Nizozemsku je u nedjelju zahvatila prva velika snježna oluja u zadnjih 10 godina, koja je poremetila željeznički i cestovni promet, a hladna fronta nastavlja se kretati prema ostalim dijelovima sjeverne Evrope,
Željeznički promet zbog nanosa snijega poremećen je i u susjednoj Njemačkoj, a Britanci se u području Sjevernog mora pripremaju za dolazak oluje koju su nizozemski meteorolozi nazvali ‘Darcy’.
Vremenske su nepogode u tolikoj mjeri loše da je nizozemska vlada odlučila na nekoliko dana zatvoriti sve centre za testiranje na koronavirus.
Nizozemska meteorološka agencija KNMI za nedjelju je u cijeloj državi objavila crveni alarm, upozoravajući na vjetrove koji će puhati brzinom i do 90 kilometara na sat te na “jaku hladnoću”. Internetska stranica koja se bavi prognoziranjem vremena Weer.nl upozorila je na to da kombinacija snažnog vjetra sa snježnim padavinama “službeno znači snježnu oluju u cijeloj zemlji”.
“Radi se o prvoj većoj snježnoj oluji nakon duljeg razdoblja. Naime, zadnja je zemlju zahvatila u siječnju 2010.,” kažu meteorolozi. U većem dijelu zemlje dosad je napadalo između pet i 10 centimetara snijega, no u nekim je dijelovima izmjereno i 30 centimetara.
Nacionalni željeznički prijevoznik NS izvijestio je da je polazak svih vlakova u cijeloj zemlji zasad otkazan do podneva. Vozačima se savjetuje da izbjegavaju putovanja, a agencije javljaju o 85 slučajeva pomoći automobilima koji su usred snježnih nanosa ostali zarobljeni na cestama. U idućih deset dana u cijeloj se zemlji očekuju temperature ispod nule.
U Njemačkoj snijeg je uvelike omeo promet vlakova u Sjevernoj Rajni Vestfaliji te je od subote poslijepodne izazvao velike prometne zastoje i 222 prometne nesreće, prenijela je njemačka agencija dpa. U sjevernim dijelovima Njemačke očekuje se do 40 centimetara snijega.
Snijeg je padao i u Belgiji, ali u mnogo manjim količinama, no u toj se zemlji očekuje veliki pad temperatura.
U Britaniji vlasti su izdale vremenska upozorenja za jugoistočnu Englesku uz najavu mnogo snijega i otežane uvjete prometovanja cestama, željeznicom i zrakom.
Nova Vlada odlučila je da smijeni rukovodstvo kontroverzne državne firme Regionalni ronilački centar za podvodno deminiranje i obuku ronilaca (RCUD) iz Podgorice, čime kraju dolazi jedan od najdužih direktorskih mandata u novijoj istoriji Crne Gore – Veselina Mijajlovića koji je na čelu RCUD-a od njegovog osnivanja, već punih 19 godina.
“Mijajlović će sigurno biti smijenjen u najskorije vrijeme, kao i aktuelni Bord direktora ove državne firme. Više smo nego uvjereni da će se Mijajlovićevim učinkom na čelu RCUD-a i brojnim kontroverzama koje već godinama prate tu firmu i njeno poslovanje, uskoro vjerovatno pozabaviti i reformisano crnogorsko tužilaštvo i pravosuđe”, kazao je “Vijestima” visokopozicionirani izvor iz krugova nove crnogorske vlasti, a u čijem je domenu i izbor novog rukovodstva RCUD-a i stavljanje te firme na zdrave osnove.
RCUD je kao javna ustanova osnovan 2002. u Bijeloj, da bi 2015. bio transformisan u društvo sa ograničenom odgovornošću u 100 odsto vlasništvu Vlade.
Iako je zvanična primarna djelatnost firme kojoj je od osnivanja na čelu bivši policajac Veselin Mijajlović, “ostalo obrazovanje“, koja prvenstveno obuhvata organizaciju i sprovođenje obuke ronilaca, ona se bavi podvodnim deminiranjem i izvođenjem podvodnih radova i istraživanja.
RCUD već skoro svije decenije uporno nastoji da se, koristeći veze sa državom, pozicionira kao nezaobilazan i odlučujući faktor u regulisanju i kontrolisanju kompletne oblasti ronilaštva i podvodnih aktivnosti u Crnoj Gori.
Vlada je 2019. usvojila odluku kojom se sjedište RCUD-a iz Herceg Novog prebacuje u Podgoricu, gdje i živi Mijajlović, a u međuvremenu je ta firma koristila (i najvećim dijelom devastirala) brojnu vrijednu džavnu imovinu – od nekadašnjeg hotela “Park” u Bijeloj, do bivše hidrografske barkase BH-11 koju je RCUD kao ronilački brod “Explorer”, prvo zapustio, a potom i bukvalno razorio nestručnim podizanjem iz mora na opetativnu obalu brodogradilišta u Bijeloj.
Mijajlovićev angažman na čelu RCUD-a obilježile su brojne sumnjive radnje, optužbe za korupciju i nepotizam, zloupotrebu državnih resursa u privatne svrhe, zloupotrebu službenog položaja u cilju promocije kompanije “Aquanaut” – privatne firme za izvođenje podvodnih radova u vlasništvu njegovog sina Danila koji je zaposlen i kao instruktor ronjenja u RCUD-u, kontroverzan način dolaska do zvanja u ronilaštvu, sukobi sa nizom radnika koji su napuštali RCUD i po raznim osnovama tužili i kasnije na sudovima dobijali tu ustanovu i njenog direktora, skandali sa traženjem da država RCUD-u dodatno plaća poslove pronalaženje i vađenja utopljenika…
Podvodna arheologija – Foto RCUD
Mijajlovićevo djelovanje u crnogorskom ronilaštvu obilježila je i njegova skoro potpuna monopolizacija Ronilačkog saveza Crne Gore, kao i vrlo sumnjive okolnosti u kojoj je onda najvrjednija imovina saveza – ronilački centar na Rosama, prodat tivatskom biznismenu.
Iza direktora državne firme koji se stalno, iako mu to nije posao za koji ga je država plaćala, nastojao baviti hidroarheologijom i “zaštitom podvodne kulturne baštine”, je i niz gafova koji su godinama uveseljevali poznavaoce prilika u toj oblasti, ali povremeno i državi pričinjavali internacionalnu sramotu, kao što je to bio slučaj ljetos kada je RCUD u plićaku pred ušćem Bojane “otkrio nepoznato ratno plovilo koje liči na raketnu topovnjaču”, iako je riječ o preko vijek staroj olupini francuske podmornice “Fresnel” koja je tu stradala u Prvom svjetskom ratu i o kojoj se sve zna još od trenutka njenog nasukanja i kasnijeg uništenja u decembru 1915.
Nekadašnji radnik nikšićke Željezare Veselin Mijajlović (62) je kao član Sportsko-rekreativne organizacije “Čelik” iz Nikšića septembra 1984. stekao zvanje mlađeg ronioca na kursu održanom na Žanjicu u Boki Kotorskoj, da bi maja 1987. prema dostupnim dokumentima, Mijajlović polagao ispit za starijeg ronioca i položio ga vrlodobrim uspjehom pred ispitnom komisijom u kojoj je i sam bio član.
Mijajlović je početkom devedesetih bio na ratištu u Dubrovniku kao komandir Ronilačkog odjeljenja Teritorijalne odbrane Crne Gore, da bi zatim karijeru nastavio u MUP-u, kao instruktor ronjenja u specijalnoj antiterorističkoj jedinici, odnosno komandir Ronilačke jedince. Sa te pozicije Mijajlović je 2002. osnovao RCUD i jedno vrijeme ga vodio kao polupolicijsku jedinicu sa veoma diskutabilnim javnim ovlašćenjima.
Ugostitelj iz Herceg Novog S.P. (33) uhapšen je i protiv njega je podnijeta krivična prijava zbog sumnje da je izvršio krivično djelo nepostupanje po zdravstvenim propisima za suzbijanje opasne zarazne bolesti.
Hercegnovska policija sinoć je oko 23 sata, u mjestu Topola, kontrolisala sportsko rekreativni objekat u sklopu kojeg posluje ugostiteljski objekat čiji je vlasnik S.P.
U ugostiteljskom objektu zatečeno je 29 osoba kao i vlasnik čime su prekršene propisane mjere u cilju suzbijanja pandemije koronavirusa.
– Protiv lica koja su zatečena u ovom objektu u vremenu kada je zabranjen izlazak iz objekta stanovanja, biće podnijete krivične prijave u redovnom postupku, zbog sumnje da su izvršili isto krivično djelo – saopšteno je iz Uprave policije.
U ovom ugostiteljskom objektu zatečeni su aparati za igre na sreću, za koje nije postojala uredna dokumentacija. Takođe, kako kažu u policiji, u objektu nije zatečena fiskalna kasa iako je služeno piće koje je naplaćivano.
– U odnosu na ove činjenice su u toku dalje kontrole poslovanja ovog ugostiteljskog objekta u saradnji sa nadležnim inspekcijama – stoji u saopštenju UP.
U policiji napominju da će službenici Centra bezbjednosti Herceg Novi u narednom periodu intezivirati kontrole poštovanja mjera u cilju suzbinjanja pandemije kovida-19.
Laboratorije Instituta za javno zdravlje, druge javne i privatne laboratorije koje se bave dijagnostikom infekcije novog koronavirusa su tokom jučerašnjeg dana završile analizu i Institutu dostavile rezultate za 1692 uzorka na novi koronavirus. Ukupno je dijagnostikovano 488 novopozitivnih slučajeva infekcije sa SARS-CoV-2. Od jučerašnjeg presjeka Institutu su prijavljena dva smrtna ishoda povezana sa COVID-19 i to kod pacijenata iz Nikšića i Podgorice (starosti 61 i 57 godina).
Novooboljeli du iz sljedećih opština:
opština
oboljeli
Podgorica
143
Nikšić
74
Budva
69
Tivat
25
Bijelo Polje
24
Ulcinj
22
Herceg Novi
20
Cetinje
19
Berane
18
Pljevlja
18
Bar
16
Kotor
10
Žabljak
9
Mojkovac
5
Danilovgrad
3
Plužine
3
Rožaje
2
Andrijevica
2
Tuzi
2
Kolašin
2
Plav
1
Šavnik
1
Od jučerašnjeg presjeka Institutu su prijavljena dva smrtna ishoda povezana sa COVID-19 i to kod pacijenata iz Nikšića i Podgorice (starosti 61 i 57 godina).
Ukupan broj preminulih povezanih sa COVID-19 infekcijom u Crnoj Gori od početka pandemije je 838.
Do 15:00 časova prijavljen je oporavak kod 503 pacijenta.
Uzimajući u obzir sve novootkrivene slučajeve kao i broj oporavljenih, ukupan broj trenutno aktivnih slučajeva COVID-19 u Crnoj Gori iznosi 7733.
Od početka epidemijskih dešavanja (mart 2020. godine) ukupan broj registrovanih slučajeva infekcije novim korona virusom u Crnoj Gori je 65227.
Sud za prekršaje u Budvi izrekao je u hitnom postupku M. N. iz Murina (1968) kaznu zatvora od 16 dana zbog toga što je upravljao vozilom pod dejstvom alkohola u organizmu u koncentraciji od 2,79 promila.
Zbog vožnje u pijanom stanju, na lokalnom putu u mjestu Krašići u Opštini Tivat, izrečena mu je i zabrana upravljanja vozilom od četiri mjeseca, te tri kaznena boda.
Opštinski Odbor DSS Kotor održao je Opštinsku skupštinu, u demokratskoj i krajnje prijateljskoj atmosferi, uz veliko prisustvo mladih skupštinara i skupštinarki, u Poslovnom centru „Vukšić“, uz puno poštovanje epidemioloških mjera! Sjednici su prisustvovali predsjednica Demokratske srpske stranke Dragica Perović, potpredsjednik Matija Nikolić, članica Predsjedništva DSS i Predsjednica SO Kotor Maja Mršulja, saopšteno je iz ove stranke.
Skupštinu je blagoslovio gornjogrbaljski paroh o. Mijajlo Backović. Na početku svečanog dijela Skupštine pročitano je pozdravno pismo prof. dr Božidara Bojovića, prvog Predsjednika Demokratske srpske stranke, koji se biranim riječima obratio skupštinarima OO DSS Kotora, a gdje je istaknuto „da su DSS i njeni sadašnji čelnici ostali jedini dosledni sledbenici temeljne i izvorne ideje (Srpske) Narodne Stranke u duhovnom, nacionalnom i državnom jedinstvu srpskog naroda.“, poželjevši mu napredak i uspješan rad!
Na sjednici Skupštine izabran je novi sastav opštinskog odbora. Za Predsjednika Opštinskog odbora izabran je Ivo Bajković, pomorac, u zvanju upravitelja, osnivač i istaknuti član DSS, a za potpredsjednika Stanko Magud, uspješni grbaljski domaćin i privatni preduzetnik.
DSS iskreno vjeruje da vrijeme DSS dolazi, ovo zato jer kotorski primjer pokazuje da se sve više mladih djevojaka i momaka, interesuje za program i rad DSS. Stranke prepoznatljive po njegovanju tradicionalnih vrijednosti i svoje demokratičnosti i sa tim optimizmom odajem zahvalnost odanom članstvu Stranke sa dobrodošlicom novim članovima/članicama, kaže se u saopštenju koje potpisuje Dragica Perović.
Demonstrators march amid the coronavirus disease (COVID-19) pandemic in Zug, Switzerland, February 6, 2021. REUTERS/Arnd Wiegmann
Oko petsto Švicaraca u subotu je protestvovalo u gradu Zugu, noseći bijela zaštitna odijela i izvikujući slogane protiv restriktivnih mjera uvedenih zbog koronavirusa.
Iako su mjere u Švicarskoj blaže nego u Njemačkoj, Austriji i Italiji, one nailaze na protivljenje javnosti. U alpskoj državi zatvoreni su restorani i dućani, a skijališta i dalje rade.
Prosvjednici u Zugu, najvećem gradu istoimenog kantona u kojem živi 127 hiljda ljudi, nosili su natpise poput “nošenje maske je moderno ropstvo“.
“Želim poručiiti da su građani oni koji kontroliraju, a država je tu da im služi“, rekao je jedan prosvjednik za agenciju Reuters.
“Ja sam baka. Ne želim da moji unuci odrastaju u svijetu u kojem je mnogo toga zabranjeno“, kazala je druga prosvjednica.
Švicarski ministar zdravstva Alain Berset prošli je tjedan rekao da vlada planira zadržati postojeće mjere najmanje do kraja februara, a možda i duže zbog širenja novih sojeva koronavirusa.
U Švicarskoj je od početka pandemije zaraženo 530 tisuća ljudi, a više od devet hiljda je umrlo.
Gomila smeća onečistila akvatorij stare dubrovačke luke – foto HINA
Gradovi Dubrovnik i Trogir, te Stari Grad na Hvaru i Sali na Dugom otoku prvi će u Hrvatskoj smanjiti plastični otpad, te koristiti alternativna rješenja sudjelujući u projektima koje provodi splitska Udruga za prirodu, okoliš i održivi razvoj “Sunce”, u cilju smanjenja i uklanjanja plastičnog otpada.
“Plastic Smart Cities Croatia” i “For Plastic Free Croatia Island” projekti su koji imaju za cilj smanjenje plastičnog otpada i korištenje alternativnih rješenja. U njima se provodi analiza o upotrebi jednokratne plastike i gospodarenju otpadnom plastikom u uključenim lokalnim zajednicama, razvoj i provedba “Plana bez plastike” s participativnim pristupom i radionicama, kao i organizacija “plastic free” javnih događanja, odnosno događanja “bez plastike”, i javnih foruma usmjerenih na podizanje svijesti lokalnog stanovništva o posljedicama plastičnog zagađenja.
Jedna od važnih aktivnosti je provođenje nacionalne kampanje za podizanje svijesti o utjecaju plastičnog onečišćenja na morski okoliš i dostupna održiva rješenja u otočnim zajednicama na Hvaru i Dugom otoku. Kako saznajemo u splitskoj Udruzi za prirodu, okoliš i održivi razvoj “Sunce”, trenutno se radi na organizaciji radionica za umrežavanje partnera i okolišnih organizacija angažiranih na ovoj tematici.
Upravo je u tom projektu pionir udruga “Sunce” koja je prošle godine započela s provođenjem projekata “Plastic Smart Cities Croatia” i “For Plastic Free Croatian Islands” sa ciljem smanjenja plastičnog otiska u različitim segmentima društvenog života lokalnih zajednica smanjenjem korištenja jednokratne plastike te poticanjem upotrebe alternativnih rješenja za otpadnu plastiku. Jedan od projektnih ciljeva im je i podizanje svijesti građana i javnosti o problematici plastičnog otpada.
Nakon završetka projekta bit će održana i završna konferencija usmjerena širenju rezultata projekta i poticanju daljnjeg smanjenja plastičnog otpada za predstavnike lokalnih otočnih vlasti, nacionalnih i međunarodnih nevladinih organizacija, jedinice lokalne uprave i samouprave, predstavnike HGK, turističke zajednice, relevantnih ministarstava i drugih dionika, uz poruku “Smanji upotrebu jednokratne plastike i potraži održivija rješenja!”, koju Udruga Sunce Split zagovara već dugi niz godina.
Podsjećaju kako bi ove godine u Hrvatskoj trebao biti usvojen novi Zakon o otpadu, koji između ostalog, sadrži i neke odredbe Direktive EU-a o smanjenju utjecaja određenih plastičnih proizvoda na okoliš. Krajem prošle godine su samostalno i u suradnji s drugim udrugama za zaštitu okoliša u Hrvatskoj uputili svoje komentare na nacrt Prijedloga o Zakonu o otpadu.
Čišćenje pelješkog akvatorija – foto Hina
Dodaju da europska organizacija “Seas at Risk”, koja okuplja niz udruga koje se bave problematikom zaštite morskog okoliša, u svom izvještaju objavljenom prošlog ljeta ocijenila da je direktiva EU-a ambiciozan plan za izbacivanje deset plastičnih predmeta koji nisu za ponovnu upotrebu, a koji se najčešće mogu pronaći na plažama diljem Europe, no da je njezina implementacija u nacionalna zakonodavstva u većini europskih zemalja zaustavljena.
Uz to, kriza izazvana virusom Covid-19 dovela je do dramatičnog porasta upotrebe, ali i odbacivanja jednokratnih plastičnih predmeta u prirodu.
“Sredozemno more jedno je od najzagađenijih svjetskih mora, a polovica tih enormnih količina otpada dolazi s kopna. S 400 kilo-tona otpada koje godišnje proizvodi, Hrvatska je na trećem mjestu u regiji, stoga je vrlo važno poduzeti hitne mjere te osvijestiti građane, ali i brojne posjetitelje o potrebi žurnog djelovanja, odnosno smanjenja upotrebe jednokratne plastike. Naime, kao jedan od ključnih aktera identificiran je upravo turizam, pa je dio kampanje osvještavanja u sklopu projekta “Plastic Smart Cities” usmjeren na strane i domaće turiste”, ističu u Udruzi Sunce Split.
Direktiva EU-a o plastičnom otpadu je nakon trijaloga, odnosno pregovora Europskog parlamenta, Komisije i Vijeća EU-a, usvojena 2019. a u ovoj godini sve je države EU-a moraju konačno implementirati. Zakon o otpadu bi u Hrvatskoj trebao biti usvojen najkasnije do 3. srpnja. Tada bi i Hrvatska trebala izbaciti jednokratne plastične proizvode i to plastične štapiće za uši, pribor za jelo, tanjure, slamke, štapiće za miješanje pića i držače za balone.
Nakon usvajanja direktive u Europskom parlamentu tadašnji hrvatski europarlamentarac Davor Škrlec iz skupine Zelenih ocijenio je da direktivu potrebno iskoristiti za poticanje promjena kako bismo kao društvo proizvodili manje smeća i postali održivi.
“Ako ne promijenimo svoj stav prema proizvodnji, potrošnji i otpadu, ljudska vrsta će postati potrošna kao jednokratna čašica za kavu. Ova direktiva će nam pomoći da napustimo plastiku za jednokratnu upotrebu na putu prema manje potrošnje, bolje dizajniranim proizvodima za višekratnu upotrebu, više inovacija i čišćem okolišu”, rekao je tom prilikom Škrlec.
Direktiva također uključuje odredbe za odlaganje opušaka cigareta koji su značajan onečišćivač plaća, ciljeve prikupljanja boca pića te zahtjev za redizajnom čepova za piće kako bi ih povezali s bocama. U direktivi su uključeni i nacionalni ciljevi smanjenja potrošnje plastičnih šalica i posuda za hranu, te u konačnici potpuna zabrana oxo-razgradive plastike, koja se često naziva biorazgradivom, ali u stvarnosti se fragmentira u mikroplastiku.
Jednokratni plastični proizvodi i ribolovni alat zajedno čine 70 posto morskog otpada u Europi, pa se očekuje da će primjenom direktive s godinama i mora Europe biti znatno čišća.
Prema procjeni Komisije, direktiva će donijeti brojne koristi za okoliš i za gospodarstvo. Izbjegla bi se šteta u okolišu čiji bi trošak do 2030. godine dosegao 22 milijarde eura, a potrošačima će se omogućiti ušteda do 6,5 milijardi eura uz trošak prilagodbe koji se za proizvođače procjenjuje na 3,2 milijarde eura.
Komisija je krajem prošle godine donijela i nova pravila o uvozu i zabranu izvoza plastičnog otpada u treće zemlje koje nemaju kapacitete da bi njime gospodarile na održiv način, što je jedna od glavnih točaka europskog Zelenog plana i EU-ovog akcijskog plana za kružno gospodarstvo.
Hercegnovska služba zaštite i spašavanja jedina u Crnoj Gori ima licenciranog spasilačkog psa, a njegov vodič Miloš Lepetić jedini je sertifikovani instruktor u našoj državi. Zbog značaja koji psi spasioci imaju u kriznim situacijama iz službe zaštite su odlučili da uskoro nabave još jednog psa.
Lijepi belgijski ovčar Reks član je hercegnovske službe zaštite i spašavanja već četiri godine. U Herceg Novi je stigao iz Srbije, iz legla koje uzgaja njihova Vojska i Policija i pokazao se kao dobar izbor. Psi te rase među najboljim su tragačima na nepristupačnim terenima, ruševinama, a koriste ih i alpske gorske službe kao izvanredne tragače u lavinama. Analize ovlašćenih specijalizovanih službi pokazale su da jedan pas tragač na terenu može zamjeniti i do 25 ljudi.
Obučeni pas tragač vrijedi preko 30 hiljada eura, a sve Reksove obuke i licence finasira Opština Herceg Novi.
Služba zaštite i spašavanja Herceg Novi
“Obuka za psa tragača i dobijanje licence instruktora zahtijevaju vrijeme i posvećenost”, objašnjava Miloš Lepetić. On je prije tri godine sa Reksom boravio u centar za obuku pasa u Opatiji i pohađali obuku radi sertifikacije K-9 što je trenutno najveći i najpriznatiji nivo obučenosti u domenu pasa tragača.
O Reksu brinu svi čalnovi Službe zaštite , ali je ipak najprivrženiji Milošu , jer sa njim ide u akcije spašavanja. A do sada ih je bilo širom Crne Gore. Lani je Reks u Virpazaru za 40 tak minuta pronašao čovjeka koga su prije toga tražili duže od dana.
Koliko su psi spasioci važni pokazalo se i nedavno prilikom razornog zemljotresa u Hrvatskoj.
Reks
Miloš smatra da bi optimalno bilo da Crna Gora ima desetak spasilačkih pasa, a ukoliko sve bude po planu , oni bi obuku mogli da prođu u Herceg Novom.Herceg Novi će uskoro, kako je najavljeno dobiti jos jednog psa tragača
Sa namjerom da podstaknu obuku što većeg broja K-9 timova koje čine psi spasioci i njihovi vodiči , osnovano je i Udruženje spasilačkih pasa Crne Gore koje sarađuje sa kolegama u regionu.
Lovćen ima svoju bogatu dugu i raznovrsnu istoriju. Kroz ovaj segment ćemo predstaviti početak razvoja zaštite prirode kako kod nas tako i u svijetu do svih bitnih činilaca koji su doveli do proglašenja planine Lovćen za nacionalni park.
Prvi ozbiljnji pristup očuvanju prirode u Evropi imamo već 1838. godine kada je područje Fontainebleau (Francuska) postalo zaštićeno šumsko područje, dok je prvim nacionalnim parkom na svijetu proglašen Jelouston (SAD) 1872. godine. Od tada pa do danas osnovan je veliki broj nacionalnih parkova. U Evropi prvi nacionalni parkovi nastaju u Švedskoj i Švajcarkoj u oblasti Gornji Engadin u kantonu Graubinden 1914. U ovom nacionalnom parku u Švajcarskoj je zaštićen u potpunosti biljni i životinski svijet i služiće kao bitan reprezent evropskog koncepta nastajanja parkova i zaštićenih područja. Poseban problem oko ustanovljena nacionalnih parkova u prošlosti je predstavljala nesusklađenost njihove definicije.
Pojam nacionalnog parka pokušao se prvi put definisati Londosnkom konvencijom 1933. godine. Po Londosnkoj konvenciji nacionalni park je: područje koje se stavlja pod javnu upravu, a izdvaja se radi zaštite i unapređenja estetskih, geoloških, istorijskih i naučnih vrijednosti i intresa.
Vašingtonskom kovencijom iz 1940. godine prethodna definicija nacionalnog parka je dopunjenauvođenjem pojma očuvanja prirodnih, pejsažnih, panoramskih ljepota kao i zaštitom flore i faune od nacionalnog značaja čime je Lovćen ispunio sve atribute za status najviše kategorije. Na drugoj međunarodnoj konferenici održanoj u nacionalnom parku ,,Grand Teton” (1972) Francuska i Japan su pokazali novine i zoniranje u nacionalnim parkovima i to: zona izgradnje turističkih objekata i prateće infrastrukture (general area); zaštićena zona (developed area) – u ovoj zoni je zabranjena izgradnja i iskorišćavanje prirodnih resursa, ali su dozvoljene turističke posjete, kao i zona rezervata (special area) koja služi za istraživanje, proučavanja, i naučno-obrazovni rad i publikaciju. (M.Vučković ,,Neka iskustva u korišćenju nacionalnih parkova kod nas i u svijetu, s posebnim osvrtom na turizam. Referat na savjetovanju o nac. parkovima, Kolašin – 1993)
Sama formulacija nacionalni park znači da je područje Lovćena od opšteg nacionalnog značaja, ali kao i mjesto za tursitičke posjete, rekreaciju, kao i po kulturno istorijskom značaju. NP ,,Lovćen” je pod uticajem tri klime: mediteranske, kontinentalne i planinske što je uslovilo bogastvo i raznovrsnost biljnog svijeta kojeg čini oko 1.300 biljnih vrsta, među kojima je veliki broj endema, rijetkih biljaka, ljekovitog, aromatičnog, medonosnog i dekorativnog bilja što predstavlja jednu trećinu crnogorske flore. Tadašnji savezni propisi sadržani su u Uredbi o ncionalnim parkovima iz 1948. godine (Uredba o nac. parkovima FNRJ ,,Službeni list FNRJ” broj 75/ 1948). NP ,,Lovćen” proglašen je (Zakonom o proglašenju šumskog područja Lovćena, Biogradske gore, i Durmitora nacionalnim parkovima 1952. godine ,,Službeni list NRCG” br. 16-17/52). Upravljanje NP ,,Lovćen”, kao i ostalim parkovima u tom periodu, spadalo je u domenu šumarstva sve do donošenja prvog zakona o zaštiti prirode SRCG 1961. god. (Zakon o zaštiti prirode SRCG ,,Službeni list SRCG” br 17/61)
U periodu od 1952. do 1954. godine formirana je uprava Nacionalnog parka ,,Lovćen.” Tadašnja uprava najviše se angažovala na uređenju nacionalnog parka, izgradnji staza, klupa i stolova, a naroćito na kaptiranju izvora Ivanova Korita. Nacionalnim parkom se (tada) smatrala zona između Jezerskog vrha, Štirovnika, Treštenika – površine 2000 ha. Prvi upravnik je bio Đoko Popović. Koliko se vodilo računa o svakom detalju i o unapređenju najbolje nam govori podatak da je još 1959. godine napravljen prvi predlog o granicama NP ,,Lovćen” od strane komisije koju je formirao Narodni odbor opštine Cetinje, rješenjem 01-6258/59. Taj predlog je dostavljen sekretarijatu za privredu i šumarsto Izvrršnog vijeća Narodne skupštine Crne Gore. Predlogom je obuhvaćena približno ista površina koja je utvrđena zakonom o nacionalnim parkovima iz 1978.Tek 1964. godine nadležni republički organ formirao je komisiju za izradu predloga granica nacionalnih parkova Crne Gore. U tadašnjem sastavu bila su eminentna imena nauke i to: dr Vilotije Blečić sa Univerziteta u Beogradu, inžinjer D. Čolić, direktor Republičkog zavoda za zaštitu prirode Srbije i inžinjer M. Vučković, direktor Zavoda za zaštitu prirode Crne Gore. Predlogom ovih granica bilo je obuhvaćeno znatno šire područje Lovćena u ukupnoj površini od 5000 ha (prim. aut. kasnije su granice pomjerene na 6.400 hektara). Prilikom izrade Nacrta zakona o nacionalnim parkovima Crne Gore, na bazi tadašnjih saznaja o vrijednostima Lovćena, republički zavod za zaštitu prirode predložio je znatno šire granice koje su bile usaglašene sa predstavnicima SO Cetinje, od onih koje su utvrđene zakonom iz 1978. godine (,,Nacionalni park ,,Lovćen”, prirodna i kulturna dobra, Zbornik radova sa naučnog skupa, Cetinje 1993. godine – grupa autora Dimitrije Pejović i M. Vučković, izdanje CANU).
Zakonom o nacionalnim parkovima iz 1978. godine utvrđeno je: ,,Da je nacionalni park prostorna cjelina koja obuhvata jednu ili više izvornih očuvanih ili u manjoj mjeri izmijenjenih prirodnih sredina koje ima značajnu prirodnu, estetsku, naučnu, kulturnu, obrazovno-vaspitnu i turističko rekreativnu vrijednost. Ova definicija je potpuno usklađena sa međunarodnim definicijama o nacionalnim parkovima. Članom 3 navedenog zakona utvrđeno je da (Lovćen, Biogradska gora i Durmitor) koji su tada bili proglašeni, osnivaju samoupravne intresne zajednice (Zakon o nacionalnim parkovima SR Crne Gore ,,Službeni list SRCG” broj 6/78). Ovim zakonom (član 4 ) takoše je utvrđeno: ,,Ako se zemljište i druga nepokretnost u društvenoj svojini nalazi u sastavu nacionalnog parka, ne može se iskorišćavati, ili je njeno iskorišćavanje ograničeno, nosilac prava korišćenja ima pravo na naknadu neamortizovane vrijednosti uloženih sredstava.” (prim.aut. Ovim članom tadašnja republika Crna Gora je preuzela veliku materijalnu obavezu). Ukoliko se zemljište ili druga nepokretnost u svojini nalazi u sastavu nacionalnog parka, a ne može se iskorišćavati, eksproprisaće se u skladu sa zakonom o tadašnoj eksproprijaciji. Kada je riječ o prihodima, takođe je utvrđeno da vlasniku pripada ,,naknada srazmjerno umanjenu prihoda” (Zakono nacionalnim parkovima SR Crne Gore, ,,Službeni list SRCG” broj 6/78 član 4.) Visinu naknade sporazumno utvrđuju nosilac prava korišćenja i vlasnik nepokretnosti. U slučaju nesporazuma visinu naknade utvrđuje nadležni sud. Ovim zakonom su prvi put utvrđene granice, izvori finansiranja i način upravljanja u sklopu nacionalnog parka ,,Lovćen” kao i u ostalim parkovima.
Stara arhitektura na Ivanovim koritima
Tadašnjom granicom NP ,,Lovćen” obuhvaćena je isključivo teritorija opštine Cetinje površine 2.300 ha (prim. aut. – kasnije će prostor obuhvatiti rezervat šumskih sastojina bukve Konjsko – 400 ha koji jednim dijelom pripada i opštini Budva). Tadašnjim granicama obuhvaćen je samo uži dio planine Lovćen i to od Krsca (927 mnv) do početne tačke, zahvatajući jami Duboki do (prim. aut.)
Istorija istraživanja dubokih jama u Crnoj Gori nas vraća na početak XX vijeka kada je austrougarska vlast 1916. godine angažovala oficira G. Lahnera da istraži jamu u Dubokom dolu na obodu polja Krstac u blizini Njeguša u svrhu vodosnadbijevanja vojske i stanovništva. Istraživanja su dosegla, za to vrijeme, nestvarnu dubinu od 340 metara i jama Duboki do je TADA bila zvanično najdublja u Evropi), zatim preko katuna Trešnja, Treštenika (1489 mnv), preko Grabovih poda (1452 mnv) i preko kote 1385 na početnu tačku. Zakonom su izdvojene i dvije zone sa posebnim (najvišim) stepenom zaštite i to prostor između Jezerskog vrha, Štirovnika, Trešteničkog vrha, Babljaka i Goliša u površini 876 ha što je činjelo 38% ukupne površine parka. Zatim je zakonom izdvojen rezervat bora munike (lat: Pinus heldreichii) u površini 68 ha što čini svega 3% površine parka. Ovaj rezervat je izdvojen na sjevernim padinama Lovćena. Prema tome ukupna površina rezervata je iznosila 944 ha, ili ukupno 41%. Za ove zone predviđen je strogi režim zaštite tako da je u ovom prvom dijelu rezervata bila dozvoljenja isključivo sanitarna sječa, dok je u rezervatu munike (lat: Pinus heldreichii) dozvoljeno samo sakupljanje sjemena. Veoma se u tom periodu vodilo računa da ne dolazi do bilo kakve degradacije prostora ili narušavanje ekoisistema.
/Pišu: Božidar Proročić, stručni saradnik Ana Uskoković, biolog/
