Uzgajivačima mandarina vrijeme baš ne ide na ruku, kiša je na desetak dana prekinula berbu. Ipak, ovih je dana ponovno počela – beru se kasne sorte. Uzgajivači su nakon dugo vremena nešto zadovoljniji otkupnima cijenama.
S većine stabala mandarina skinut je teški teret, no ona kasnih sorti još uvijek krase zreli plodovi – berba kasni desetak do 15 dana. Odoljeli su plodovi kiši i vjetru koji su ih nemilice tukli proteklih dana.
Procijenjeni urod od 40 tisuća tona vjerojatno će se korigirati na kraju berbe. Najpoznatiji neretvanski agronom Robert Doko procjenjuje da je preostalo još 10 hiljada tona mandarina za branje.
– Određeni problem za plasman ovih 10 tisuća tona je što smo zadnjih 10-tak dan imali neprekidnu kišu, južinu pa čak na nekim područjima i nešto tuče. Vjerojatno će jedan dio onoga što je sad na granama ostati neuvjetan za daljnju prodaju, kaže Doko.
Najveći dio neretvanskih mandarina prodaje se u otkupnim centrima kojih je od Metkovića do Ploča 12. Prva otkupna cijena bila je 4 kune za prvu klasu i 3 kn za drugu, a najviše su se zadržale one od 3,5 i 2,5 kn. Uzgajači su zadovoljni.
– Mislim da smo ove godine uspjeli, nakon dvije, tri zadnje godine – ipak održati vrlo pristojnu otkupnu cijenu. To bi značilo da proivođači dobiju malo bolju cijenu, kako bi iduće godine malo više uložili u proizvodnju mandarina, kaže voditelj Otkupnog centra “Ena fruit” Dragan Crnomarković.
Najveći dio dosad ubranih mandarina je izvezen. Neretvani očekuju da će se taj trend nastaviti do kraja berbe.
JU Gradska biblioteka Tivat od ove subote počinje sa svojom novom edukativnom rubrikom koju smo nominovali LEKSIČKI VREMEPLOV. U okviru ove rubrike svake subote davaćemo objašnjenje etimologije dvije riječi: jedne koja pripada opštem leksičkom fondu B/CG/H/S jezika, i druge koja je bokeljski lokalizam, tj. koja pripada autohtonoj bokeljskoj leksici i dio je specifičnog leksičkog blaga domicilnih Bokeljâ.
Cilj LEKSIČKOG VREMEPLOVA je trostruk: a) da proširimo opšti spoznajni fond naših (su)građanâ; b) da autohtonu leksiku domicilnih Bokeljâ približimo ljudima- prije svega našim sugrađanima- koji je ne poznaju u dovoljnoj mjeri, te da na taj način produbimo međusobno razumijevanje među našim sugrađanima koji pripadaju različitim kulturološkim slojevima, i c) da kod sâmih domicilnih Bokeljâ proširimo spoznaje o porijeklu njihove autohtone leksike: leksike koju oni i njihovi preci već stoljećima upotrebljavaju u svakodnevnoj govornoj upotrebi, često, međutim, ni izbliza ne poznajući smisaonu dubinu i složenost iste.
Danas ćemo objasniti porijeklo leksemâ brâk i grȍp. Leksem brâk postao je od praslavenskog *borkъ (starocrkvenoslavensko brakъ, makedonsko брак), a to praslavensko *brakъ vodi porijeklo od indoevropskog korijena *bʰer-, koji nalazimo i u riječima brati, birati. Riječ brâk posvjedočena je samo u spomenicima dijela južnoslavenskih jezikâ. Etimologija- tj. postanak riječi brâk od indoevropskog korijena *bʰer-, koji nalazimo i u glagolu birati– pokazuje da je institucija braka makar u dijelu praslavenskoga svijeta, tj. na našem, južnoslavenskom prostoru, predstavljena kao izbor, odnosno uzimanje ženidbenog partnera. Ovo je za period ranog srednjeg vijeka- kad je nastala riječ (tj. riječ brâk) koja denotira datu instituciju- svakako veliki socijalni iskorak, ako znamo da je brak i danas u mnogim društvima svijeta institucija koja se zasniva na ugovaranju/dogovaranju.
Gordijev-čvor-grop
Leksem grȍp u govoru domicilnih Bokeljâ sinonim je leksema čvȍr iz opšteg leksičkog fonda B/CG/H/S jezika. Odakle leksem grȍp u govoru domicilnih Bokeljâ? Grȍpvodi porijeklo od italijanskog groppo, a to italijanskogroppo, pak, od latinskogcrūppa. Od grȍp izveden je denominal zagropȁti se, čiji je sinonim u opštem leksičkom fondu glagol zamrsiti se. A ako neko želi da osjeti sve “čari” radnje koju denotira glagol zagropati se, neka ode na ribanje (pecanje) i neka zagropa (zamrsi) pingvin (najlon). Malo šale na kraju ovog, nadamo se, u spoznajnom smislu korisnog članka.
LITERATURA:
Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević- Etimološkirječnik hrvatskoga jezika, vol I, Institut za hrvatski jezik I jezikoslovlje, Zagreb 2016.
Petar Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, vol. I, Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1971.
Izložbe učeničkih radova “Pravac muzej – Pravac izložba”, rađenih na likovnoj radionici tokom Dječje nedjelje i kampanje Pravac muzej 2021. biće otvorena u utorak, 16. novembra u 16 sati, u Crkvi sv. Pavla.
Izložba, organizuje OJU “Muzeji” Kotor povodom Dana opštine Kotor.
Obavezno je poštovanje važećih epidemioloških pravila i preporuka.
Ranije stvaranje leda u arktičkim vodama ove godine, u odnosu na prethodne godine, zateklo je brojne brodove koji su zapeli u ledu u Istočnom Sibirskom moru. Rusija šalje ledolomce u pomoć plovilima koja su zaglavila, javlja Splash247.
Lokalne vlasti izvještavaju da je oko 20 brodova zapelo u ledu tokom plovidbe Sjevernim morskim putem. Mnoga plovila vjerojatno neće moći krenuti ni tijekom iduće sedmice, pošto ledolomci moraju preći velik put kako bi uspjeli doći do njih.
S obzirom na karte leda koje je objavio Ruski institut za istraživanje Arktika i Antarktika, neki izvori procjenjuju da trenutno na većem dijelu Laptevskog i Istočnosibirskog mora postoji sloj leda debljine do 30 cm. Posljednjih nekoliko godina ovo područje bilo je bez leda tokom oktobra i većeg dijela novembra.
Predsjednik Opšine Tivat Željko Komenović (NP) utvrdio je nacrt Odluke o budžetu Opštine Tivat za 2022. i stavio ga na javnu raspravu koja će trajati do kraja ovog mjeseca.
Prema nacrtu, budžet grada Tivta u narednoj godini iznosiće 18.585.700 eura. Od toga će 9,1 miliona eura biti potrošen na kapitalne izdatke, tekuči budžet kiznosiće 5,83 miliona, a na transfere će se potrošiti nešto preko 2 miliona eura. Na otplatu duga i obaveza iz prethodnog perioda otiči će 1,4 miliona, dok će tekuća i stalna budžetska rezerva iznositi 160.000 eura.
Budžet za narednu godinu za oko 1,6 miliona eura je veći od aktuelnog koji iznosi 16,95 miliona eura.
Lokalna uprava Tivta očekluje da dogodine naplati 8,25 miliona eura raznih poreza od čega najviše, čak 6,7 miliona eura, od poreza na imovinu. Planirani prihod od taksi je 320 hiljada eura što je za oko četvrtinu više nego ove godine, dok se od naklnada očekuje 3,38 miliona eura – oko milion više nego u 2021. Od toga se najveći porast očlekuje u naplati naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta (komunalija) od kojih se dogodine u gradskoj kasi očekuje ukupno 3 miliona eura.
U budžet za narednu godinu administracija gradonačelnika Komnenovića planira da prense 5 miliona eura neutrošenioh sredstava iz ove godine. Opština u 2022. ne planira da uzimati kredita i da se adužuje, s obzirom da nije povukla ni potpuni iznos ove godine uzetog dugoročnog kredita za stabilizaciju lokalnih finansija uzetog kod CKB banke, jer je od odobrenih 3 miliona, do sada povukla ukupno 2,74 miliona eura.
Što se izdataka tiče, bruto zarade i doprinosi za zaposlene u Opštini građane Tivta dogodine će koštati 3,21 milion, a ostala čična primanja lokalne administracije još 277 hiljada eura, pa će ukupan trošak za primanja opštinara biti čak i za nijansu manji nego ove godine. Rashodi za materijal planirani su na nivou od 618.000, dok su oni za usluge drastično uvećani sa ovogodišnjih 555.500, na čak 955 hiljada eura u narednoj godini. Opština će dogodine više novca trošiti i na tekuće održavanje, kamate i rentu, dok je stavka „ostali izdaci“ neznatno smanjena.
Za oko 100 hiljada eura više novca od ove godine, Opština će u 2022. izdvojiti za transfere institucijama, pojedincima i NVO sektoru za što je nacrtom budžeta, opredijeljano ukupno 879.000 eura, dok su kapitalni izdaci planirani na iznos od 9,1 miliona eura, što je oko 2 miliona eura više nego ove godine.
Na otplatu duga i obaveza iz prethiodnog perioda Opština Tivat će prema nacrtu budžeta za 2022., dogodine potrošiti ukupno preko 900.000 eura manje novca nego što je to bio slučaj u 2021.
Aerodromi Crne Gore od danas su zvanično članica Poslovnog savjeta za prava djeteta i društveno odgovorno poslovanje, koji je ranije osnovao UNICEF.
Izvršni direktor Aerodroma Crne Gore, Goran Jandreoski, istakao je da je menadžment te kompanije članstvom u Savjetu pokazao da su spremni da otvore vrata mladima – kako bi stekli iskustvo i vještine.
“Naša vrata sada će, uz podrški UNICEF-a, biti otvorena za mlade, kako bi uspješno prešli iz sistema obrazovanja na tržište rada. Ovo je pokazatelj da je menadžment spreman da doprinese obrazovanju šireg auditorijuma, a ne samo zaposlenih u našoj kompaniji. Očekujem da ćemo ujedinjeni sa ostalim crnogorskim kompanijama i svim sektorima društva, pokrenuti mnoge inicijative koje će na bolje promjeniti život djece”, rekao je Jandreoski.
Javnosti nepoznat Budvanin, isti onaj koji je mnoge oduševio postavljanjem ljuljaški na nekoliko lokacija u gradu, sada je došao na ideju da u gradskom parku u blizini Starog grada – Budva napravi drvenu policu za klikere i tablu na kojoj su objašnjena pravila ove davno zaboravljene dječije igre.
Budvanin koji ni ovog puta ne otkriva identitet, je kao i do sada, o svom trošku omogućio mališanima da nauče igru sa klikerima, a starijima da evociraju uspomene na djetinjstvo.
Za lokaciju je izabrao najljepši park, Arboretum u blizini Starog grada, koji je dostupan svima i izuzetno pogodan za igru klikerima.
“Ja sam ispunjen čovjek, ovo što radim nema veze sa mojim poslom da bih sebi pravio reklamu, niti sam političar. Jedinu “zaradu” koju vidim iz ovoga je dječiji osmijeh. Život je jako kratak i čine ga male stvari, a sve što radim su sitnice i u uređenom društvu ne bih morao to da činim”, kazao je za portal RTV Budva.
Pola vijeka klape Stari kapetan obilježeno je sinoć u Dvorani Park, promocijom monografije pod naslovom „Novi pjesmom zagrljen“. Za tu priliku, u foajeu je priređena posebna atmosfera – prostor je preoblikovan u novsku konobu sjećanja na 50 godina rada klape, a ispunili su ga pjesma i prijatelji.
Povodom pet decenija podrške i saradnje sa Starim kapetanom dodijeljeno je pet plaketa: posthumno osnivaču i prvom muzičkom rukovodiocu Jusufu Omeragiću, najstarijem članu koji je svih 50 godina u klapi Vuku Vujnoviću, jedinoj dami koja je bila članica Ankici Vujnović, Iliji Baliću za istrajnu pomoć u radu i predsjedniku Opštine Stevanu Katiću za zajedništvo u stvaranju kulturne scene Herceg Novog, nesebičan doprinos i podršku obilježavanju jubileja i objavljivanju monografije.
Zahvaljujući se na plaketi, predsjednik Katić je istakao da je ona simbol dugogodišnje saradnje između Herceg Novog i klape Stari kapetan. Poželio je slavljeniku da još mnogo decenija njeguje tradiciju klapskog pjevanja, kao nematerijalne svjetske kulturna baština uvrštene na Unesko listu, da unosi duh Mediterana, ljubav i vedrinu gdje god da se pojavi.
„Pjesme Starog kapetana postale su nezvanične himne našeg grada i Boke kotorske. Mnogi Novljani rasuti po svijetu, kao i svi oni koji vole ovaj grad, pjevali su „Dolazim Boko“ radujući se ponovnom susretu sa Herceg Novim. Uz Stari kapetan su odrasle mnoge generacije, slaveći uz dobru pjesmu život i svoj grad. Zbog svega toga, Opština Herceg Novi danas, kao i tokom proteklih pola vijeka, pomaže i podržava rad klape Stari kapetan, prepoznajući njihov značaj. Oni to uvijek vraćaju na najljepši način – pjevajući o Novom, za Novi i sa Novim“, kazao je Katić.
Klapa Stari kapetan
O monografiji su govorile autorka Vitka Vujinović, a ispred Javne ustanove „Herceg-fest“ kao izdavača, direktorica Gordana Porobić Krcunović.
Porobić Krcunović je čestitala Starom kapetanu 50 godina „plovidbe morem muzike, čuvajući autentični bokeljski muzički izraz i svjedočeći u načinu života čovjeka iz Boke“. Istakla je da monografija nastala povodom obilježavanja jubileja predstavlja istorijski dokument i neprocjenjiv prilog očuvanju tradicije klapske muzike u Herceg Novom i Boki Kotorskoj.
„Satkana je od priča i svjedočenja bivših i sadašnjih članova Starog kapetana, govori o načinu na koji je nastajala klapa, o njenom repertoaru koji se godiama i decenijama obogaćivao, o autorima kompozicija i tekstova, o festivalima na kojima su njeni članovi učestvovali i osvojenim nagradama. Sve ove priče, objektivne, ali i lične, čine jednu veliku muzičku priču o Novom, Boki i Mediteranu koja nosi simbolično ime Stari kapetan po starom kapetanu Štumbergeru“, kazala je Porobić Krcunović.Kako je poručila, monografija „Novi pjesmom zagrljen“ motiviše na dodatno etnomuzikološko istraživanje klapske muzike u Herceg Novom i njenog lokalnog specifikuma, koje bi bilo dobro dokumentovati i objediniti. Takođe, kazala je da ovaj jubilej obavezuje i na razmišljanje o sistematičnijem pristupu njegovanju klapske muzike u Herceg Novom i o nekoj vrsti institucionalizovanja, zaštite i očuvanja ovog kulturnog blaga, za šta u regionu postoje dobri primjeri.
Autorka Vitka Vujnović je među korice monografije zabilježila razgovore sa nekadašnjim i sadašnjim članovima klape, potrudivši se, zajedno sa saradnicima, da se u knjizi nađu imena svih onih koji su u klapi barem i kratko radili.
Klapa Stari kapetan
„Klapa Stari kapetan, baš kao nekada Bokelji u društvenom i kulturnom smislu jeste dio srca i duše Herceg Novog, zaliva pod Novim, onog beskrajnog plavetnila naspram grada, svih ljubavi i svih čežnji koje nosimo kada Novi makar i na kratko napustimo“, kazala je Vujnović i istakla da je cilj pisanja i objavljivanja monografije prenijeti ljubav prema klapskom pjevanju na mlade, „jer su klapske pjesme odjek naše prošlosti čiji eho treba da boji i buduće vrijeme“.
„Uostalom nema toga što klapa nije rekla pjesmom, a pjesma zrači i znači svakome na neki drugi način, a opet tvoreći sklad i harmoniju. To može biti nauk za sve i za cio život“, zaključila je Vujnović.
Prisutne je pozdravila i Ankica Vujović, dobitnica plakete koja cijelu deceniju bila jedini ženski glas, kao i član klape, Duško Šarović.
Klapa Stari kapetan
Kroz minulih pola vijeka publiku su vodili Željka Čepić i Danilo Babović – od osnivanja klape Mimoza u okviru KUD Sloga u Đenoviću, prekom promjene imena u Stari kapetan, koncerata, nastupa, druženja, pa sve do pedesetog rođendana.
Za likovnu opremu monografije „Novi pjesmom zagrljen“ zaslužan je Vojislav Vojo Kilibarda, o prelomu su brinuli Ivana Mrkajić i Nebojša Glumac, dok je korekturu uradila Milina Kovačević. Na promociji je prikazan kratak video koji je urađen u produkciji Radio televizije Herceg Novi.
Crnogorski kongresni biro u okviru Nacionalne turističke organizacije (NTO) i hotel Regent Porto Montenegro učestvuju na Kongresu destinacijskih organizatora vjenčanja – Destination Wedding Planners koji se održava na ostrvu Rodos u Grčkoj.
Iz NTO-a su kazali da je riječ o sedmom izdanju događaja koji se ove godine održava u partnerstvu sa Nacionalnom turističkom organizacijom Grčke i okuplja oko 350 profesionalnih organizatora vjenčanja, iz više od 40 zemalja, koji su u potrazi za novim destinacijama, idejama i platformama za proslavu vjenčanja.
„Pored toga, u fokusu događaja je i istraživanje kako bi ovaj sektor trebalo da reaguje u danima pandemije, kada parovi širom svijeta nestrpljivo čekaju svoja vjenčanja iz snova“, navodi se u saopštenju.
Predstavnici Crnogorskog kongresnog biroa NTO-a i hotela Regent su prilikom brojnih sastanaka sa nekim od najvećih i najboljih organizatora vjenčanja i agencija specijalizovanih za ovaj vid ponude iz Ujedinjenih Arapskih Emirata (UAE), Sjedinjenih Američkih Država (SAD), Velike Britanije, Poljske, Ukrajine, Italije, Portugala, Švajcarske i drugih zemalja, predstavili ponudu destinacije i prednosti organizacije vjenčanja u Crnoj Gori.
Direktorica Crnogorskog kongresnog biroa, Aleksandra Maksimović, kazala je da su raznovrsnost prirodnih ljepota, bogato kulturno-istorijsko nasljeđe, luksuzna ponuda modernih hotela i mediteranska klima, neki od razloga koji Crnu Goru čine atraktivnom destinacijom za vjenčanja.
„Pojednostavljene procedure sklapanja brakova i činjenica da se službeni brakovi registrovani u Crnoj Gori priznaju u svim zemljama svijeta, dodatne su prednosti zbog kojih sve više parova iz Evrope i svijeta posljednjih godina bira da svoje vjenčanje organizuje na nekoj od atraktivnih lokacija u našoj zemlji“, navela je Maksimović.
Prema njenim riječima, organizacija luksuznih vjenčanja predstavlja turističku nišu sa velikim potencijalom, u okviru segmenta kongresnog turizma čiji je razvoj od izuzetnog značaja za produženje turističke sezone u Crnoj Gori.
Organizatori vjenčanja koji imaju zadatak da organizuju bajkovita takozvana destinacijska vjenčanja za imućne klijente iz UAE, Velike Britanije, SAD-a, Njemačke, Ukrajine i Rusije, su iskazali veliko interesovanje za organizaciju vjenčanja na lokacijama u Crnoj Gori poput nacionalnih parkova, skrovitih lokacija sa predivnim pogledom, zgrada muzeja i plaža.
Direktorica prodaje hotela, Marija Delibašić, saopštila je da agenti nijesu krili oduševljenje činjenicom da, uz netaknutu prirodu i pregršt spektakularnih prirodnih lokacija, Crna Gora obiluje najeminetnijim brendovima luksuznog hotelijerstva koji se nalaze blizu navedenih mikro destinacija što olakšava kreiranje i realizaciju ponude “po mjeri” i najzahtjevnije klijentele.
Hotel Regent
“Uz pohvalu naše prisutnosti na sajmu koji se bavi segmentom luksuznih vjenčanja, posebnu pažnju privukla im je diversifikovana ponuda hotela Regent koji, pored svojih smještajnih kapaciteta i prostora za vjenčanja, u ponude uvrštava i glamurozni bazen jaht kluba Porto Montenegro-a i inspirativan prostor Muzeja nautičkog nasljeđa”, ocijenila je Delibašić.
Iz NTO-a su kazal da taj događaj, koji okuplja neke od najvećih i najboljih profesionalaca za organizaciju vjenčanja, predstavlja odličnu priliku za promociju Crne Gore kao destinacije za vjenčanja.
Laboratorije Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IJZCG), druge javne i privatne laboratorije koje se bave dijagnostikom infekcije novog koronavirusa su tokom jučerašnjeg dana (četvrtak, 11.11.2021. godine) završile analizu i IJZCG dostavile rezultate za 2 998 uzoraka na novi koronavirus.
Ukupno je dijagnostikovano 479 novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2.
Distribucija novopozitivnih slučajeva infekcije SARS-CoV-2 po opštinama:
Opština
Novopozitivni slučajevi među građanima Crne Gore
Podgorica
194
Nikšić
64
Bar
25
Budva
24
Herceg Novi
23
Berane
22
Bijelo Polje
22
Cetinje
21
Tivat
21
Danilovgrad
12
Kotor
8
Pljevlja
7
Ulcinj
6
Kolašin
5
Rožaje
5
Žabljak
5
Andrijevica
4
Tuzi
4
Mojkovac
3
Plužine
3
Plav
1
UKUPNO
479
Udio novopozitivnih slučajeva u ukupnom broju testiranih za 11.11.2021. godine je iznosio 15.74%.
Tokom jučerašnjeg dana IJZCG je prijavljeno devet smrtnih ishoda povezanih sa SARS-CoV-2 infekcijom iz sledećih opština: Podgorica (4) , Herceg Novi (2), Budva (1), Plav (1) i Nikšić (1). Među preminulima najmlađi je imao 41, a najstariji 84 godina starosti.
Ukupan broj preminulih povezanih sa COVID-19 infekcijom u Crnoj Gori od početka pandemije je 2194.
Do 15 sati prijavljen je oporavak kod 641 pacijenta.
Uzimajući u obzir sve novootkrivene slučajeve kao i broj oporavljenih, ukupan broj trenutno aktivnih slučajeva COVID-19 u Crnoj Gori iznosi 5 607.
Od početka epidemijskih dešavanja (mart 2020. godine) ukupan broj registrovanih slučajeva infekcije novim korona virusom u Crnoj Gori je 151 272.
Trenutno aktivni slučajevi po opštinama* prikazani su u narednoj tabeli, raspoređeni prema opadajućem redosljedu:
