“Moj otac Stevo Lepetić bio je jednostavan i skroman čovjek, smatrajući da su stručnost i etičnost najvažnije”, kaže o poznatom hercegnovskom i jugoslovenskom fotografu i snimatelju, njegov sin, poznati advokat Dragan Lepetić. Sjeća se i da je njegov otac, iako nikada nije “zagazi u političke vode” bio hrabar i “otvoreno ukazivao na propuste u vrijeme kada to, ustalom kao i danas, nije bilo popularno”.
Rođeni Novljanin, Stevo Lepetić svijetlo dana ugledao je 15 decembra 1921. godine. Njegov poziv najvjerovatnije je bio odlučen kada je od starije sestre Smiljke na poklon dobio fotoaparat Lajka.
Školovanje za fotografa počeo je sa 14 godina kod poznatog fotografa Franca Laforesta koji je radio u Herceg Novom, Kotoru i Dubrovniku. “Atelje je bio opremljen najboljom foto tehnikom i opremom za to predratno vrijeme u Crnoj Gori. Njegov atelje je bio kao da ste negdje u Zagrebu ili Beogradu. Mnogo se radilo, bilo nas je uvijek dva do tri šegrta i tri, četiri fotografska pomoćnika. Učiti zanat i raditi u to vrijeme kod Laforesta značilo je biti u središtu vrhunskog poznavanja fotografskog zanata”, ostalo je zapisano sjećanje Steva Lepetića.
Nakon sticanja diplome profesionalnog fotografa, Lepetić je kratko vrijeme u potrazi za poslom boravio u Sarajevu, a onda se vratio u rodni grad i zaposlio se u ateljeu Laforest. U tom periodu snimao je i bilježio sve važnije događaje u gradu. Nastavio je da fotografise i kada su Italijani okupirali grad i Crnu Goru. Na početku okupacije počinje i njegova saradnja sa partizanskim Orjenskim bataljonom, zbog čega mu je nekoliko puta i život bio u opasnosti. Nakon kapitulacije Italije sa fotoaparatom Lajka I šest filmova odlazi u partizane i sa Bokeškom brigadom prelazi ratni put preko Nikšića, Peći, Djakovice, do Skoplja.
“Na mojem ratnom putu, nijednog trenutka se nisam odvajao od “Lajke“. Sa njom sam spavao, često je bila mokra, smrzavali smo se, ali se nikada, do dan danas nije pokvarila… nije me izdala”, zabilježio je sjećanja Steva Lepetića, u njegovom diplomskom radu, reditelj dokumentarnih filmova Momir Matović.
Poslije rata radio je u Direkciji filmskog preduzea odnosno kasnije u Odjeljenju za kinematografiju pri Ministarstvu prosvjete Crne Gore. Krajem 40 tih godina prošlog vijeka Lepetić odlazi u tadašnju Čehoslovačku na Filmsku akademiju u Pragu, gdje je odmah uključen u rad filmskih ekipa u studiju Barrandov, tada najbolji studio u Evropi. Nakon početka INFORBIRO-a, 1948. godine vraća se u Jugoslaviju. Kratko je ostao u Beogradu kao stipendista “Zvezda filma”.
Matović : Lepetićeva kamera kreće se od lirskog do epskog stila
Po povratku u Crnu Goru na Cetinju počinje da radi u Odjeljenju za kinematografiju. Sa dvije kamere češke proizvodnje odmah je počeo da radi na snimanju filmskog žurnala Mjesečnik.
Kada je formiran “Lovćen film”, 4. marta 1949. godine, Lepetić je postavljen za filmskog snimatelja. Počinje njegova bogata filmska karijera tokom koje je snimio 37 dokumentarnih filmova, a kao snimatelj ili asistent snimatelja radio je i u 17 igranih filmova, od “Lažnog cara” ( 1955 ) reditelja Velimira Velja Stojanovića, do filma “Vrhovi Zelengore” (1976.) reditelja Zdravka Velimirovića. Radio je sa najpoznatijim filmskim rediteljima od Bojana Stupice sa kojim je 1956. godine snimio film U mreži, Milom Djukanovićem, Zdravkom Velimirovićem i Radomirom Šerenovićem. Lepetićeva kamera zabilježila je i poslijeratnu izgradnju najznačajnijih infrastrukturnih i industrijskih postrojenja: hidrocentrale Mratinje, zeljezničke pruge Beograd Bar, Jadranske magistrale, Željezare Nikšić,… Posljednje filmove smimio je krajem osamdesetih godina prošlog vijeka. Riječ je o dokumentarnim filmovima Grad sunca i ponosa i Budva rodjena prije sebe. Lapetić je i autor prvog kratkometražnog filma u profesionalnoj crnogorskoj kinematografiji.
“Lepetićeva kamera kreće se od lirskog do epskog stila, jer on obuhvata različite snimateljske tretmane – od čvrstog faktografskog kadra do pretapanja. Tu njegovu snimateljsku raznovrsnost možemo ocijeniti i kao njegovu odliku, jer tu stilsku raznovrsnost povezuje ličnost samog autora. Njegov snimateljski rukopis svuda se provlači kroz brojne kadrove koje je snimio, a to je – osjećanje ritma zbivanja, životnosti i vizuelnog sagledavanja čovjeka i života”, napisao je Matović o Stevu Lepetiću.
Iza Steva Lepetića ostale su na hiljade fotografija koje je snimio sam ili koje je sakupljao cijelog života.
“Fotografisao sam najviše po Crnoj Gori, ali i u Beogradu i inostranstvu. Fotografiju nikada nisam napustio, ali mogao sam se i više njome baviti. Lijepa je fotografija, ti se nalaziš svukud i u zlu i u veselju, patnji, potresu”, kazao je svojevremeno Lepetić.
Je li vrijeme za legat Steva Lepetića ?
Dragan poznati advokat, sin Steva Lepetića pamti kako je sa ocem , za vrijeme školskog raspusta išao na snimanja nekih filmova. Iako mu je bilo interesantno , nikada nije poželio da pođe očevim stopama. ” Iako kreativno i zato inspirativno zanimanje to je uvijek, a mislim i sada, dosta neizvjestan posao. Zato sam se odlučio, a imao sam i podršku roditelja da studiram, a kasnije i cijeli život radim, u ipak , materijalno izvjesnijoj pravnoj praksi.
Iza Steva Lepetića ostao je veliki broj fotografija i foto negative. Dok je bio živ ljudi su često znali pitati za neke fotografije za koje su pretpostavljali da ih je Stevo snimio ili došao u njihov posjed. Danas rjeđe, ali još uvijek se nađe neko ko traži određenu fotografiju.
Najveći dio Lepetićevog snimljenog materijala je sačuvan u arhivama u cijeloj Jugoslaviji. Ali njegova ostavština koju čuva sin Dragan još nije dostupna široj javnosti. “Je li vrijeme za formiranje legata Steva Lepetića”, pitamo Dragana. “Na osnovu mojih iskustva, nemam povjerenje u to kako bi se čuvala ta ostaština, pa zato još oklijevam”, kaže sin Steva Lepetića.Ističe da mu je prioritetan zadatak da sve fotografije I foto negative digitalizuje.
/S.Kosić/
