Crnogorska turistička privreda ove sezone, ali i narednih, neće imati dovoljno radnika, ukoliko se ne dozvoli uvoz radne snage iz dalekih destinacija, tvrdi predsjednik Udruženja ugostitelja Budve, Aleksandar Jovanović.
Sa druge strane, čuveni budvanski ugostitelj, Krsto Niklanović, naveo je da će ove sezone imati dovoljno radnika, ali ističe da je zbog sporosti administracije veliki problem dugo čekanje na dobijanje radnih dozvola za radnike iz inostranstva, piše Pobjeda.
I iz Unije poslodavaca (UPCG) upozoravaju da nedostatak kvalitetne radne snage u Crnoj Gori predstavlja ozbiljan izazov, posebno u sektoru turizma, koji predstavlja najvažniju privrednu granu naše zemlje. I u toj poslovnoj asocijaciji su ukazali na sporost administracije i poteškoće za dobijanje viza potrebnih za inostranu radnu snagu.
“Smatram da neće biti dovoljno radne snage za ovu sezonu, kako sad stvari stoje, ukoliko se nešto drastično ne promijeni i ne dozvolimo uvoz radne snage iz dalekih destinacija, kao što se to dešava po čitavoj Evropi gdje rade ljudi iz Indije, Pakistana, Bangladeša. Uglavnom, to je jeftinija radna snaga i manje kvalifikovana, ali u Crnoj Gori ne možemo da nađemo bilo kakvu radnu snagu tako da nam je u ovom trenutku to jedini način da izguramo turističke sezone koje su ispred nas”, kazao je Pobjedi Jovanović.
On je naglasio da se mora pojednostaviti procedura za dolazak radne snage iz dalekih destincija.
“Mora im se omogućiti lakše dobijanje radnih viza i to je nešto što mora da se vrlo brzo odradi na pravi način, inače ćemo doći u problem da nećemo moći da zaposlimo te ljude, a nema ko da radi”, rekao je Jovanović.
Prema njegovim riječima, radnici iz okruženja su većinom otišli u Hrvatsku i druge države Evropske unije (EU) gdje su plaćeni bolje, nego što to može crnogorska turistička privreda da omogući.
“I mi sad moramo da se snalazimo na sve moguće načine, a u ovom trenutku jedini način nam je da obezbijedimo jeftiniju radnu snagu i u dovoljnom broju iz dalekih destinacija”, saopštio je Jovanović, koji tvrdi da građani Crne Gore neće da rade.
On je ocijenio da je najveći problem loš obrazovni sistem “koji nije upodobljen sa privredom“.
“Ne školuje se radna snaga za glavnu privrednu granu u Crnoj Gori. Jako malo djece upisuje srednju školu sa smjerovima koji su potrebni za turizam. Ukoliko se sistemski to ne bude mijenjalo u narednom periodu, biće sve teže i teže da obezbijedimo radnu snagu za turističke sezone”, istakao je Jovanović.
Niklanović je Pobjedi saopštio da će tokom ove sezone imati dovoljno radnika.
“Moja firma se ne može odbraniti od radnika iz okruženja, navalica je na moju firmu i svakog dana dolaze i traže mi posao. Posao traži i sve više radnika iz Crne Gore, tako da je moj restoran potpuno popunjen radnom snagom i spremno dočekujem turističku sezonu”, kazao je Niklanović i dodao da su kod njega zaposleni najviše radnici iz Crne Gore, ali da ima i radnika iz okruženja, naročito tokom sezone.
On, kao značajan problem, ističe prijavu radnika iz inostranstva, zbog komplikovanih i sporih administrativnih procesa.
“Prijave radnika iz inostranstva su nam najveći problem, jer se traži stotinu dokumenata, a na dobijanje radne dozvole čeka se dugo – i po mjesec”, rekao je Niklanović.
Prema njegovim riječima, radnici iz inostranstva počinju da rade i prije dobijanja dozvole, čim predaju dokumentaciju.
“Mi ne možemo da im platimo ni doprinose na plate, a u međuvremenu u tom periodu dođe inspekcija rada koja toleriše ili ne toleriše, a ima pravo da ne toleriše. Nažalost, mi nijesmo krivi, a inspekcija može da nas kazni, jer radnik radi bez radne dozvole. Inspekcija ne toleriše i ne uvažava to što je radnik iz inostranstva predao dokumenta u MUP. Zbog spore administracije gube se ogromne pare jer za taj period, dok ne dobije dozvolu, on radi, ali ne obračunavamo mu doprinose”, saopštio je Niklanović.
On smatra da bi samom predajom dokumentacije radnik iz inostranstva trebalo da se tretira kao da je zaposlen.
Niklanović je ukazao i na to da radnici iz okruženja, koji godinama dolaze u Crnu Goru, tokom sezone moraju svake godine donositi kompletnu dokumentaciju kao da se prvi put prijavljuju.
“Za razliku od nas, u Hrvatskoj, ako je radnik iz inostranstva bio i radio prošle godine, ove godine mu ne treba pola dokumenata. Kod njih je sve završeno za jedan dan”, rekao je Niklanović.
Iz Unije poslodavaca (UPCG) su Pobjedi saopštili da nedostatak kvalitetne radne snage u Crnoj Gori predstavlja ozbiljan izazov, posebno u sektorima poput turizma, koji predstavlja najvažniju privrednu granu naše zemlje.
“Svjesni ove činjenice, UPCG je krajem prethodnog mjeseca uputila apel nadležnim organima da se u što skorijem roku formira novi koordinacioni tim za pripremu ljetnje turističke sezone, koji bi u prvom redu bio zadužen za rješavanje spornih pitanja i problema koji predstavljaju biznis barijere za turističku privredu”, rekli su iz UPCG.
Oni su dodali da je kroz svakodnevnu komunikaciju sa predstavnicima turističke privrede i tematske sastanke održane povodom priprema za ljetnju turističku sezonu ove godine, Unija mapirala probleme sa kojima se privrednici suočavaju već godinama unazad, a koji značajno utiču na atraktivnost naše zemlje kao turističke destinacije.
“Među njima naročito se ističu nedostatak adekvatne domaće radne snage i administrativne poteškoće u vezi sa angažovanjem strane radne snage, različiti poreski tretman usluga u oblasti pripremanja i usluživanja hrane, pića i napitaka, a koji u hotelima iznosi 21 odsto, dok je u objektima za pružanje ugostiteljskih usluga sedam odsto, kao i slaba dostupnost Crne Gore kao turističke destinacije, u smislu neadekvatne saobraćajne infrastrukture i saobraćajnih gužvi prisutnih u toku sezone”, naveli su iz UPCG.
U toj asocijaciji smatraju da se crnogorska privreda suočava sa jazom između raspoloživih radnih mjesta i kvalifikovanih radnika za rad na tim radnim mjestima.
“Iako postoji obilje resursa među domaćim stanovništvom, mali broj raspolaže traženim kvalifikacijama, zbog čega su poslodavci prinuđeni da potragu za radnicima vrše van granica naše zemlje”, rekli su iz UPCG i dodali da problem nedostatka radne snage zahtijeva dugoročno planiranje i strateški pristup.
Oni su naveli da se iz godine u godinu suočavaju sa situacijom da se problemi identifikuju tek kada turistička sezona već počne, ili je blizu početka, što ograničava sposobnost sistema da se prilagodi i reaguje adekvatno.
“Stoga, posmatrano po djelatnostima, značajan nedostatak radne snage bilježi se u sektoru turizma i ugostiteljstva, građevinarstva i poljoprivrede. Kada govorimo o turizmu, pored zemalja iz regiona, radnici dolaze iz Indije, Nepala, Bangladeša, kao i Meksika”, saopšteno je iz UPCG.
Iz UPCG su podsjetili da Vlada godišnje utvrđuje broj radnih dozvola za strance, vodeći se migracionom politikom, stanjem i kretanjem na tržištu rada, kako bi nadomjestila nedostatak domaće radne snage.
Broj dozvola za ovu godinu povećan je u svim privrednim djelatnostima, a najviše u onima gdje je iskazana najveća potreba – građevinarstvo, ugostiteljstvo, druge uslužne djelatnosti, sektor trgovine na veliko i ostale.
“Poređenja radi, za privremeni boravak i rad stranaca u prošloj godini izdato je u ukupnom broju 21,45 hiljada dozvola, koje su u potpunosti iskorišćene, a u ovoj godini, usljed povećane potrebe tržišta rada i uvažavanja prijedloga privrede, brojka je povećana za 7,53 hiljade dozvola”, precizirali su iz UPCG.
