kako bi sa vratili u Firencu. Boravio je u raznim gradovima gdje je zbog velikog ugleda uživao gostoprimstvo lokalnih vladara; Siena Luka, Forli, Pariz, Verona, Ravena. U izbjeglištvu je bio posvećen literarnom stvaralaštvu i napisao najvažnija djela , ali je bio aktivan i kao diplomata. Kao ambasador Ravene u Veneciji je dobio malariju i umro 13 septembra 1321. i sahranjen u Raveni.
Dante je najznačajniji predstavnik ljupkog novog stila ( dolce stil novo) u poeziji a njegov opus obuhvata brojna djela na italijanskom i latinskom jeziku. Pored ranih poetskih radova, posebno je važno djelo Novi život ( Vita nuova), posvećeno njegovoj ljubavi prema Beatriči nastalo prije 1300. Gozba ( Convivio,1303-1308) raspravlja teme iz literature, nauke i filozofije, a u djelu O umijeću govora na narodnom jeziku (De vulgari eloquentia 1303- 1304, na latinskom) se zalaže za upotrebu italijanskog jezika . Monarhija (De Monarchia , 1312-1313 na latin.) izražava Danteovu političku filozofiju ,koja se suprostavlja srednjevjekovnim idejama o supremaciji vjerske vlasti nad političkom i zalaže sa za njihovu autonomiju i ravnotežu.
Komedija, kako je bio prvobitni naziv njegovog remek djela, koju je Bokačo kasnije nazvao božanskom, je pisana u toku dvije decenije Danteovog izbjeglištva i završena malo prije pjesnikove smrti 1321. Epistole obuhvataju 13 Danteovih značajnih pisma, a Egloghe ( 1319- 1321 na lat.) su njegova prepiska sa Đovanijem del Virgiliom. Rasprava o vodi i zemlji (Quaestio de acqua et terra, 1320 na lat) je filozofsko naučni traktat o strukturi kosmosa
Božanstvena komedija se sastoji od tri dijela Pakla, Čistilišta i Raja, sa ukupno 100 pjevanja.
Dante nije samo pisac već i glavni protagonista ove monumentalne poeme na italijanskom jeizku, ona je put pjesnika kroz onostrani svijet. Počinje u paklu, prostoru najvećih tragedija, bola i grijehova, a slijedi čistilište gdje, prema katoličkom učenju, borave grešnici koji se pročišćavaju od ozbiljnih grijeha prije ulaska u raj; najzad pjesnik ulazi u raj, savršeni svijet gdje sreće blaženike, svece, vidi Bogorodicu i samog Boga , koji je „Ljubav koja pokreće sunce i druge zvijezde“, Kroz pakao i čistilište Danteov vodič je veliki latinski pjesnik Virgilije a kroz raj njegova muza Beatriče. Poema je sinteza teoloških, filozofskih i naučnih znanja toga vremena, grčko -rimske kulture i kršćanstva te novih humanističkih ideja. Ona je izraz egzistencijalnih strahova, sukoba vrline i poroka, slabosti, dilema, milosrđa i vječne ljudske težnje da se prevaziću ovozemaljska ograničenja i iskušenja, da se izbori sa zlom i dosegne vječno blaženstvo, put kroz ljudsku istoriju kojom i pored zla dominiraju vječne moralne i duhovne vrijednosti. Pored svoje univerzalnosti, koja je čini uvijek aktuelnom, poema je, kao i svako djelo, ukorijenjena u vremenu u kome je nastala i ima i političku dimenzije. Dante se u njoj obračunava sa svojim političkim protivnicima i među ostalim smješta u pakao i papu Bonifacija VIII. Ovako složeno djelo na narodnom jeziku je zahtijevalo stvaranje novih izraza i jezičkih konstrukcija, pa sa Dante smatra ocem italijanskog jezika. Ujedinivši jezički u kulturno Italiju, Dante je, zajedno sa drugim velikim književnicima poput Petrake i Bokača, stvorio bazu za njeno političko ujedinjenje u XIX vijeku. Božanstvena komedija je imala ogroman uticaj na italijansku i svjetsku književost, likovne umjetnosti, muziku, teatar i film. Najvažnija institucija za promociju italijanskog jezika i kulture u svijetu je Društvo Dante Aligijeri ( Società Dante Alighieri) sa sjedištem u Rimu. Najstariji portret Dantea je djelo njegovog savremenika Đota. Renesansni slikar Botičeli je naslikao 100 ilustracija Božanstvene komedije, a ona je inspirisala najveće umjetnike, poput Sinjorelija, Mikelanđela, Blejka, Delakroa, Dante Gabriela Rosetija, Salvadora Dalija i druge.
Danteovo djelo je u književnosti imalo značaj kao djelo njegovih savremenika Đota u likovnoj umjetnosti i sv. Tome Akvinskog u filozofiji i teologiji.
Gradonačenik Tivta Željko Komnenović izrazio je danas očekivanje da će Minsitarstvo zdravlja i Institut za javno zdravlje od danas ponovno „otključati“ taj grad jer je epidemiološka situacija u Tivtu sada znatno bolja u odnosu na onu 10.februara kada je zbog velikog broja inficiranih koronavirusom, država „zatvorila“ Tivat i Budvu.
„Prema onome što mi je, doduše u telefonskom razgovoru, rekla ministarka zdravlja dr Jelena Borovinić-Bojović, ja očekujem da se već od sutra – dakle od srijede, popuste mjere u Tivtu. To je bio i zaključak sa našeg prošlonedjeljnog sastanka sa prestavnicima malih privrednika Tivta. Znate i sami da je Tivat preko mjesec dana „zaključan“ i da zbog toga naša privreda ali i cijela opština Tivat, bilježe ekonomsku stagnaciju i velike gubitke, što je čak i u ovoj situaciji pandemije, neprihvatljivo“- kazao je danas novinarima predsjednik Opštine Tivat i predsjednik opštinskog Tima za zaštitu i spašavanje, Željko Komnenović.
On je istakao da je broj novootkrivenih slučajeva inefekcije koronavirusom u Tivtu sa više desetina na dan na početku perioda „zaključavanja“ u međuvremenu pao na u prosjeku 5 dnevno.
„Juče je doduše, bilo 11 novih slučajeva, ali se trenutno i već neki duži period u našem gradu broj ukupan broj aktivnih slučajeva obolijevanja od koronavirusa, kreće oko stotinjak. Tivat je u međuvremenu, po stepenu dvonedjeljne kumulativne incidencije za period od 27.februara do i zaključno sa 12. martom, napredovao i više nismo u „najgoroj“, četvrtoj grupi, već se nalazimo u gornjoj polovini treće grupe sa stepenomkumulativne incidencije od 909,15. Ta brojka dakle, već duše vrijeme pada i to već sada znači da mi po važećim epidemiološkim mjerama, zadovoljavamo sve uslove da se trgovinski objekti i mala privreda, otvore To bi nam jako puno značilo“- istakao je Komenović, dodajući da to hoće li uskoro biti otvoreni i ugostitejski objekti u Tivtu, „ne zavisi od nas, već od novih mjera koje sutra budu saopštili Ministarstvo zdravlja i IJZ.“
Predsjednik Opštine je naglasio da se Tivat mora početi pripremati za ljetnju turističku sezonu i posjetio da je sa kolegama iz Budve Markom Carevićem i Herceg Novog Stevanom Katićem tražio od Ministarstva finansija i Vlade subvencije za sve one djelatnosti koje su odlukom o zatvaranju tuh gradova, morale biti zaustavljene – u Tivtu i Budvi duže od mjesec dana, a u Herceg Novom počev od 25.februara. Ministarstvo finaisja je međutim, to odbilo istakavši da nema podrške države mimo one koju predviđa Program subvencionisanja zarada u I kvartalu 2021. godine.
“Nismo zadovoljni njihovim odgovorom jer jednostavno, jedna lokalna uprava, posebno u ovakvoj situaciji, nema finansijskih mogućnosti, niti moći da pomogne ljudima na svojoj teritoriji, a koji su iz objektivnih razloga, bili onemogućeni da obavljaju svoju privrednu djelatnost. Za to se jednostavno, mora naći neki zajednički jezik sa Vladom”- istakao je Komnenović dodajući da će se o ovome “ali o i brojnim drugim nagomilanim problemima”, razgovarati na sastanku čelnika Opštine Tivat sa ministrom finansija Milojkom Spajićem i ministrom za ekonomski razvojem Jakovom Milatovićem, a koji bi do kraja sedmice trebali da dođu u radnu posjetu tom gradu.
Opština Herceg Novi i Petrograd (Sankt Peterburg) bi u narednom periodu trebalo da potpišu Sporazum o saradnji u oblasti kulture i obrazovanja.
Jovan Subotić, Savjetnik Predsjednika opštine za međunarodnu saradnju, naveo je da je to sledeći korak u procesu uspostavljanja zvaničnih odnosa i bratimljenju dva grada koji je prije tri godine pokrenuo potpredsjednik opštine Miloš Konjević. Podsjetimo da su u sklopu te inicijative dva grada već potpisala Sporazum o saradnji između Turističkih organizacija Petrograda i Herceg Novog, a tokom učešća delegacije Opštine Herceg Novi na međunarodnom Kongresu “Petrograd i slovenski svijet” dogovoreno je da naredni korak bude upravo potpisivanje sporazuma i razvoj saradnje u oblasti prosvjete i kulture, sa akcentom na učenje ruskog jezika. Subotić dodaje da su to prvi od velikog broja sporazuma koji nas očekuju i koje će potpisati dvije opštine u cilju unapređenja saradnje i bratimljenja dva grada.
Kako je informisala sekretarka za kulturu i obrazovanje Opštine Herceg Novi, Ana Zambelić Pištalo, prošle sedmice su održana dva sastanka, sa petrogradskim Komitetom za kulturu i Komitetom za obrazovanje, kojem su prisustvovali predstavnici Sekretarijata. U cilju sistematičnijeg pristupa primjeni samog sporazuma, obje strane su se saglasile da je neophodno usvojiti Akcioni plan djelovanja za period od 2021. do 2023. godine.
Epilog tih sastanaka je široka lepeza mogućnosti koje treba iskoristiti, a među njima se ističu saradnja sa Akademijom za talente, promocija ruskog jezika u Herceg Novom, kao i saradnja sa Pedagoškom akademijom Petrograda. Zambelić Pištalo je istakla da će posebna pažnja biti posvećena uspostavljanju saradnje sa Akademijom za talente koja bi se ogledala u prilici da se mladi i uspješni Novljani i Novljanke, koji su ostvarili značajne rezultate na polju nauke dodatno usavršavaju, kroz program stipendiranja ili razmjenom đaka srednjih škola dva grada.
Kako je Zambelić Pištalo pojasnila, s obzirom da se ruski jezik ne izučava u vaspitno-obrazovnim ustanovama na teritoriji Herceg Novog, važan segment aktivnosti će se odnositi i na promociju ruskog jezika. Prva takva aktivnost je najavljena za 6. jun, Dan ruskog jezika. Većina ovih aktivnosti bila bi realizovana u sklopu centra za mlade koji bi trebalo da bude otvoren. Cijeneći značaj cjeloživotnog obrazovanja, učesnici sastanka su iskazali interesovanje za dodatno usavršavanje vaspitača koji rade sa djecom sa posebnim potrebama. Zambelić Pištalo vjeruje da bi ostvarena saradnja sa Petrogradskom Pedagoškom akademijom bilo od značaja za zaposlene u Dnevnom centru, ali i Dječijem domu Mladost.
Što se tiče kulture, širok je raspon kreativnih ideja kako je unaprijediti i podići na viši nivo – od saradnji gradskih biblioteka i moguće razmjene fondova, do uvrštavanja ruskih opera u program Operosa Montenegro Opera Festivala koji se održava u našem gradu.
Podsjetimo da je u sklopu kulturne saradnje u prethodnoj godini već ostvareno gostovanje fenomenalnog kozačkog ansambla “Ataman” na Prazniku mimoze, dok je pandemija onemogućila najavljeni dolazak i predstavljanje Dmitrija Jakovljeva, direktora Bum Festa, jednog od najvećih festivala stripa u Rusiji, na našem HSF-u.
Interesovanje za učešće u zabavno-edukativnim programima u Herceg Novom iskazali su i iz Muzičkog centra Petrograda, a Međunarodni festival klasične muzike – „Dani muzike“, bio bi samo jedna od prilika za gostovanje.
Spomeničko naslijeđe grada i iskustva koja Petrograd ima u oblasti njegovog očuvanja, nedvosmisleno će biti od pomoći za unapređenje aktivnosti i znanja kad je ovaj segment kulture u pitanju, naglašava Zambelić Pištalo.
Oba Komiteta Petrograda uputili su poziv Opštini Herceg Novi da učestvuje na velikom forumu Slavlanski Mir, koji će u Petrogradu biti održan u periodu od 11. do 13. novembra.
