Vlada Crne Gore na juče održanoj sjednici je zadužila Ministarstvo finansija i socijalnog staranja da, po osnovu obaveze predviđene Sporazumom o raskidu, društvu Universal Monte isplati iznos od četiri miliona eura.
U informaciji koja je usvojena se podsjeća da je na inicijativu opštine Herceg-Novi o ukidanju naplate putarine na dionici puta Meljine –Petijevići, u skladu sa zaključcima Vlade, sporazumno raskinut Sporazum o izgradnji, funkcionisanju i transferu (BOT) između Opštine, kompanije Universal Monte d. o. o. i Vlade Crne Gore – Ministarstva finansija i socijalnog staranja.
Vlada je takođe odobrila dodjelu koncesije za detaljna geološka istraživanja i eksploataciju tehničko-građevinskog kamena ležišta Platac u Kotoru kompaniji Carinvest takođe iz Kotora, koja je jedina i dostavila ponudu.
Superjahta „Luminosity“ koje već duže od mjesec dana boravi u marini Porto Montenegro u Tivtu, prema nezvaničnim informacijama sa kojima se operiše u krugovima elitne jahting industrije, pripada jednom od ruskih oligarha loji su stevljeni na listu sankcija EU uvedenih zbog agresije Rusije na Ukrajinu – Andreju Gurjevu mlađem.
On se od 9.marta nalazi na listi ruskih politilara i oligarha povezanih sa režimom ruskog predsjednika Vladimira Putina, a kojima je Evropska Unija uvela stroge sankcije, uključujući i zamrzavanje njihove privatrne imovine. Gurjev se od prije desetak dana nalazi i na listi sankcionisanih od strane Vlade Ujedinjenog Kraljevstva.
Ipak, crnogorske vlasti koje su Rusiji uvele skoro istovjetne pakete sankcija kao i EU i navele da će u svemu slijediti spoljnu politiku Unije kada je odnos prema Rusiji u pitanju, za sada se „prave nevješte“ kada je u pitanju pravi (beneficiary owner) superjahte „Luminosity“ koja vije zasxtavu Kajmanskih Ostrva. Ovaj brod je 10. marta stigao u u Pofrto Montenegro. iz italijanske lukem Livorno. Samo dan ranije, Gurjeva je EU stavila na svoj spisak sancionisanih ruskih oligarha.
Iz Ministarstva kapitalnih investicvija (MKI) pod čijom je nadležnoću pomorski saobraćaj i pomorska sigurnost, potvrdili su nam da se jahta “Luminosity” nalazi na vezu R23 na gatu 5 u marini Porto Montenegro i da je ona ovdje vezana od 10.marta u 14.13 časova kada je uplovila u tivatsku marinu. Ističu da je inspekcijskik nadzor nad ovim plovilom sproveden 13.aprila – dan nakon što su “Vijesti” MKI-ju poslale pitanja u vezi sa ovom jahtom, njenom posadom, ali i tome što su crnogpotrske vlasti preduzele da utvrde da li je Andrej Gurjev zaista pravi vlasnik (tzv. beneficial owner) jahte “Luminosity”.
“Po izjavi kapetana jahta će biti na vezu do juna-jula mjeseca ove godine. Motorna jahta “Liminiosity”, zastava Cayman Islands, Luka upisa George Town, pozivni znak ZGIL8, IMO broj 9754032, ima 5.844 neto tone, odnosno deplasman od 1.753 tone. Plovilo je registrovano kao pleasure craft (jahta – prim.aut.) i nije podložno THETIS inspekciji koji određuje prioritet pregleda broda. Jahta je stara četiri mjeseca. Vlasnik ove jahte je kompanija FLYING CLOUD OVERSEAS LIMITED, sa adresom CARINTHIA HOUSE 9-12, THE GRANGE ST.PETER PORT, GYI 2QJ, GUERNSEY.”- kazali su “Vijestima” iz resora kojim rukovodi ministar Mladen Bojanić.
Nije preciznije odgovoreno da li su i ako da, što preduzimali da utvrde ko je zapravo, pravi vlasnik ove jahte čije se vrijednost procjenjuje na oko120 miliona eura.
Naime, praksa bogataša koji sebi mogu priuštiti superjahte ko ultimativne simbole raskoši i finansijske moći je da te brodove nikada ne registruju na svoja imena, već po pravilu, na neku firmu, obično sa off shore destinacije. Ta kompanija (tzv. shell company) je zvanični vlasnik broda, a da se stvari dodatnu zakomplikuju, obično jahtom upravlja druga firma (managment company) koja se brine o svakodnevnom vođenju broda – plaćanju posade, održavanju, snabdijevanju, primjeni propisa i standarda itd. Uz to, same jahte su po pravilu, registrovana na neku od tzv. zastava pogodnosti – poreskih rajeva koje uz niže dadžbine za njenog vlasnika, daju i garancije dodatne povjerljivosti podataka u vezi sa jahtom prema moguće zainteresovanim, trećim stranama. Stoga je, kada su u pitanju fiskalno-pravne obaveze pravog vlasnika jahte, veoma bitno da vlasti koje plediraju da mu nametnu neku obavezu, otkriju i dokažu vezu konkretnog fizičkog lica kao tzv. beneficiary ownera (pravog vlasnika) sa shell company – pravnim licem na kog je brod zvanično registrovan (disponent owner). Ipak, iako u zvaničnim papirima piše drugačije, u svijetu se manje-više, za skoro svaku mega i superjahtu nezvanično pouzdano zna koje joj je fizičko lice u suštini, pravi vlasnik. Tako se i „Luminosity“ povezuje sa imenom Andreja Gurjeva, iako je brod formalno, registrovan na shell kompaniju „Flying Cloud Ovesrseas Limited“ sa britanskog samoupravnog dominiona Gernzi na istoimenom ostrvu u La Manšu u blizini francuske obale.
Jahta LUMINOSITY
„Državne institucije Crne Gore dužne su da primjenjuju odluke Vlade koje se odnose na restriktivne mjere.” – izjavio je ministar vanjskih poslova Đorđe Radulović u ponedjeljak na sastanku Koordinacionog tijela za praćenje primjene međunarodnih restriktivnih mjera povodom krize u Ukrajini. Tada je poručeno da je u skladu sa Zakonom o međunarodnim restriktivnim mjerama, na snagu stupilo ukupno šest mjera među kojima je i “ograničenje raspolaganja i sticanja sredstava i/ili druge imovine” za lica sa lista sankcionisanih od strane EU.
“Sprovođenje Zajedničke vanjske i bezbjednosne politike EU nije samo obaveza, već i slovo sporazuma tri lidera koji se odnosi na vanjskopolitički kurs Crne Gore.”- kazao je ministar Radulović, istakavši da je Ministarstvo vanjskih poslova u saradnji sa Ministarstvom unutrašnjih poslova, identifikovalo institucije koje su zadužene za sprovođenje restriktivnih mjera i to: Ministarstvo ekonomskog razvoja (Agencija za investicije, Komisija za tržište kapitala – Centralno klirinško depozitarno društvo), Ministarstvo finansija i socijalnog staranja (Uprava prihoda i carina, Uprava za katastar i državnu imovinu, Centralni registar privrednih subjekata, Centralna banka Crne Gore), Ministarstvo unutrašnjih poslova (Uprava policije, Agencije za nekretnine), Ministarstvo pravde, ljudskih i manjinskih prava (Notarska komora, Advokatska komora), Ministarstvo kapitalnih investicija, Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija (Agencija za elektronske medije).
“Na sastanku, kojem su prisustvovali predstavnici pomenutih institucija, bilo je riječi o načinima primjene restriktivnih mjera, te potencijalnim nedoumicama. Dogovoreno je formiranje Operativnog tima, koji će biti zadužen za identifikovanje svih potencijalnih izazova i efikasnu komunikaciju među resorima.”- saopšteno je iz MVP.
U tezama koje su razmatrane na ovom sastanku posebno je poglavlje posvećeno uptavo jahtama čiji su vlasnici na listama sankcionisanih. Kada su u pitanju jahte koje se (poput “Luminiosity”) već nalaze u našim vodama, predviđeno je da se primijeni član 80 Zakona o pomorskoj i unutrašnkjoj plovidbi po kojem inspektor siugurnosti ploviodbe “u vršenju inspekcijskih poslova, izdaje naređenja i izriče zabrane pismenim rješenjem”, te da će na taj način biti arestovana (zaustavljena ali ne i zaplijenjena) plovila koja pripadaju sankciionisanim osobama.
“Uzimajući u obzir ovlašćenja inspektora za bezbjednost plovidbe, tj. činjenicu da izdaje naređenja i vrši zabrane rješenjem, te samim tim da u slučaju da je vlasnik plovnog objekta u lukama CG državljanin Rusi+je prema kome su izrečene restriktivne mjere, prema istim licima će biti donijeto rješenje o zabrani islovljavanja sa teritorije luka, odnosno pristaništa u CG, te neće doći do faktičkog oduzimanja, ali će se onemogućiti korišćenje istog plovila i njegovo iskrcavanje sa teritorije CG. Na ovaj način će se sprovesti ova mjera.”-piše u dokumentu razmotrenom na sastranku u MVP.
Na sastanku je bilo riječi o tome kako doći do informacije da li neka jahta pripada licu koje je na listi na osnovu Odluke o međunarodnim restriktivnim mjerama.
“Crna Gora je članica Međunarodne pomorske organizacije (IMO) koja vodi registar i kod koje se sve jahte registruju pod određenim registarskim brojem. Crna Gora je članica IMO – Ministarstvo kapitalnih investicija zastupa CG u ovoj međunarodnoj organizaciji. Stoga bi bila obaveza MKI da na osnovu dostupnih spiskova dostavljenih od partnerskih službi i zemalja koje sadrže naziv jahte, broj pod kojim se vode u IMO, stvarnog vlasnika i zastavu pod kojom plove – provjere sa IMO ali i u saradnji sa Lučkom kapetanijom i Upravom pomorske sigurnosti koje vode nacionalne registre prevashodno da provjere ovaj spisak tj, da li su ove jahte već usidrene u CG unutrašnjim vodama, te da li su ulazile u naše vode.”- piše u tezama koje su razmatrane na ovom sastanku.
Andrej Gurjev Mlađi koji se u jahting industriji označava kao pravi vlasnik superjahte “Luminiosity” je glavni izvršni direktor kompanije “PhosAgro” iz Moskve, jednog od vodećih ruskih proizvođača vještačkih đubriva i hemikalija za upotrebu u poljoprivredi. “PhosAgro” je 2021. imao promet od 5,83 milijardi dolara i ostvario profir od 1,79 milijardi dolara. Familija Gurjeva vlasnik je 50 odsto akcija ove kompanije, a koje su navodno, 2004. kupili po cijeni ispod tržišne u kontroverznoj transakciji sa tada već zatvorenim ruskim opoziciono nastrojenim oligarhom velikim Putinovim protivnikom, Mihailom Hodorkovskim koji je bio prisiljen da im proda taj dio svoje dotadašnje imovine.
Prema nezvaninim infrmacijama, Gurjev je od italijanskog brodogradilišta Benetti iz Livorna nedavno otkupio “Luminiosity” – impresivnu 108 metara dugu motornu superjahtu koju su Italijani prethodno sagradili za drugog naručioca ali koji je međutim, odbio da primi taj brod. “Luminosity” je Gurjevu predata neposredno prije nego što će EU tog ruskog milijardera staviti na listu sancižonisanih, a putiovanje te jahte od Livorna do Tivta početkom marta mjeseca, bila joj je prva plovidba. U dobro upućenim krugovima špekuliše se i da je Gurjev, neposredno po dolasku svog novog broda u Tivat, zbog nemogućnosti da plaća posadu jahte jer su mu bankarski računi blokirani, počeo da otpušta oficire i mornare sa “Luminosity”. To je indirektno, “Vijestima” potvrđeno i iz MKI koje nam je na pitanje da li je smanjivan broj članova posade ove jahte od njenog dolaska u Crnu Goru do danas, kazalo da je “tokom inspekcijskog nadzora ustanovljeno je da je na jahti prilikom uplovljenja 10.marta bilo 20 članova posade.”
“Kapetan i dva člana posade su državljani Velike Britanije; 12 članova posade su državljani Italije i 2 člana posade su državljani Hrvatske i po jedan član posade državljanin, Švedske, Australije i Urugvaja. Dana 17. i 19.marta iskrcano je 11 članova posade tako da je na datum 13. april 2022. godine na jahti bilo 9 članova posade.”- kazali su nam u MKI.
Kada je u redovnoj upotrebi, “Luminoisity” ima 37 članova posade koji brinu o sigurnosti i udobnosti 27 putnika jahte.
Inače, “Luminiosity” je jedna od prvih jahti na svijetu sa ultramodernim, hižbridnim pogonskiim sistemom koga čine dizel-generatori, baterije i elektromotori koji pokreću jahu. Ovaj brod nosi čak 36 tona litijum-jonskih baterija kojima treba posebno održavanje i konstantni nadzor jer od takve vrste baterija postoji povećan rizik od požara i eksplozija. Stoga, u slučaju da ova jahta bude i formalno zadržana u Crnoj Gori, naše vlasti će biti u velikom problemu da nađu i plate adekvatno obučeni kadar koji je u stanju da se na pravi način brine o osjetljivom baterijskom kompleksu “Luminosity-ja”.
Obilježavanje Dana zaštićenih područja od mediteranske važnosti (SPAMI), koje je započelo 15. aprila online kampanjom kulminirat će 20. maja posebnim događajem u Monaku, koji će okupiti ministre zaštite okoliša mediteranskih zemalja, saopštili su organizatori.
Online kampanja se može pratiti na platformama društvenih medija putem hashtagova #SPAMIday2022 i #ProtectMedDay.
Obilježavanje će poslužiti da se javnost informira o naporima očuvanja 36 zaštićenih područja te pružiti priliku za pojačano zagovaranje očuvanja zdravlja morskih i obalnih ekosustava kroz učinkovitu provedbu Barcelonske konvencije i njezinog Protokola o posebno zaštićenim područjima i biološkoj raznolikosti u Sredozemlju, kao i povezanih mjera i akcijskih planova. Provedba obveza ugovornih stranaka ključna je za postizanje cilja održivog razvoja i ciljeva bioraznolikosti iz Aichija na Mediteranu, kaže se.
SPAMI-ovi predstavljaju pilot tačke na kojima se mogu primijeniti pristupi temeljeni na ekosustavu u područjima zaštite, uključujući mapiranje i procjenu morskih i obalnih staništa, te praćenje i ublažavanje klimatskih promjena. Cilj je iskoristiti njihov demonstrativni učinak za proširenje rješenja i najbolje prakse u velikim razmjerima i zaustavljanje utjecaja trostruke krize gubitka biološke raznolikosti, klimatskih promjena i onečišćenja u Sredozemlju.
Popis posebno zaštićenih područja od mediteranskog značaja (SPAMI List) uspostavljen je 2001. godine u skladu s Konvencijom o zaštiti morskog okoliša i obalne regije Mediterana (Barcelonska konvencija).
Tokom prvomajskog vikenda u Herceg Novom vas očekuje veliki koncert Dejana Petrović Big Benda u rizortu Portonovi. Nastup je zakazan za 30. april, od 20.30 sati, na Portonovi marina trgu.
Ovim koncertom biće simbolično označen početak turističke sezone i najavljeno ljeto za pamćenje u Herceg Novom, i to upravo uoči Prvog maja, koji za mnoge u ovom gradu znači i početak kupališne sezone.
„Nastupi Dejan Petrović Big Benda prepoznaju se po energiji i dobrim vibracijama. Pored autorske muzike, na repertoaru vlasnika titule „Prva truba svijeta“ su i autentične obrade poznatih numera. Ukratko, spektakl je zagarantovan i svi su pozvani“, poručuju organizatori.
Publiku će za nastup Dejan Petrović Big Benda zagrijati novski bend Low Voltage.
Koncert Dejan Petrović Big Benda bio je planiran na zatvaranju ovogodišnjeg Praznika mimoze, ali je zbog nepovoljnih vremenskih uslova odgođen i zakazan za 30. april. Organizatori su Opština Herceg Novi, Javna ustanova kulture „Herceg fest“, Turistička organizacija Herceg Novi i rizort Portonovi.
Festival alternativne kulture MORŽ u svom trećem izdanju počeće u četvrtak, 21. aprila u tivatskom DTV Partizan. Tradicionalni format oproban u Herceg Novom prije pandemije – koncert i film po večeri, uz izložbu ilustratora iz regiona zaživjeće u okviru novoosnovanog tivatskog Wind festivala, platforme za nezavisne kreativce iz Boke.
Otvaranje festivala i izložbe je zakazano za 19 i 30, a pola sata kasnije počinje filmski program. Publika će imati priliku da vidi ostvarenje Nicolas Roeg-a “Šetnja”, a u nastavku večeri i koncert zagrebačke indie-pop atrakcije Marshmallow Notebooks koju predvodi jedan od najzanimljivijih kantautora postjugoslovenske scene, Matija Habijanec.
Druge večeri festivala na repertoaru je film “U divljini” u režiji Sean Penn-a, sa početkom u 20 sati, dok će u muzičkom dijelu, na zahtjev publike koju je oduševio 2019. godine, nastupiti Frank Magnolia, one-man show koji se žanrovski proteže od trance blues-a do jazz noire-a.
Lagana sreda, srpski garažni rock bend zaključiće festival u subotu, 23. aprila, a prije njihovog nastupa biće prikazan jugoslovenski film “Prometej sa otoka Viševice” Vatroslava Mimice.
Na izložbi ilustracije predstaviće se vodeća imena jugoslovenskog prostora, među kojima su Srđa Dragović, Igor Hofbauer, Miron Milić, Jovana Marović, Bojana Bogavac i Marin Remić.
Partner filmskog programa Morža je Crnogorska kinoteka.
Predsjednik Sjedinjenih Aneričkih Država (SAD) Joe Biden izjavio je kako je 70 posto rasta inflacije prošlog mjeseca rezultat povećanja cijena koje je izazvao rat ruskog predsjednika Vladimira Putina protiv Ukrajine i njegovog efekta na cijene goriva i energenata, javlja Anadolu Agency (AA).
“Putinova invazija na Ukrajinu podigla je cijene plina i hrane u cijelom svijetu. To smo vidjeli u najnovijim podacima o inflaciji. Činim sve što mogu da spustim cijene i odgovorim na Putinovo povećanje cijena”, napisao je Biden na Twitteru.
Biden je naveo da je odobrio puštanje milion barela sirove nafte iz rezervi dnevno, u koordinaciji s američkim partnerima i saveznicima širom svijeta, dok njegova administracija radi s američkim proizvođačima nafte na povećanju proizvodnje.
“Osim cijena gasa, pozvao sam Kongres da odmah preduzme korake za smanjenje troškova porodičnih računa za komunalije, cijena lijekova i još mnogo toga, uz istovremeno smanjenje deficita kako bi se smanjio inflatorni pritisak. To bi napravilo veliku razliku za porodice”, poručio je Biden.
Uz rastuću globalnu potražnju u eri pandemije i brige o snabdijevanju usred rata, cijene sirove nafte su se početkom marta popele na najviši nivo u posljednjih 14 godina.
Godišnja potrošačka inflacija u SAD-u skočila je na 8,5 posto u martu, što je najviše od decembra 1981. godine. Proizvođačke cijene skočile su za 11,2 posto u martu u odnosu na isti mjesec prošle godine, što je najveći godišnji porast od novembra 2010. godine.
Predsjednik opštine Tivat Željko Komnenović ugostio je danas ekipu košarkašica ŽKK „Sea Stars“ i njihove trenere Backa Backovića, Sanju Praščević i Dušana Starčevića, kako bi im čestitao na ostvarenom velikom uspjehu na nedavno održanom turniru u Igalu. Mlade Tivćanke takmičile su se sa izuzetno jakom konkurencijom i osvojile treće mjesto u regionalnoj WABA ligi.
“Postignut je nevjerovatan uspjeh u teškim uslovima rada. Naša ekipa bila je suočena sa istaknutim košarkaškim klubovima iz regiona, iza kojih su ozbiljna infrastruktura i ulaganja” kazao je trener košarkašica Backo Backović, navodeći da, iako sportska infrastruktura u Tivtu nije na zadovoljavajućem nivou, ekipa i treneri svakodnevno ulažu ogroman trud i energiju i bilježe odlične rezultate u domaćoj ligi.
Predsjednik opštine Komnenović pohvalio je mladu ekipu i trenere i kazao da su Tivtu neophodna veća ulaganja u sportski sadržaj.
Prijem ŽKK Sea Stars
“O sportu u Tivtu je godinama unazad bilo više priče nego ulaganja, pa smo, nažalost, danas suočeni sa oskudnom infrastrukturom u tom polju, brojnim administrativnim problemima, ali i nedostatkom prostora za njegov razvoj. Uspjeh kluba “Sea Stars” je za svaku pohvalu, a posebno iz razloga što svojim radom stvara ozbiljnu bazu za kvalitetne domaće sportiste” poručio je Komnenović i poželio košarkašicama mnogo uspjeha u daljim takmičenjima. “Važno je da igrate sport koji volite i da se družite, a posao Opštine Tivat je da vas podrži u tome”
Prijemu u kabinetu prisustvovala je i sekretarka za društvene djelatnosti Borka Mršulja, a ekipi je tom prilikom uručen i simboličan poklon.
Predsjednik opštine Tivat Željko Komnenović danas je upriličio prijem za učenike OŠ “Branko Brinić” i SMŠ Mladost i njihove profesore, koji su na nedavno održanom državnom takmičenju ostvarili značajne rezultate.
Egor Georgivski, učenik II razreda gimnazije u SMŠ Mladost, osvojio je prvo mjesto i maksimalan broj bodova na državnom takmičenju iz programiranja, a njegov mentor bio je profesor Mišo Klep.
Adrian Tafoski, učenik IX razreda OŠ “Branko Brinić”, osvojio je drugo mjesto na državnom takmičenju iz italijanskog jezika, a mentor je bila profesorica Marija Vučetić.
Predsjednik opštine Komnenović čestitao je učenicima i profesorima na ostvarenim rezultatima.
“Bez velikog rada nema uspjeha – zato mi možemo da budemo veoma ponosni na vas. Konkurencija je nesumnjivo bila jaka, imajući u vidu dugu tradiciju učenja italijanskog jezika. S druge strane, posebno je zadovoljstvo čuti za uspjehe mladih ljudi našeg grada u polju informatike”, kazao je Komnenović i poručio da njihovi rezultati ohrabruju, ali i obavezuju. “Vi zaslužujete mnogo bolje uslove učenja i rada. Trudićemo se da vam ih obezbijedimo, ali i da stvorimo mogućnosti da sjutra svoje karijere gradite ovdje, jer ste potrebni našem gradu.”
Đacima su ovom prilikom uručeni i prigodni pokloni. Dobitnici nagrada na državnom takmičenju tradicionalno će biti i posebno nagrađeni na kraju školske godine, kada Opština Tivat organizuje prijem za dobitnike diplome “Luča”.
Crna Gora je prilično bogata sa podvodnom kultunom baštinom koja je po svojoj suštini internacionalna, ali je razvoj ronilačkog sektora i pogotovo ronilačkog turizma kod nas tek u povoju – ocijenio je podvodni arheolog Darko Kovačević.
On je sinoć u Tivtu održao predavanje na temu „Svjetska kulturna baština na dnu Jadrana, dostupna svima“, u okviru multimedijalne manifestacije „Festival vjetra“ što se održava u tom gradu.
Kovačević je predavač na univerzitetu Malte na programu pomorske arheologije i saradnik Opštine Budva na projektu BlueMedplus, a trenutno je angažovan kao stručni saradnik na Pomorskom fakultetu u Kotoru na projektu “Zaštita podvodnog nasljeđa kroz digitalizaciju i valorizaciju, kao novi oblik turističke ponude” – WRECKS4ALL.
Ovaj prekogranični IPA projekat okupio je institucije i stručnjake iz Crne Gore, Hrvatske i BiH, a cilj mu je da se na pravi način prezentira i valorizuje bogatu kulturna baštinu u podmorju ovih država u obliku ostataka brodoloma iz starijih perioda ljudske istorije, kao i olupina brodova i aviona iz novijeg doba.
“Podvodna kultuna baština na Crnogorskom primorju je prilično bogata i većim dijelom, još nedovoljno istražena. Ovdje imamo lokaliteta iod antike, preko srednjeg vijeka do modernog doba. Među antičkim brodolomima i lokalitetima, najbvrojniji su oni iz rimskog doba – ugrubo, iz vremena oko 1.vijeka nove ere, mada ima i helenističkih iz vremena oko 4.vijeka prije nove ere. Period srednjeg vijeka, kao i svuda u Mediteranu nije dosta zastupljen, ali imamo jedan značajan lokalitet iz 16.viujeka- brodolom galiona kod rta Kabala u Boki. Ohrabrujuće je da su na dubinama od preko 40 metara koje nisu dostupne roniocima sa lakom opremom, ti lokaliteti još bolje očuvani i brojni. Dobar dio njih je još uvijek neistražen i neidentifikovan, čak možda i nepronađen, ali imaju dobar potencijal za neke aktivnosti koje donosi budućnost, a to je tehničko ronjenje gdje imamo opremu koja se munjevito brzo razvija i tehnologije poput fotogrametrije i virtuelne realnosti koje omogućavaju mnogo bolju prezentaciju tih lokaliteta i olupina mnogo širem krugu ljudi od samih ronilaca”- istakao je Kovačević.
Olupina GOLEŠNICE prikazana fotogrametrijom
On je objasnio tehnologiju koju primjenjuju podvodni arheolozi i istraživači podmorja u potrazi za arheološkim lokaliutetima i olupinama potonulih brodova i aviona što su se srušili u more: od multibeam (višesnopnog sonara), preko bočno skenirajućih (side scan) tegljenih sonara, do autonomnih podvodnih dronova. Koristeći se tehnologijom ultrazvuka, ova oprema omogućava ljudima da bukvalno “vide” pod morem i na jednostavan način otkrivaju lokalitete koje onda dalje ispituju sami ronioci ako je riječ o dubinama do 100 metara, odnosno daljinski upravljane ronilice (ROV) koje na sebi nose kamere i imaju hidraulične “ruke” kojima mogu uzeti i neke uzorke neophodne za analize i dalja proučavanja. Ipak, budući da je klasično video snimanje pod vodom često ograničenih dometa jer je vidljivost na dnu ponekad loša, istraživači u posljednje vrijeme primjenjuju tzv. fotogrametriju kojom se olupine i arheološka nalazišta pod vodom snimaju foto-kamerama visoke rezolucije koje prave veliki broj snimaka u kratkom vremenu, a onda se taj materijal obrađuje u posebnim softverima i dobijaju vjerni trodimenzionalni prikazi aktuelnog izgleda kompletnog objekta pod vodom, kojeg inače ne bi bilo moguće snimiti i vizuelizovati klasičnim metodama.
“Fotogrametrija i tehnologija uopšte su dana toliko uznapredovale i jednostavne su za upotrebu da su bukvalno donijele revoluciju u istraživanju, zaštiti i prezentaciji podvodne kultune baštine. Ono što je nekada dvadesetak dana radio tim od petnestak ronilaca sa kanapima, patljikom i metrom, danas na lokalitetu odradi samo jedna ronilac sa kamerama za par sati ili u par zarona. On tako istovremeno, precizno premjeri lokalitet/olupinu, sagleda njeno stanje i referencira je u priostoru, te na kraju prcesa dobije i njenu 3D vizuelizaciju koja je možda i najbolji način da se podvodna kulturna baština prikaže i bude diostupna svim ljudima – čak i onima koji nikada u životu nisu, niti će zaroniti pod valove.”- kazao je Kovačević dodajući da nije siguran koliko su toga svjesni odgovorni u crnogorskim institucijama poput Centra za konzervaciju i arheologiju ili Ministarstva kulture kojima su još daleke ovakve visokotehnološke mjere za obradu, istraživanje, zaštitu i prezentaciju kulturrno-istoijske baštine u podmorju.
Kovačević je naglasio da u svijetu ima dosta bogatih ljudi koji se iz hobija i zabave bave traganjem za potopljenim brodovima ili ostacima antičkih potonulih gradova, a jedan od njih je i vlansik američke fondacije RPM Nautical sa Floride čiji je istraživački brod “Hercules” od 2009. do početka 2014. istraživao crnogorsko podmorje i priotom svojom sofisticiranom opremom otkrio više novih lokaliteta za koje se prije nije znalo, a među kojima i desetak njih iz vremena antike koji su na većim dubinama i koji su savršeno očuvani.
Sa predavanja
“U vrijeme današnjeg razvbojja tehnologije koja je poput sonara dostupna svima, besmislenio je kriti pozicije tih lokaliteta kao što su to do sada radile nadležne institucije u Crnoj Gori. Naprotiv, treba raditi na edukuaciji najšire javnosti i poduzanju nivoa svijesti o značaju i vrijednosti ovih lokaliteta da ljudi shvate koliko je to zaista vrijedno i važno, a najbolji način za to je da ljudi upravo “vide” kako to sve pod morem izgleda što se lako, relativno jeftino i brzo postiže metodom fotogrametrije- skeniuranjem olupina i obradom tih podatak u programima poput Reality Capture, a što je sve zajedno i perfektna naučna metoda za obradu i proučavanje ovih lokalteta” – kazao je Kovačević, pojašnjavajućii da se tako trodimenzionalno vizuelizovana podvodna kultuerna baština lako javnosti može prikazati, njeni umanjeni modeli odštampati u 3D printeru, a korišćenjem ,moderne tehnologije poput naočara i soba za virtuelnu realnost, građani mogu i sami naraviti tzv. “suvi zaron” i bukvalno dotaći neki davno potonuli brod ili amforište. Upravo to će uskoro ponudititi poseban Show room koji se formira na Pomorskom fakultetu u Kotoru u tamo osnovanoj posebnoj Laboratoriji za arheologiju pomorstva u kojoj je angažovan Kovačević, a gdje će najšira javnost na jednostavan, tehnološki napredan i vrlo dojmljiv način moći da sagleda gotovo sve što se krije u našem podmorju. Kovačević je na predavanju u Tivtu prezentovao kako u 3D prikazima napravljenim fotogvrametrijom, izgledaju kompletne olupine francuskog razarača iz Prvog svjetskiog rata “Dague” kod Bara, patrolnog broda JRM “Golešnica” i austrougarskog parobroda “Tihany” na uklazu u Boku, ili britanskg lovca iz Drugog svjetskog rata tip “spitfire” koji se srušio u more kod Herceg Novog.
“Ne možemo više da govorimo o podvodnoj kulturnoj baštini Crne Gore kao devastiranoj, pokradenoj i tako dalje. Zaista postoje fantastični lokaliteti koji primenom novih metodologija mogu postati dostupni i ljudima koji ne rone. Suština projekta “WRECKS4ALL” je diverzifikacija turističke ponude. Okrenuli smo se bili uspostavljanju ili savetovanju sistema u ronilačkom turizmu i prezentaciji podvodne kulturne baštine, kao jednog od najbitnijeg faktora atraktivnosti ronilačkog turizma. Crna Gora ima savršen potencijal za to, zaista postoji jako puno lokaliteta. Recimo, mogli bi da napravimo savršenu ronilačku rutu parobroda, jer su ovdje u podmorju imamo parobrode koji su građeni krajem 19. vijeka, bili u službi kroz Prvi i Drugi svetski rat. Potonuli su od Bojane sve do Boke i ima ih jako puno, da ne govorimo o plovilima iz Drugog svetskog rata ili antici.”- naglasio je Kovačević zaključivši da se podvodna kulturna baština najbolje može zaštititi i prezentovati ako ona bude dostupna svima – da je kroz visoku tehnologiju, jednako može vidjeti i ronilac sa primorja i stanovnik, recimo Durmitora, koji nikada ranije nije čuo ništa o tome.
/S.L./
*Fond za podsticanje pluralizma i raznovrsnosti medija
Laboratorije Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IJZCG), druge javne i privatne laboratorije koje se bave dijagnostikom infekcije novog koronavirusa su tokom jučerašnjeg dana (utorak, 19.04.2022. godine) završile analizu i IJZCG dostavile rezultate za 1 009 uzorka na novi koronavirus.
Ukupno je dijagnostikovano 69 novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2.
Distribucija novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2 po opštinama:
Opština
Novopozitivni slučajevi među građanima Crne Gore
Podgorica
30
Bar
7
Nikšić
6
Tivat
5
Kotor
4
Budva
3
Cetinje
3
Pljevlja
3
Berane
2
Herceg Novi
2
Bijelo Polje
1
Danilovgrad
1
Mojkovac
1
Rožaje
1
UKUPNO
69
Udio pozitivnih slučajeva u ukupnom broju testiranih dana 19.04.2022. godine iznosio je 6,84%.
Tokom jučerašnjeg dana IJZCG prijavljen je jedan smrtni ishod povezan sa SARS-CoV-2 infekcijom iz opštine Bar. Preminuli je imao 17 godina starosti.
Ukupan broj preminulih povezanih sa COVID-19 infekcijom u Crnoj Gori od početka pandemije je 2 710.
Do 15 sati prijavljen je oporavak kod 72 pacijenata.
Uzimajući u obzir sve novootkrivene slučajeve kao i broj oporavljenih, ukupan broj trenutno aktivnih slučajeva COVID-19 u Crnoj Gori iznosi 557.
Od početka epidemijskih dešavanja (mart 2020. godine) ukupan broj registrovanih slučajeva infekcije novim korona virusom u Crnoj Gori je 234 405.
Trenutno aktivni slučajevi po opštinama prikazani su u narednoj tabeli, raspoređeni prema opadajućem redosljedu:
