Dokumentarni film- “Burna brežina”, koji će snimati u produkciji Filmskog centra Crne Gore govori o životu jednog usamljenika iz Boke Kotorske, a nadahnut je Njegoševom “Lučom”

Pored vajanja figura od gline, pisanja poezije i bavljenja crtežom mladi akademski umjetnik Mato Uljarević iz Podgorice uspješno se bavi i kinematografijom- trenutno snima dva filma koja imaju veze sa kulturnom istorijom Crne Gore i Boke Kotorske. U klasi profesora Predraga Milačića završio je specijalističke studije Vajarstva na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju, gdje kraju privodi drugu godinu master studija.  Član je ULUCG i osnivač je NVO “Reanimacija”.

Na “starinski” način, bez upotrebe digitalne tehnologije, Mato trenutno radi animaciju za jedan film I priprema snimanje još jednog dokumentarca.

– Trenutno radim animirani film koji se zove „Uroš“, posvećen slikaru Urošu Toškoviću i nadam se da će biti završen do kraja godine. Animaciju radim ručno, analogno, na specifičan način,  crtežom na ugljenu, onda se taj crtež fotografiše, iz niza fotografija i intervencija na kraju se dobije ta pokretna slika, animirani film. Drugi film je dokumentarni- “Burna brežina” i vezan je za jednu specifičnu ličnost, jednog usamljenika koji živi u Kotorskom zalivu. To je priča o njegovom životu, koja je tek u razradi, za sada ne mogu o tome mnogo da pričam, ali mogu reći da je nadahnut Njegoševom “Lučom”, njegovom idejom o čovjeku koji je bačen na “burnu brežinu”. To je suštinsko tkivo toga filma, objasnio nam je umjetnik.

Oba filma je produkcijski podržao Filmski centar Crne Gore, to je jedan dobar primjer kako država odgovara na potrebe mladih autora. Uljarević smatra da bi na sličan način mogla da podrži i druge struke, kao što je književnost, likovna umjetnost, kroz specijalne institucije, namjenjene konkretno ljudima koji se bave time i podržavale ih na sistematski način.

Svojim zanatskim vještinama Mato na osoben način uvezuje različite umjetničke žanrove.

-Nastojim da sve kreativne ideje uvežem na neki način i da iskoristim sve te različite stvari I da kažem ono što želim. Okrenuo sam se svim tim pravcima, na različit način pristupam svakoj formi, svakoj umjetničkoj tehnici- to je bogatstvo izražavanja, a svaki čovjek ima mogućnost da otkriva sve načine na koje može da se izrazi. To je nešto što mi prija za sada, otkrivam gdje se najbolje pronalazim, to su stvari koje paralelno radim i čini mi se da jedna drugu nadopunjuju, kaže umjetnik, čija izložba figura u terakoti iz ciklusa “Nebo” u Gradskoj galeriji Kotora može da se pogleda do 28. marta.

Na Akademiji je studirao kamen, ali je kroz sopstveno istraživanje otkrio da svojstva zemlje- gline odgovaraju njegovom senzibilitetu i stilskom izrazu.

-Glina mi odgovara jer može vrlo brzo, ekspresivno da se reaguje u tom materijalu, da se oduzima, dodaje, da se prave razne izmjene i može u kratkom vremenskom periodu da se  zabilježi ideja, za razliku rada u kamenu, koji iziskuje dugotrajan proces, ili recimo bronze, koja se odliva itd. Ovo je jedna ideja koja se u trenutku ostvari u glini, odmah se nakon toga osuši, ispeče.

Njegova postavka  „Nebo“ je prvi put izložena u avgustu prošle godine u Centru savremene umjetnosti u Podgorici, u Galeriji „Botanička bašta“, onda je dio ciklusa je predstavljen u Kusleovoj kući u Podgorici na zajedničkoj izložbi radova u terakoti osmorice umjetnika, u saradnji sa Institutom „Tera“ iz Kikinde, a ovo je treća izložba radova iz istoga opusa. Objašnjava da je naziv “Nebo” dao kroz igru, zato što je pokret svih tih skulptura vertikalan, one sve kao da izrastaju od zemlje ka nebu – to njihovo usmerenje je simbolički odredilo i naziv.

 U predasima između vajanja i snimanja, Uljarević je našao vremena i za pisanje stihova.

-Nisam očekivao da ću ikada da objavim knjigu poezije, ali, to je vremenom nastajalo kao niz bilježaka, a onda sam na kraju shvatio da imam zbirku. Poslao sam tekstove na konkurs Zavoda za proučavanje kulturnog razvitka i Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije i u prethodnoj godini osvojio Nagradu „Novica Tadić“, koja je značajna za mlade autore, a pošto nosi naziv po našem pjesniku, meni mnogo znači. Knjiga pjesama „Suteren“ će biti prvi put predstavljena na Svjetski dan poezije, 21. marta u Beogradu, najavio je Mato.

Smatra da u Crnoj Gori ne postoji jedinstvena omladinska kulturna scena.

-Postoji dosta mogućnosti, dosta vidljivosti, evo i ovo je dokaz da je lak pristup medijski, neko ko hoće da pokazuje svoje djelo I da bude prisutan, to je vrlo jednostavno, a sa druge strane, ne postoji ta neka uvezana omladinska kulturna scena. Ne postoji održiv način da se obezbijedi egzistencija za mlade umjetnike, nema kulturne strategije koja bi na ozbiljan način ptredvidjela kako ćemo usmjeriti tu novu generaciju umjetnika, kako ćemo formirati tu novu kulturnu scenu, koja treba da se pojavi. Nemam status samostalnog umjetnika, za to je potrebna birokratska procedura i potrudiću se da dobijem taj status.

 Vještina vajanja gline

-Postoji dio tehničkih uslova, znanja koje umjetnik mora da savlada, jer se glina se tokom sušenja smanji za oko 12% i ne suši se u svim dijelovima podjednako, zavisi da li je u pitanju spoljni ili unutarnji dio skulpture u pitanju. Suši se prirodno, u kontrolisanim uslovima, važno je da to bude postepeno, bez naglih vremenskih promjena. Vrijeme sušenja zavisi od veličineskulpture, od godišnjega doba, od uslova pod Kojima se suši- ljeti može da se osuši za dan-dva, ali ako se tako brzo suši, ona brzo ispuca i ne može poslije da se ispeče, odnosno, može da se ispeče, ali u komadima. Potrebno je da ta vlaga iz skulpture postepeno isparava i onda kada  bude potpuno suva, stavlja se u peć. Većina njih je podvrgnuto procesu pečenja u Institutu “Terra” u Kikindi, gdje su namjenske industrijske peće, izgrađene u toj staroj ciglani. To je zanimljivo mjesto, jedinstveno po tim ateljeima I pećima. Neke figure su obrađene ovdje u Podgorici u manjim pećima, ali su rađene iz dijelova, iako se to ne vidi- taj prelaz se “sakrije”, dijelovi se nadovezuju jedan na drugi. To je malo komplikovanije, ali je za mene i zanimljiva “igra”, to slaganje komad na komad, pojašnjava nam Mato Uljarević.

/M.D.Popović/